دلایل احضار سفرای ایران در ۳ کشور اروپایی

مطابق این گزارش، وزارت خارجه انگلیس روز سه‌شنبه، حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در لندن را برای دیدار با مقام‌های ارشد این کشور احضار کرده است و دیروز هم خبرگزاری رویترز به نقل از منابع مطلع از احضار بهرام قاسمی، سفیر ایران در پاریس خبر داد.

بر اساس گزارش‌ها، آلمان نیز برنامه مشابهی در دستور کار دارد و قرار است محمود فرازنده، سفیر ایران در برلین هم به وزارت خارجه آلمان احضار شود.

گاردین می‌گوید، این نخستین اقدام هماهنگ سه کشور اروپایی حاضر در توافق هسته‌ای با ایران موسوم به برجام، در اعتراضات به آنچه نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی خوانده شده است. طبق گزارش گاردین، وزارت خارجه انگلیس در نامه‌ای که تحویل بعیدی‌نژاد داده ایران را به «بازداشت دلخواهانه» اتباع دو تابعیتی متهم کرده و گفته این سیاست، به‌شدت جایگاه بین‌المللی ایران را ضعیف می‌کند. دومینیک راب، وزیر خارجه بریتانیا روز چهارشنبه، بازگرداندن نازنین زاغری به زندان را غیرقابل قبول خواند.

بهانه‌ای برای همنوایی با آمریکا

نکته جالب توجه در مورد اقدام هماهنگ سه کشور اروپایی و احضار هماهنگ سفرای جمهوری اسلامی به بهانه حقوق بشر، موقعیت زمانی این اقدام است. سه کشور اروپایی به‌رغم آن‌که بعد از خروج آمریکا از برجام در موضع‌گیری‌های علنی به انتقاد از سیاست فشارحداکثری آمریکا علیه ایران پرداخته‌اند عملاً همواره در جهت تکمیل و تشدید آن گام برداشته‌اند و در حال حاضر نیز پس از مخالفت با اقدام آمریکا در ماجرای مکانیسم ماشه، از کانال حقوق بشر در حال تشدید فشار بر ایران هستند.

البته اروپایی‌ها در نشان دادن همراهی خود با آمریکا ابایی ندارند و مخالفتشان با اقدامات آمریکا در برجام نیز صرفا به دلیل برخی اختلاف‌نظر‌های کوچک و اهمیت حفظ برجام برای اروپاست.

دومینیک راب، وزیر خارجه انگلیس چند روز قبل در همین زمینه در پاسخ به پرسشی درباره موضع انگلیس در قبال تلاش آمریکا برای به‌کارگیری مکانیسم ماشه در برجام و برگرداندن تحریم‌ها علیه ایران مدعی شد لندن در کنار آمریکا و شرکای اروپایی، تحمل دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را ندارد و از برنامه دونالد ترامپ و ابتکار امانوئل مکرون برای وسیع‌تر کردن توافق با ایران حمایت می‌کند.

وی با این حال، اهمیت حفظ برجام را در غیاب چنین توافقی مورد تاکید قرار داد و افزود: این یک تفاوت جزئی [با آمریکا]درباره استفاده از ابزار‌ها در قبال ایران است و در نهایت در خصوص اهداف، با واشنگتن کاملا متحد هستیم و کنار آمریکا شانه به‌شانه می‌ایستیم.

اما سه کشور اروپایی با احضار سفرای ایران در لندن، پاریس و برلین نشان دادند سعی دارند پروژه فشار حداکثری آمریکا را از طریقی دیگر تکمیل کنند.

جعفر قنادباشی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفتگو با جام‌جم، این رویکرد اروپا را نشانه تازه‌ای از قرار گرفتن سیاست‌های خارجی اروپایی‌ها در بن‌بست می‌داند. وی معتقد است: این رفتار نه تنها در افکار عمومی اروپا بلکه در عرصه‌های بیرونی نیز هیچ وجهه شایسته‌ای ندارد و یقینا با تمسخر افکار عمومی مواجه خواهدشد. قنادباشی تاکید می‌کند:اروپایی‌هایی که در مواجهه با ایران به هیچ یک از تعهدات خود پایبند نبودند همچنان با هدف همسویی با آمریکا حرکت می‌کنند و این مساله ثابت می‌کند این کشورها، به منافع ملی خود در تصمیم‌گیری‌ها توجه نمی‌کنند و در عرصه سیاست خارجی منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی را در اولویت‌ دارند.

از سوی دیگر مباحث مربوط به حقوق بشر و به‌ویژه آنچه دستگیری دلخواهانه اتباع دوتابعیتی خوانده شده، اتهامی است که جمهوری اسلامی ایران بار‌ها آن را رد کرده و درباره آن توضیح داده است.

به عنوان مثال، یکی ازجنجالی‌ترین این پرونده‌ها طی سال‌های گذشته مربوط به مجرمی به نام نازنین زاغری بوده است. زاغری از سال۱۳۹۵ به جرم فعالیت‌های تبلیغی علیه نظام و تلاش برای براندازی نرم بازداشت و به پنج سال زندان محکوم شده است. او هنگام بازداشت به عنوان مدیر پروژه در شرکت رسانه‌های گروهی تامسون رویترز فعالیت می‌کرد.

وزارت خارجه انگلیس اسفند سال۹۷ اعلام کرد زاغری را تحت حمایت دیپلماتیک قرار داده است. اخیرا نیز حکم پنج سال زندان فریبا عادل‌خواه، پژوهشگر ایرانی-فرانسوی تایید شده و وزارت خارجه فرانسه هم ادعا‌های مختلفی در این‌باره مطرح کرده است.

اما جمهوری اسلامی ایران نشان داده زیر بار فشار‌های سیاسی نمی‌رود و دستگاه قضایی کشورمان به فعالیت مستقل و قاطع خود در این زمینه‌ها ادامه می‌دهد.

از سوی دیگر اروپایی‌ها باید به این سوال پاسخ دهند که اگر واقعا نگران مباحث حقوق بشری هستند چرا در بسیار‌ی از موارد فاحش نقض حقوق بشر سکوت کرده اند. قنادباشی در همین زمینه به جام‌جم می‌گوید: اگر کشور‌های اروپایی نگران مسائل حقوق بشری هستند، هنوز هم مسائل زیادی برای توجه از این منظر وجود دارد. موضوعاتی مثل قتل خاشقجی، کشتار کودکان و مردمان بی‌دفاع یمن، اشغال سرزمین فلسطین، تبعیض در مورد اقلیت مسلمان در کشور‌های اروپایی و ... همه و همه از جمله سوژه‌های مهمی است که اگر اروپایی‌ها مدعی رعایت حقوق بشر هستند باید به آن‌ها توجه کنند.