هشدار اکونومیست درباره بحران جدید کرونایی
به گزارش اقتصادنیوز؛ نشریه هفتگی اکونومیست در سرمقاله شماره اخیر خود -۶ فوریه ۲۰۲۱- با تیتر «کووید دیرهنگام آفریقا؛ تلفات رو به رشد» هشدار داده است: پاندمی کروناویروس میتواند پیشرفت متزلزل فقیرترین قاره جهان را در معرض انحطاط قرار دهد. آفریقاییها نیاز فوری به واکسن و وام دارند.
در سالهای قبل از شیوع کووید-۱۹ آفریقاییهای صحرای جنوبی، با سن متوسط کمتر از 20 سال نه تنها جوانترین مردم جهان بودند، بلکه خوشبینترین مردمان نیز بودند. بر اساس نظرسنجیها فقط 12٪ از ژاپنیها فکر میکردند که زندگی آنها طی 15 سال آتی بهتر خواهد شد، در حالی که برای کنیاییها این نرخ 78٪ و برای مردمان نیجریه و سنگال حتی بیشتر بود.
پاندمی نگاه روشن به آینده را دشوارتر کرده است. هنگامی که کووید-۱۹ برای اولین بار مورد شناسایی قرار گرفت، بسیاری از کارشناسان فکر می کردند آفریقاییها ممکن است از بدترین شرایط در امان بمانند، زیرا بسیاری از آنها جوان هستند و یا روی زمینها کار می کنند (و بنابراین کمتر تحت تأثیر قرنطینه و مقررات سختگیرانه قرار میگیرند). اما اکنون به نظر میرسد که جای زخمهای ویروس کرونا در آفریقا، آثار ماندگارتری نسبت به سایر نقاط دارد.
در حالی که کشورهای ثروتمند با واکسیناسیون مردم خود میتوانند به یک احیای سریع اقتصادی امیدوار باشند، آفریقا با واکسیناسیون کافی برای رسیدن به ایمنی عمومی فاصله دارد. صندوق بینالمللی پول پیش بینی میکند که آفریقا با کمترین رشد اقتصادی جهان در سال جاری مواجه شود.
همچنین امواج مکرر بیماریهای عفونی باعث ایجاد اختلال در تحصیل میلیونها نفر میشود و روندهای آموزشی و جمعیتی که از جمله مهمترین دلایل برای امیدواری به آفریقا بودهاند را به خطر میاندازد.
چشمانداز خوشبینانه در مورد آینده آفریقا، پیش از پاندمی کرونا با رونق درازمدت کالاها طی سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ که به رشد سریع اقتصادی دامن زد، آغاز شد. سهم آفریقاییهایی که بسیار فقیر بودند از 56٪ در 2003 به 40٪ در سال 2018 کاهش یافت. و بسیاری دیگر از کودکان مدرسه رفتن را شروع کردند
به عنوان مثال در زمان شیوع کرونا، در اتیوپی تقریباً همه کودکان در مدارس ابتدایی ثبت نام کردند، این در حالی است که در سال 2003 این میزان 65 درصد بود. کودکان با تحصیلات بهتر، در بزرگسالی درآمد بیشتری کسب میکنند. اگر زن باشند، خانواده های کوچکتری نیز دارند و تلاش بیشتری برای آموزش هر کودک میکنند. تحول دموگرافیک آفریقا، نوید سعادت آینده را میداد.
وقتی موج اول covid-19 رخنمایی کرد ، به نظر می رسید که آفریقا به خوبی آن را تحمل میکند. تولید ناخالص داخلی صحرای جنوبی در سال 2020 نزدیک به 2.6 درصد افت کرد، در حالی که جهان با افت 3.5 درصدی مواجه شده بود. از 24 کشوری که به طور کلی رشد داشتهاند، 11 کشور در صحرای جنوبی آفریقا بوده اند. آمار رسمی covid-19 آن نیز خوب به نظر میرسید؛ آفریقا با داشتن 14٪ از جمعیت جهان، تنها حدود 3٪ موارد مرگ و میر کرونایی ثبت شده را به خود اختصاص داد.
متأسفانه این آمار مطمئناً گمراهکننده است. تعداد کمی از کشورهای آفریقایی آزمایش کافی را انجام دادهاند تا بفهمند واقعاً چه تعداد از مردم کشورشان مبتلا شدهاند. و آمار مرگومیر ناشی از کرونا نیز وضعیت مشابهی دارد. اگر آفریقای جنوبی، که تستهای زیادی انجام داده را مبنا قرار دهیم، موارد ابتلا و مرگ و میر در بقیه آفریقا، بسیار بیشتر از گزارشهای رسمی است.
به احتمال زیاد بیشترین آسیب نه از طریق تأثیر فوری پاندمی، بلکه از پیامدهای درازمدت آن بر اقتصاد، خانوارها و جوامع خواهد بود.
