واریکوسل: درمان واریس بیضه در مردان جوان و میانسال

به نقل از دکتر وریانی جراح واریکوسل، واریکوسل به اتساع شبکه‌ای از رگ‌ها، مانند رگ‌های واریسی گفته می‌شود که در قسمت بیرونی بیضه رخ می‌دهد. واریکوسل یکی از دلایل عمده ایجاد توده و تورم در کیسه بیضه است که حدود 15 درصد از مردان و پسران نوجوان به آن مبتلا می‌شوند. بسیاری از موارد واریکوسل در دوران بلوغ ایجاد می‌شود.

در 90 درصد موارد، فقط بیضه چپ دچار واریکوسل می‌شود و در 10 درصد موارد ، هر دو بیضه به این عارضه مبتلا می‌شوند. به ندرت ممکن است بیضه راست به تنهایی دچار واریکوسل شود.

چه عواملی باعث ایجاد واریکوسل می‌شود؟

واریکوسل وقتی اتفاق می‌افتد که وریدهای تخلیه‌کننده خون بیضه متسع ( گشاد) شوند. به نظر می‌رسد این مساله به دلایل مختلفی از جمله مشکلات موجود در دریچه‌های وریدها (آسیب دیدگی یا کار نکردن آن‌ها) ایجاد می‌شود.

واریکوسل معمولاً به دلیل تفاوت‌های آناتومیکی بیضه‌های چپ و راست که باعث افزایش فشار در وریدهای تخلیه‌کننده خون در بیضه چپ می‌شوند، در بیضه چپ ایجاد می‌شود. این اختلافات عبارتند از: بیشتر بودن طول ورید اسپرماتیک چپ (در مقایسه با سمت راست) و زاویه‌ای که ورید سمت چپ وارد رگ کلیه می‌شود.

این عوامل، به علاوه نیروی رو به پایین جاذبه، می‌توانند منجر به تجمع خون در رگ‌های کوچک تخلیه خون از بیضه چپ شده و باعث اتساع و گشاد شدن آنها شوند و بدین شکل توده متورمی که واریکوسل نامیده می‌شود را ایجاد کنند.

عوامل خطر برای واریکوسل

واریکوسل در مردانی که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند شایع‌تر است، به خصوص اگر افراد برادرانی داشته باشند که به واریکوسل مبتلا شده‌اند.

قد بلند بودن نیز ممکن است خطر ابتلا به واریکوسل را افزایش دهد.

علائم واریکوسل چیست؟

معمولاً واریکوسل به غیر از تورم در قسمت بیرونی بیضه که ممکن است در هنگام ایستادن بیشتر به چشم بیاید، علامت دیگری ایجاد نمی‌کند. گاهی اوقات افراد واریکوسل را شبیه به یک کیسه کرم توصیف می‌کنند.

بعضی وقت‌ها واریکوسل ممکن است باعث ناراحتی، درد یا احساس پر بودن در بیضه شود. این ناراحتی‌ها ممکن است در اثر ایستادن‌های طولانی مدت بدتر شده، و خوابیدن آن‌ها را بهتر کند.

آیا این درست است که واریکوسل باعث ناباروری در مردان می‌شود؟

ابتلا به واریکوسل بعضی اوقات ممکن است احتمال  فرزند دار شدن در مردان را کاهش دهد. نحوه تاثیر واریکوسل بر باروری دقیقاً مشخص نیست. اگرچه اکثر متخصصان معتقدند که این مساله حداقل تا حدودی با وجود خون گرمی که در واریکوسل جمع می‌شود، و باعث افزایش درجه حرارت در کیسه بیضه می‌شود ارتباط دارد. به نظر می‌رسد این امر باعث کاهش تعداد اسپرم‌ها شده و بر کیفیت اسپرم‌ها تأثیر بگذارد.

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند زوج هایی که مشکلات باروری غیر قابل توضیحی دارند، ممکن است بعد از معالجه واریکوسل شانس بیشتری برای باردار شدن داشته باشند.

