گزارش تصویری از جدیدترین دستاورد نظامی ارتش ایران

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان مسئله آموزش و لزوم انجام صحیح آن در همه حوزه ها به خصوص حوزه نظامی بسیار مهم و راهبردی است؛ به نحوی که اگر در کوچک‌ترین جزئیات این کار خطایی صورت بگیرد ممکن است که موجب از بین رفتن شخص تحت آموزش و یا استاد او شود. اما این مهم در حوزه آموزش خلبانی به علت قیمت بالای تجهیزات و آموزش ها اهمیت بیشتری هم دارد.

آموزش نظامی، بایدها و نبایدها!؟

خلبانان کشورمان در گذشته و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در کشورهای خارجی مانند پاکستان و ایالات متحده آمریکا آموزش‌ها و دوره‌های لازم را طی می‌کردند؛ اما با پیروزی انقلاب اسلامی و تحریم ایران از سوی آمریکا، چرخه این آموزش‌ها قطع و خلبانان ایرانی نیز نتوانستند برای خروج از کشور اقدام کنند. در این میان هم جنگ تحمیلی آغاز شد و دشمن بعثی به کشورمان حمله کرد. عده‌ای از خلبانان با تجربه، با تمایلات به رژیم طاغوت از ارتش تصفیه و برخی نیز خود استعفا داده بودند و این در حالی بود که چشم امید فرماندهان نیروی هوایی به استفاده از همین خلبانان در چرخه آموزش و تربیت خلبانان جوان دوخته شده بود.

پس کار استفاده از تجربیات خلبانان انقلابی نیروی هوایی ارتش آغاز و کار تربیت خلبانان بر عهده نفرات مومن و مذهبی این نیرو گذاشته شد؛ افرادی همچون شهید یاسینی و شهید بابایی از نفرات شاخص در این زمینه بودند. در همین زمان بود که خلبانان با تجربه که هم آموزش دیده و هم ماهر بودند و در برخی اوقات نیز در بزرگ ترین عملیات‌های جنگ مانند حمله به اچ ۳ حضور داشتند، وارد چرخه آموزش شدند. آن‌ها در کنار کار خود یعنی حضور در جنگ تحمیلی و مبارزه با رژیم بعث در ساعات فراغت خود جوانان ایرانی را آموزش می‌دادند. اما مشکل ما فقط نبود کشور خارجی برای آموزش‌ها نبود، بلکه در کنار موضوع آموزش‌؛ به تجهیزات مناسب آموزش هم نیاز بود.

تجهیزات نیز مورد دومی بود که باید به آن اشاره کرد. به دلیل تحریم‌های سنگین ایالات متحده نسبت به عدم تامین قطعات مورد نیاز جنگنده‌های ایرانی، بیشتر این جنگنده‌ها پس از اتمام ساعت‌های مجاز برای استفاده از کار می‌افتادند و دیگر قابل استفاده نبودند. پس نیاز بود تا اورهال و یا تعویض شوند. گزینه دوم با توجه به تحریم‌ها غیر قابل اجرا بود، ولی گزینه اول امکان اجرا داشت. اما متخصصان آمریکایی که این کارها را انجام می‌دادند دیگر رفته بودند و باید متخصصان فنی این کار را انجام می‌دادند. پس آن‌ها وارد این کار شدند و مرحله به مرحله و با آزمون و خطا موفق به اجرای آن شدند.

آموزش خلبانان جوان ایرانی در آن دوران با همان تجهیزاتی انجام می‌می‌گرفت که از آن‌ها برای شرکت در عملیات‌های هوایی استفاده می‌شد. این کار چند عیب داشت؛ نخست، نیاز فوری به این جنگنده‌ها برای عملیات‌های ضربتی، دوم این بود که در صورت استفاده از جنگنده‌های عملیاتی برای آموزش، عمر این جنگنده‌ها به سرعت کاهش پیدا می‌کرد. کاهش عمر قطعات این جنگنده‌ها در دوران جنگ اصلا به نفع ایران نبود، چون که کشورمان به قطعات حساس دسترسی نداشت و به سختی آن‌ها را تهیه می‌کرد. اما متخصصان با فرمان امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی قطعات حساس و حیاتی را در دوران جنگ و در مجتمع‌های جهاد خودکفایی تعمیر و نگهداری می‌کردند.