با اقتصاد آفریقا شروع کنید. قبل از پاندمی، رشد اقتصادی در حال کند شدن بود. از آنجایی که جمعیت این قاره سالانه 2.7 درصد افزایش مییافت (تقریباً ۲ برابر نرخ رشد جمعیت در آسیا)، آفریقا، صرفاً برای سرپا ماندن، به همین نسبت توسعه اقتصادی نیاز دارد. با این حال از سال ۲۰۱۶ تاکنون تولید ناخالص داخلی از رشد جمعیت، عقب مانده است.
با اینکه دولت ها با ترازنامههای سخت وارد بحران شدند، بدهی عمومی که در پایان سال 2019 حدود 62 درصد از تولید ناخالص داخلی بود، در سال 2020 به 70 درصد رسید. کشورهای ثروتمند میتوانند ارزان وام بگیرند و به شهروندان خود به ازای ماندن در خانه پول بپردازند. به طور متوسط آنها بیش از 7 درصد از تولید ناخالص داخلی را صرف مقابله با شوک covid-19 کردهاند. اما دولتهای آفریقا که فقط 3٪ تولید ناخالص داخلی را در این حوزه هزینه کردهاند، یک بار سنگین را متحمل شدند. ۴۶ نهاد اجتماعی بهزیستی معرفی شدند اما نتوانستند وضعیت 32 میلیون نفری که در فقر شدید هستند را تغییر دهند.
برای جلوگیری از بحران بدهی، بسیاری از دولتهای آفریقا ممکن است هزینههای زیرساختها را نیز کاهش دهند. این وضعیت، روند رو به رشد را متوقف می کند. بدون داشتن بنادر، جادهها و منابع بهتر ، آفریقا از معاملات تجارت آزاد قاره که ماه گذشته اجرایی شد، سود کمتری می برد.
افسوس که آفریقا در صف واکسن قرار دارد. واحد اطلاعات اقتصادی اکونومیست، پیش بینی کرده است که منطقه برای به دست آوردن دوزهای کافی در راستای رسیدن به ایمنی گلهای تا قبل از سال 2024 تلاش خواهد کرد.
در حالیکه بقیه جهان اغلب به کارها، مسافرتها و روزمرگیهای سابق بازمیگردند، آفریقا ممکن است کووید-۱۹ را به مثابه یک بیماری بومی دریابد. مسافران و گردشگرانی که تقریباً 9٪ تولید ناخالص داخلی را ایجاد میکنند، از این امر دور خواهند ماند. تعطیلیها و محدودیت ساعات منع تردد، بازارها و مشاغل را خاموش میکند اما نگران کنندهتر، تعطیلی مجدد مدارس است.
کلاس های درس صحرای جنوبی 23 هفته بیشتر از متوسط جهانی به طور کامل یا جزئی تعطیل شده اند. از آنجا که نیمی از آفریقایی ها بدون برق هستند، لپتاپ و Wi-Fi را فراموش کنید، آموزش از راه دور مشکل است. یک مدل سازی توسط بانک جهانی نشان می دهد که کلاسهایی که تعطیلشدهاند در آینده، نزدیک به 500 میلیارد دلار -یا تقریباً 7 هزار دلار برای هر کودک- هزینه خواهد داشت. این مبلغ هنگفتی در بخشی از جهان است که متوسط تولید ناخالص داخلی برای هر نفر کمتر از 1600 دلار در سال است.
برای کاهش بلایای ناشی از پاندمی در آفریقا باید دو اتفاق فوری رخ دهد.
اول اینکه ، جوامع آفریقایی باید سریعتر از برنامههای فعلی واکسینه شوند. بسیاری از دولت های آفریقا بنابر احتیاط نسبت به هزینهها، در سفارش واکسن کُند عمل کردهاند. با این وجود بازدهی که برای هزینههای واکسیناسیون وجود دارد به مراتب بیشتر از هزینه های دیگر خواهد بود. کشف و تولید واکسن های جدید نوید بهبود کمبودهای جهانی واکسن را می دهد. کشورهای ثروتمند که بیش از نیاز خود سفارش دادهاند، باید سهام و پول اضافی را به کوواکس (COVAX برنامه جهانی برای مشارکت در خرید و تخصیص واکسن) اهدا کنند.
دوم اینکه حتی اگر واکسن ها به زودی وارد شوند، خزانه داری آفریقا برای دوری از بحران بدهیهای جمع شده و کاهش هزینههای گریبانگیر رشد اقتصادی، هنوز به کمک نیاز دارد. وام دهندگان مانند بانک جهانی و صندوق بین المللی پول باید وام های ارزان تری ارائه دهند و از پیشنهادات بانک توسعه آفریقا و دیگران برای جلب سرمایه های خصوصی بیشتر حمایت کنند.
صدای نالههای آفریقا برای کمک (بصورت جبران خسارت یا وام) در هیاهوی یک بحران جهانی واقع شده و به درستی شنیده نمیشود. اما شکنندگی اقتصاد و جوامع آفریقایی دلیلی برای اقدام عاجل است. همچنین کمک به آفریقا برای مقابله با پاندمی، به نفع کشورهای خارجی نیز هست. تا زمانی که ویروس کرونا در جایی از جهان شایع باشد، می تواند جهش یافته و در همه جا پخش شود.