جزئیات شکست تلاشها و پروژهای اقتصادی محمد بن سلمان

بر اساس یک گزارش فایننشال تایمز لندن، شرکتهایی شامل گوگل و زیمنس مصمم به حفظ مقرهای منطقه‌ای خود در امارات متحده عربی به رغم آنکه از سوی این ابتکارعمل موسوم به Program HQ هدف گرفته شده‌اند، هستند.

ابتکار Program HQ به نوبه خود بخشی از یک برنامه اصلی 10 ساله با هدف کاستن از اتکای عربستان به در آمدهای نفتی موسوم به برنامه Vision2030 است که همچنین شامل احداث یک شهر تفریحی بزرگ 500 میلیارد دلاری (شهر نئوم) با هدف رقابت با شهر دوبی به عنوان یک کانون گردشگری است.

با این حال به نوشته دیلی بیست به رغم شکست در جذب یک شرکت معتبر، برخی شرکتهای بزرگ در حال افزایش حضورشان در عربستان بوده و دفاتری در این پارک تاسیس کرده و یا دفاترشان را گسترش داده‌اند.

به عنوان مثال Google Cloud ماه گذشته میلادی با شرکت نفتی دولتی آرامکوی عربستان بر سر تامین زیرساخت خدمات رایانش ابری توافق کرده و این منجر به این خواهد شد که این شرکت فن آوری اولین دفترش را در عربستان تاسیس کند. شرکتهای Alibaba و Western Union هم بر اساس گزارشها جای پای خود را در این کشور گسترش داده و دفاتری بزرگتر باز کرده‌اند.

مقامهای با نفوذ عربستانی موظف به انجام ماموریت دشوار عملیاتی کردن تمایلات محمد بن سلمان با جذب شرکتها از مناطق همسایه همچون دبی و ابوظبی شده‌اند.

به نوشته دیلی بیست، این مناطق امارات خیلی بیشتر از عربستان فوق محافظه کار، حالت بین‌المللی و لیبرال دارند و جواب بن سلمان به محدودیتهای اجتماعی و جنسیتی در عربستان درگیر با فرهنگی تحت تاثیر وهابیت این بوده که کار به روی شهر تفریحی و توریستی 500 میلیارد دلاری به نام NEOM را شروع کند. شهر NEOM قرار است 1000 مایل از ریاض فاصله داشته باشد و در ساحل دریای سرخ قرار دارد و قرار است یک سری لذتهای غربی ممنوعه در عربستان در آنجا مجاز شوند. این شهر تفریحی قرار است یک نظام قانونی موازی داشته باشد و تحت نظارت مستقیم محمد بن سلمان قرار می‌گیرد.

با این حال دیلی بیست می‌نویسد، با وجود آن که قرار است این کار سبب شود که خارجی‌ها احساس امنیت کنند اما ممکن است با توجه به شهرت بن سلمان به قاتل بودن، تاثیری معکوس داشته باشد.

جاستین چک، نویسنده کتاب بیوگرافی پرفروشی درباره محمد بن سلمان به نام "خون و نفت" به دیلی بیست گفت: "بزرگترین چالشی که محمد بن سلمان در بازسازی اقتصاد عربستان دارد واداشتن شرکتهای خارجی به سرمایه گذاری در عربستان است."

حتی قبل از مناقشه قتل خاشقجی شیوه مورد تمایل رهبران تجاری خارجی برای تعامل با او با شیوه‌ای که او می‌خواست با آنها تعامل داشته باشد، فرق داشت. آنها فقط می‌خواستند از او پول بگیرند در حالی که او میخواست آنها در عربستان سرمایه گذاری کنند. به رغم همه این جذابیتها، این اتفاق نیفتاده است.

چک می‌گوید، تردیدهایی نزد این شرکتها در خصوص استانداردهای اخلاقی این کشور وجود دارد و مساله خاشقجی جذب شرکتهای بزرگ را برای عربستان "سخت تر از آنچه پیش بینی می‌شد" کرده است. حتی شرکت Uber که عربستانی‌ها در آن 5.3 درصد سهام دارند، این کشور و رهبرانش را از بابت قتل سال 2018 خاشقجی محکوم کرده است.

به گفته چک، حتی برای آن دسته از شرکتهایی که حاضر به بی اعتنایی به سواستفاده‌های حقوق بشری فاحش و ادامه دار عربستان هستند، جمعیت کم این کشور نیز فاکتوری بزرگ در عدم علاقه شرکت‌های غربی به پذیرفتن دعوت‌های محمد بن سلمان به سرمایه گذاری صرف نظر از میزان کاهش‌های مالیاتی و معافیت‌های ویژه از قوانین محلی که او پیشنهاد می‌کند، به حساب می‌آید.

محمد بن سلمان با درک این تقدیر جمعیتی، اکنون با فوریت تلاش به جذب مقرهای بین‌المللی با هدف پر کردن شکاف و کمک به تبدیل شدن عربستان به یک اقتصاد عادی مبتنی بر مالیات به جای یک اقتصاد تامین شده با ثروت نفتی در حال تهی شدن دارد.

برای بن سلمان اکنون عملی کردن این گذار یک ماموریت شدیدا شخصی و ماموریتی است که او شهرتش را به آن وابسته ساخته تا واحدهای پرسنلی شرکتهای خارجی اطمینان یابند که کارکنانشان در NEOM به آزادی‌های بیشتری دسترسی دارند. اسناد استراتژی که سال گذشته میلادی درز پیدا کردند شامل برنامه‌های عربستان برای ساخت یک ماه مصنوعی بزرگ، سواحل درخشنده در تاریکی و تاکسیهای پرنده پهپادی در NEOM بوده‌اند اما واقعیتی که تا کنون وجود داشته این بوده که این پروژه تبدیل به یک پروژه ساخت و ساز به مشکل خورده عربستان، درگیر با اتهامات فساد، مرگ و سوء عملکرد است.

یک مهاجر ساکن عربستان به دیلی بییست بعد از واقعه دستگیری صدها تن از چهره‌های برجسته عربستانی در سال 2017 در عربستان و بازداشتشان در هتل ریتز کارلتون که حتی منجر به شکنجه و ضرب و شتم برخی از آنها به منظور امضای اعترافات فساد و تحویل بخش بزرگی از ثروتشان به دولت شد، گفت، میل چندانی به انتقاد از محمد بن سلمان وجود ندارد. او اظهار کرد: بسیاری از افراد فکر می‌کنند که NEOM قرار است یک فاجعه شدید باشد. این پروژه شبیه به شهری است که یک کودک کشیده است.

اما هیچ کس قرار نیست این حرف را بزند. محمد بن سلمان ممکن است شما را تنها به خاطر مخالفت با او به زندان بیندازد.