پایان دفاع مقدس؛ آغاز خودکفایی

علاوه بر ساخت و اورهال قطعات در نیروی هوایی ارتش، طرح های ساخت هواپیما نیز در این نیرو کلید خورده بود و نخستین پروژه به نام آذرخش آماده بود تا پس از طی فرآیند طراحی وارد دوره ساخت و نهایی شدن شود. شهید ستاری که خود از متخصصان و دلسوزان نیروی هوایی ارتش بود در تحقق این کار نقش مهمی داشت و باید او را پدر خودکفایی در نیروی هوایی دانست. 

علی‌رغم اورهال و ساخت قطعات مورد نیاز برای نیروی هوایی، بودند قطعاتی که هنوز دانش ساخت آن در ایران وجود نداشت و باید از خارج تهیه می شد؛ اما به دلیل قیمت های بالا و در بیشتر موارد وجود تحریم‌‎های فلج کننده این کار ممکن نبود. یکی از این تجهیزات شبیه سازهای پرواز و یا سیمولاتورها بودند که به دلیل قابلیت های خوب و صرفه جویی های اقتصادی در فرآیند آموزش خلبانان نقش مهمی داشتند. وجود و استفاده از این شبیه سازها به دلیل خطرات و خسارات احتمالی استفاده از جنگنده ها و هواپیماهای اصلی نیروی هوایی بسیار حیاتی و مهم است.

نخستین شبیه‌ساز پرواز ایرانی

ایران نخستین بار برای طراحی شبیه ساز پرواز به سراغ هواپیمای PC ۷ رفت. این هواپیما نخستین هواپیمایی است که خلبانان جنگنده‌های شکاری با آن آموزش می‌بینند. طرح این شبیه ساز برای نخستین بار در دهه ۷۰ شمسی ارائه و نهایی شد.

بعد از آزمایش موفقیت آمیز این شبیه ساز، پروژه‌های مربوط به هواپیماهای میراژ، سوخو ۲۴، فانتوم اف ۴، اف ۷، اف ۵، میراژ اف ۱ و میگ ۲۹ نیز در مرکز تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش طراحی و ساخته شد و پس از آزمایش موفقیت آمیز به بخش‌های آموزشی نیروی هوایی الحاق شده است. البته باید به این جنگنده‌های شکاری و تهاجمی اسامی ناوگان ترابری نیروی هوایی ارتش مانند هوایپمای ترابری C-۱۳۰ را نیز اضافه کنیم.

به گفته امیر سرتیپ نصیرزاده فرمانده نیروی هوایی ارتش ایران، خودش شبیه ساز پرواز بیشتر هواپیماهای ناوگان نیروی هوایی ارتش را ساخته و تنها یک فروند از این ناوگان یعنی هواپیمای P - ۳ F که یک هواپیمای مین روب دریایی است را نساخته که پروژه آن هم در دست ساخت قرار دارد و به زودی نیز به بخش آموزش نیروی هوایی ارتش ملحق خواهد شد.

فرمانده نیروی هوایی ارتش گفته است که برای دو جنگنده سوخو ۲۴ و فانتوم از مرحله ساخت شبیه ساز عادی پرواز عبور کردیم و به مرحله ساخت شبیه ساز تاکتیکی آن‌ها رسیده‎‌ایم.

شبیه ساز پرواز ایلیوشین ۷۶، بومی و کاربردی

صبح روز گذشته یعنی ۱۶ تیرماه بود که شبیه ساز پرواز هواپیمای ترابری سنگین ایلیوشین ۷۶ نیروی هوایی ارتش با حضور امیر سرتیپ دادرس جانشین فرمانده کل ارتش، امیر سرتیپ نصیرزاده فرمانده نیروی هوایی ارتش و جمعی از فرماندهان نیروی هوایی و متخصصان این نیرو که در طراحی و ساخت این پروژه سهیم بودند، رونمایی و معرفی شد.

