دیگر در انتظار امواج فصلی کرونا نباشید
مارگرت هریس، سخنگوی سازمان جهانی بهداشت اخیرا گفت که پاندمی کرونا احتمال به صورت «یک موج بزرگ واحد» خواهد بود.
پیشبینی گروه «سیدارپ» در ابتدای بهار درباره «سناریوی موج دوم بزرگ در پاییز» شیوع کرونا تا حدی بر اساس روند شیوع در پاندمی آنفلوانزای اسپانیایی سال ۱۹۱۸ و پاندمی آنفلوانزای H1N1 در سال ۲۰۰۹ بود.
یک سناریوی دیگر که این گروه دانشمندان پیشبینی کرده بودند، یک موج اول بزرگ عفونتهای کووید-۱۹ بود که ممکن است با چرخهای از اوج و فرودهای کوچکتر شیوع در طول تابستان و پس از آن دنبال شود. سناریوی سوم یعنی «سوختن آهسته» پیشبینی میکرد که پس از موج اولیه در بهار دیگر، سرایت مداوم کروناویروس بدون الگوی موجی مشاهده خواهد شد.
اما واقعیت فعلی با هیچکدام از این سناریوها نمیخواند.
اولستروم میگوید: «ما در ماه آوریل هنوز در حال بررسی این موضوع بودیم که آیا در این پاندمی امواج حقیقی رخ خواهد داد- یعنی افزایش بزرگ در موارد بیماری و بعد فرونشستن این موج و ایجاد موج بزرگتر دوم که کاملا ناشی از رفتارهای انسانها نیست. بروز این موج دوم بزرگتر در پاندمیهای آنفلوانزا در تاریخ ثبت شده است.»
به گفته او، اکنون در عوض پاندمی کرونا به صورت «یک آتشسوزی درازمدت» در آمده است- بنابراین ما اکنون در میانه سناریوی «سوختن سریع» هستیم که در طول آن اوج و فرودهایی در مناطق متفاوت در زمانهای متفاوت رخ میدهد.
ویروسهای تنفسی مانند آنفلوانزا الگوی فصلی دارند، چرا که دمای پایینتر به سفتتر شدن پوشش ژلمانند محافظ دور ذرات ویروسی کمک میکند. غلاف محکمتر باعث زنده ماندن بیشتر ویروسها در محیط میشود و بنابراین ویروسها زمان کافی خواهند داشت تا از فردی به فرد دیگر سرایت کنند. در مقابل در دماهای بالاتر این غلاف محافظ سریعتر خشک میشود و ویروسها زودتر غیرفعال میشوند.
کروناویروس جدید نیز مانند آنفلوانزا عمدتا از طریق قطرکهای تنفسی منتقل میشود که هنگام عطسه کردن، سرفه کردن یا صحبت کردن افراد مبتلا در فضا پخش میشوند و هر دوی این ویروسها حتی هنگامی که افراد دچار عفونت علامتی ندارد، ممکن است به دیگران سرایت کنند.
این مشابهتها باعث شد که پاندمیهای پیشین آنفلوانزا به خصوص پاندمی آنفلوانزای اسپانیایی سال ۱۹۱۸ که حدود ۵۰۰ میلیون نفر در جهان را مبتلا کرد، مدل ارزشمندی در مقایسههای اولیه با کروناویروس به نظر رسند. اما ظاهرا الگوی فصلی کروناویروس مانند ویروس خویشاوندش نیست.
مارگرت هریس هفته پیش در این باره گفت: «مردم هنوز به فصلها فکر میکنند. آنچه لازم است بر آن تمرکز کنیم این است که با ویروس جدید مواجه هستیم. درست است که کروناویروس ویروسی تنفسی است و درست است که شیوع ویروسهای تنفسی در گذشته به صورت امواج فصلی متفاوتی بوده است، این ویروس به صورت متفاوتی اعمل میکند.»
چرا کرونا فصلی عمل نمیکند
راشل بیکر، پژوهشگر در انستیتوی زیستمحیطی دانشگاه پرینستون آمریکا میگوید دلیلی بر تحت تاثیر قرار نگرفتن شیوع کرونا با فصلها وجود دارد.
او میگوید: «ما در آغاز پاندمی هستیم، یعنی هنگامی که ویروس جدید به جمعیتی وارد میشود که قبلا با آن تماسی نداشتهاند. بنابراین نبود مصونیت جمعیت نسبت به این ویروس محرک اصلی انتشار آن است و آب و هوا در آغاز نقش چندان مهمی ایفا نمیکند.»
پژوهش اخیر بیکر که در ماه مه منتشر شد، نشان داد که آبوهوای گرم انتشار ویروس را فقط پس از اینکه بخش بزرگی از جمعیت به ویروس مبتلا شده و نسبت به عفونت مقاوم یا مصون شده باشند، تحت تاثیر قرار خواهد داد.
البته به گفته بیکر ممکن است دو تا سه سال بعد و پس از آن واکسنی برای پیشگیری از کروناویروس ساخته و توزیع شود، شیوع آن «به صورت الگوی کلاسیک فصلی با اوجگیری موارد در ماههای زمستان تثبیت شود.»