سایر عوارض واریکوسل ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رشد محدود بیضه مبتلا به واریکوسل در پسران نوجوان؛ و
• کاهش تولید تستوسترون، اگرچه این مورد معمول نیست. (به نقل از دکتر حسین منشادی- فوق تخصص غدد )

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر مردی در بیضه خود درد یا تورم داشته باشد یا بیضه‌های او هم اندازه نباشند ، مراجعه فوری به پزشک برایش ضروری است. هرگونه تغییر در ظاهر معمول یا احساس هر چیز غیر معمول در بیضه‌ها یا کیسه بیضه باید بررسی شود، زیرا برخی اوقات مساله‌ای که باعث ایجاد توده یا تورم در بیضه شده نیاز به درمان فوری دارد.

واریکوسل چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص واریکوسل، لازم است پزشک بیضه‌ها را معاینه و بررسی کند. واریکوسل در لمس ممکن است به شکل یک توده متورم در خارج از بیضه – که اصطلاحا به آن کیسه کرم گفته می‌شود- به نظر برسد. واریکوسل غالباً زمانی که مردان ایستاده‌اند مشخص شده، و وقتی دراز می‌کشند از آن‌جا که فشار خون وارد به آن کم می‌شود، ناپدید می‌شود.

برای اطمینان بیشتر از تشخیص، پزشک ممکن است آزمایشاتی مانند سونوگرافی کیسه بیضه را نیز توصیه کند.

اگر پزشک به وجود عوارض مربوط به واریکوسل در فردی مشکوک شود ، ممکن است توصیه کند آزمایشات بیشتری انجام شود. این آزمایشات ممکن است شامل آزمایش خون هورمونی (از جمله تستوسترون) و یا آنالیز مایع منی (برای بررسی تعداد اسپرم و کیفیت آن) باشد.

درمان واریکوسل

اگر مردی به واریکوسل مبتلا باشد اما هیچ ناراحتی یا مشکلی برای باروری نداشته باشد ، ممکن است درمان لازم نداشته نباشد. با این وجود، پزشک از بیمار می‌خواهد که به صورت دوره‌ای معاینات منظم انجام دهد تا مطمئن شوند عوارضی برای فرد ایجاد نشده است. در طی معاینه، پزشک واریکوسل و اندازه بیضه‌های را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است به بیمار پیشنهاد کند که به صورت منظم آزمایش آنالیز منی انجام دهد تا مطمئن شوند که باروری بیمار تحت تأثیر قرار نگرفته باشد.

مردانی که دچار ناراحتی یا مشکلات باروری مرتبط با واریکوسل شوند، ممکن است برای اصلاح واریکوسل خود به درمان احتیاج داشته باشند. درمان واریکوسل ممکن است به بهبود شانس بارداری در زوج‌هایی که مشکلات باروری غیرقابل توضیحی دارند، کمک کند.

درمان واریکوسل در پسران نوجوان به چه صورت است؟

درمان برای پسران نوجوان مبتلا به واریکوسل، معمولاً در صورتی توصیه می‌شود که بیضه مبتلا به واریکوسل کوچکتر از بیضه دیگر باشد، و یا اینکه نوجوان در کیسه بیضه خود درد داشته باشد.

در مواردی که بیضه مبتلا به واریکوسل کوچکتر از بیضه دیگر است، معمولاً شاهد رشد بیضه کوچکتر و هم اندازه شدن آن به بیضه دیگر، پس از ترمیم واریکوسل هستیم، اما این مساله ممکن است تا 6 ماه طول بکشد.

ترمیم واریکوسل

روش‌های مورد استفاده برای ترمیم واریکوسل شامل موارد زیر است:

• جراحی سرپایی جزئی برای انسداد ("بستن") رگ‌های متورم، که از طریق برش کوچکی در کشاله ران یا با جراحی لاپاروسکوپی انجام می‌شود. یا
• به روش آمبولیزاسیون یا رگ‌بندی، که در آن یک لوله‌ را طریق یکی از رگ‌های کشاله ران وارد ورید مشکل‌دار کرده  و  سپس با سیم یا مواد شیمیایی که باعث ایجاد بافت اسکار در ورید مصدوم می‌شوند آن را مسدود می‌کنند.(به نقل از فوق تخصص گوارش دکتر امیرمنصور رضادوست)

خود مراقبتی از واریکوسل

اقدامات خودمراقبتی برای کمک به تسکین درد در بیضه مبتلا به واریکوسل شامل استفاده از بیضه بند و داروهای مسکن معمولی است.