هواپیمای ایلیوشین ۷۶ به عنوان یک هواپیمای ترابری سنگین نقش مهمی در حوزه ترابری و به ویژه ترابری سنگین ارتش و به ویژه نیروی هوایی دارد. پیش‌تر این نقش را هواپیمای ترابری C-۱۳۰ و یا بوئینگ ۷۰۷ و ۷۴۷ بردوش داشتند که پس از جنگ تحمیلی با ورود هواپیمای ایلیوشین ۷۶ به نیروی هوایی ارتش، سنگینی بار از روی دوش این هواپیماها برداشته شد و ایلیوشین نیز این نقش را عهده دار شد.

خلبانان ایرانی برای طی دوره‌های آموزشی به برخی کشورها می‌رفتند و دوره‌های مربوط را می‌گذراندند. اما پس از مدتی و با امتناع شرکت‌هایی که این آموزش‌ها را به خلبانان ایرانی ارائه می‌کردند، اعزام این خلبانان به این کشورها قطع و باز هم مانند دفعات گذشته کار آموزش باید با توان بومی انجام می‌شد.

برای شروع، نیروی هوایی ارتش طبق توافق با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک فروند ایلیوشین سانحه دیده که در مشهد به صورت متروکه رها شده بود را از سپاه تحویل گرفت و با انتقال بدنه آن به تهران؛ طراحی و ساخت این شبیه ساز را با استفاده از بدنه واقعی هواپیما آغاز کرد. بعد از انتقال این بدنه، کار ساخت و انجام تغییرات آن در مرکز شبیه سازهای پرواز نیروی هوایی ارتش آغاز و بعد از طی فرآیندهای خاص مانند کدنویسی برای کامپیوتر، ایجاد جک‌های بادی، تهیه کمپرسور برای شبیه سازی فشار هوا، طراحی داخلی کابین ایلیوشین و برخی دیگر از کارهای موردنیاز این شبیه ساز ساخته و آماده بهره برداری شد.

مشخصات فنی

یک شبیه ساز پرواز در چند بخش طراحی و ساخته شده است که در ادامه درباره بخش های شبیه ساز ایلیوشین ۷۶ صحبت می کنیم.

معادلات حرکتی

معادلات پرواز شبیه ساز، وظیفه مدل سازی و تولید رفتار دینامیکی هواپیما را برعهده دارد و در این بخش مدلسازی و استخراج تمامی پارامترهای موثر بر رفتار و عملکرد هواپیما از قبیل نیروها و شاخصه‌های آیرودینامیکی، نیروهای پیشرانشی، نیروهای اینرسی و وزنی و شرایط اتمسفری انجام می‌پذیرد. از آنجایی که هواپیمای ایلیوشین ۷۶ یک هواپیمای پهن پیکر بوده و قادر به حمل مقادیر بسیار سوخت و بار تا یک برابر وزن خالی خود می‌باشد، پس مدل‌سازی رفتار و عملکرد این هواپیما برای توزیع وزنی از پیچیدگی بسیار زیادی برخوردار است که با تجربه و دانش بالای محققان مرکز جهاد خودکفایی نیروی هوایی، بیشترین شباهت در رفتار و عملکرد این هواپیما در شبیه ساز هواپیمای ایلیوشین ۷۶ حاصل شده است.

کابین و آلات دقیق

متخصصان در این شبیه ساز پروازی تمامی تجهیزات و آلات دقیق کابین شامل نشانگرها، یوک و پدال، تجهیزات کنترل موتورها، لایت‌ها و پنل‌های مختلف و باکس‌ها را به صورت کامل راه‌اندازی کردند و با طراحی و ساخت بردهای راه انداز جدید این سامانه‌ها را به سامانه‌های همانند تجهیزات موجود در هواپیما شبیه کرده اند. در برخی از باکس‌ها و تجهیزات همانند رادار یا باکس‌های رادیویی و ins با به کارگیری پردازنده‌ها و دیگر قطعات به روز الکترونیکی طراحی جدیدی برای باکس‌های مورد نظر انجام دادند و قطعات مذکور با طراحی کاملا جدید به کار گرفته می‌شوند.

شبیه‌سازی کابین ناوبر

کابین ناوبر و تجهیزات آن یکی از بخش‌های پیچیده هواپیمای ایلوشین ۷۶ است که برای اولین بار در نیروی هوایی ارتش تحت عنوان یک قسمت مجزا در نظر گرفته شده و تجهیزات پیشرفته آن به صورت کامل شبیه سازی می‌شود. بخش ناوبر هواپیمای ایلیوشین دارای تجهیزات پیشرفته و گوناگونی از جمله کامپیوتر ناوبر، رادارهای KP۲ و KP۳ می‌باشد که شبیه سازی این تجهیزات و شبیه‌سازی ارتباطات پیچیده کامپیوتر و رادارها با تلاش جهادی و دانش به‌روز محققان سازمان تحقیقات نیروی هوایی ارتش برای اولین بار در سطح این نیرو اجرایی شده است.

سخت‌افزار الکترونیکی 

در این شبیه ساز به دلیل حجم زیاد داده‌ها که به تعداد ۵ هزار و ٨٩۵ دیتای مختلف با احتساب کابین ناوبر می‌باشد؛ از ماژول‌های استاندارد به منطبق با آخرین فناوری‌های روز دنیا استفاده می‌شود. این نوع طراحی ماژولار که برای اولین بار در شبیه سازهای داخلی نهادها انجام می‌شود ایجاد ارتباط دیتایی میان این ماژول‌ها و طراحی پروتکل نرم افزاری از جمله گلوگاه‌های این پروژه محسوب می‌شود که با تلاش شبانه‌روزی متخصص نهاجا در مدت زمان کم تر از ۶ ماه به نتیجه رسید. از جمله مزایای این نوع طراحی می‌توان به کاهش حجم وایرینگ، حذف سایرک‌های قدیمی واسط و سهولت فراوان در امر تعمیر و نگهداری آن‌ها اشاره کرد.

سیستم حرکتی

سیستم حرکتی این شبیه‌ساز از نوع ۶DOF می‌باشد که با استفاده از ۶ عدد جک هیدرولیک قادر است تا تمامی حرکات مورد نظر شبیه‌ساز را تامین کند. طراحی کابینت کنترلی با تجهیزات نوین به گونه‌ای انجام شده که علاوه بر سهولت در رفع ایرادات و تعمیر و نگهداری، قابلیت اتصال سیم سیستم حرکتی با برنامه اصلی و قابل اجرای فرامین به صورت دستی نیز فراهم شده است.

سیستم بصری

سیستم بصری این شبیه ساز با به‌کارگیری پرده و ویدئو پروژکتور قادر است تا تمامی تصاویر مورد نیاز را به صورت زمان حقیقی و منطبق با واقعیت تولید و پخش کند. در طراحی و اجرای این سیستم، فرودگاه‌های مورد نظر و مسیرهای هوایی بین آن‌ها مدل شده است. در این سیستم تمامی موارد مهم شامل عوارض طبیعی زمین، عوارض مصنوعی، فرودگاه ها، شرایط زمانی و شرایط آب و هوایی و همچنین افکت‌های نور و سایه به صورت کلی و مجازی مطابق با واقعیت اجرایی شده است.

سیستم کنترل لودینگ

این سیستم با استفاده از مکانیزم‌های مکاترونیکی و بخش کنترل و با دریافت فرمان از نرم افزار سیستم قادر است تمامی شرایط مورد نیاز آن مطابق با شرایط پروازی بر روی کنترل فرامین شبیه سازی اعمال کند.

سیستم کنسول استاد

در این بخش تمامی Emergency و failure‌های هواپیما در دسته بندی جداگانه و مطابق با هر سیستم طراحی و اجرا شده که با اعمال هر failure تمامی پروژه متعاقباً که در هواپیما رخ می‌دهد شبیه سازی می‌شود. نمایش گرافیکی تمامی instrument‌ها و نشانگرهاق کابین نیز در این بخش انجام می‌شود. نمایش مسیر پروازی به همراه نقشه زمین با اعمال عوارض طبیعی نیز در این بخش انجام می‌شود. از دیگر قسمت‌های این سیستم بخش initial است که به منظور مقدار دهی اولی پارامترها همانند نشانگرهای داخل کابین طراحی و اجرا شده است.

کلام آخر...

ساخت و طراحی این شبیه ساز بار دیگر نشان داد که هیچ چیز نمی تواند تا راه محققان و دانشمندان ایرانی را مسدود کند و دانشمندان ایرانی با عزم و تلاش جهادی خود مشت دشمنان در تحریم ایران اسلامی را باز کرده و پنجه آن را با عزم پولادین خود خُرد کنند.