خرید تضمینی شیر خام در زمان کمبود شیر/ وقتی صادرات شیر خشک از کمبود شیر در داخل مهم‌تر می‌شود

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایلنا، با آغاز ماه مهر و بازگشایی مدارس ارگان های بسیاری که موظف به سازماندهی و تامین نیازهای اساسی دانش آموزان هستند به تکاپو و جنب و جوش می افتند. در این بین وزارت بهداشت و درمان کشور و وزارت جهاد کشاورزی  نیز وظایفی را بر عهده دارند که با سلامت و تغذیه دانش آموزان ارتباط مستقیم دارد.

یکی از دغدغه های مشترک وزارت جهاد و وزارت بهداشت تامین شیر مدارس است اما این کار هم هر سال دچار افت و خیز های بی شماری می شود تا آنجا که در سال گذشته تنها 20 نوبت شیر به مدارس داده شد که آن هم شامل تمام مدارس کشور نبود. برخی مدارس اصلا در طول سال شیر دریافت نکردند و سهمیه شیری برایشان در نظر گرفته نشد.

با آغاز فصل پاییز میزان شیردهی دام کاهش پیدا می کند و همین موضوع می تواند تاثیر بالایی بر روی برهم خوردن میزان تقاضا و عرضه در کشور شود. در حال حاضر هم میزان عرضه نسبت به تقاضا بسیار پایین است و کشور دچار کمبود شیر شده است.

اما علت کمبود ناگهانی و این چنین شیر در کشور چیست و چه طیفی عامل این کمبود است؟ چه ارگانی باید پاسخگو باشد و اقدامات لازم در این مورد انجام شده است؟

*افزایش قیمت شیر ثمره خرید تضمینی شیر خام

علی احسان ظفری رییس هیئت مدیره اتحادیه لبنیات و فرآورده های لبنی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، با ابراز ناراحتی از خرید تضمینی شیر خام توسط وزارت جهاد کشاورزی اظهار کرد: قیمت محصولات لبنی با توجه به تصمیم غیر کارشناسانه ای که وزارت جهاد کشاورزی گرفته است در خصوص خرید شیر تضمینی آن هم در فصل کم شیری کشور و در مقطعی که وزارت جهاد از طریق تعاونی روستایی اقدام به خرید شیر تضمینی از دامداران کرده است و برای خرید شیر یارانه می دهد می تواند آسیب فراوانی به دامداران و مصرف کنندگان وارد کند.

وی افزود:  وقتی در چنین مقطعی یارانه دولت به خرید شیر تبدیل می شود و از آن شیر خشک تولید می کند و با قیمت بسیار پایین به عراق صادر می شود این صادرات با ضرر همراه خواهد بود و از آن طرف برای اینکه شیر خشک برایشان مقرون به صرفه باشد از دولت جایزه صادراتی هم دریافت می کنند با این وجود دولت دوجا یارانه می دهد. اما این یارانه را هیچ کس از مردم ایران استفاده نمی کند.

ظفری در ادامه توضیحات خود در این باره خاطر نشان کرد: وزارت جهاد کشاورزی در زمانی که عرضه شیر از تقاضا کمتر است با یارانه دولتی شیرخام را خریداری می کند و بعد تبدیل به شیرخشک، زیر قیمت جهانی به عراق، پاکستان و افغانستان صادر می کند، بعد به بهانه اینکه شیر خشک در صادرات ضرر کرد از دولت جایزه صادراتی هم می گیرد و عملا این وزارت خانه در دو مرحله از دولت یارانه می گیرد در عوض قیمت را برای مصرف کننده داخلی بالا می برد.

*حذف شیر از سبد کالا به ضرر چه کسی است؟

حذف شیر از سبد کالاهای مصرفی می توانند طبعات مخربی را برای دامداران به ارمغان بیاورد اما در این بین مصرف کنندگان هم با عدم مصرف لبنیات دچار مشکلات و بیماری  می شوند و سلامت جامعه به خطر می افتد اما در این بین چه ارگان و چه کسانی سود خواهند برد؟

رییس هیئت مدیره اتحادیه لبنیات و فرآورده های لبنی اعلام کرد: ما به عنوان تولید کننده موافق بالا رفتن قیمت محصولات لبنی نیستیم، به این دلیل که در صورت بالا رفتن قیمت محصولات، مصرف کننده آن را از سبد کالای مصرفی خود حذف می کند و کارخانه ها و دامداران متضرر می شوند و به سلامت افراد هم آسیب وارد می شود.

وی افزود: از آنجایی که درآمد سرانه مردم افزایش نداشته مصرف لبنیات کاهش خواهد داشت و این پدیده نوظهوری نیست. ما در چند سال گذشته هم با افزایش قیمت لبنیات باعث کاهش مصرف شده ایم. زمانی به 90 کیلو گرم سرانه مصرف رسیده بودیم اما در حال حاضر این سرانه مصرف 50 کیلو گرم است. من تاکید می کنم؛ بزرگترین اتفاقی که در حال وقوع است از دست رفتن سلامت جامعه است و دولت مجددا باید بالاترین بودجه را در اختیار وزارت بهداشت و درمان قرار دهد تا سلامت جامعه را با دارو بازگرداند.

*وزارت جهاد حق خرید تضمینی شیر را ندارد

ظفری در رابطه با عدم آگاهی دامداران از ضرری که در دراز مدت آن ها را تهدید می کند، خاطر نشان کرد: دامداران در حال حاضر یک متولی به نام وزارت جهاد کشاورزی پیدا کرده اند که شیر را از آنها تضمینی خریداری می کند و مسلما از این اتفاق خوش حال هستند اما این متولی غیر کارشناسانه این کار را شروع کرده و عمل وزارت خانه تنها مسکنی است که دامداران این را متوجه نمی شوند و آینده شغلی آنها به خطر می افتد.

وی تصریح کرد: وزارت جهاد در حال حاضر این شیر را خریداری می کند اما در صورتی که شیر به دست مصرف کننده نرسد از سبدکالایی حذف خواهد شد مانند بسیاری از کالاها که همین اتفاق برایشان در گذشته افتاده است و وای به روزی که مردم ما خود را از این ماده غذایی پر ارزش محروم کنند دیگر با هزاران تبلیغ هم نمی توانند اوضاع را به شرایط قبل بازگردانند.

رییس هیئت مدیره اتحادیه لبنیات و فرآورده های لبنی افزود: ذائقه مردم تغییر کند دیگر نمی توانیم جایگاه از دست رفته را بازگردانیم و ریشه دامپروری کشور می سوزد اما دامداران امروز را می بینند و آینده کشور را نمی بینند. با بالا رفتن قیمت محصولات لبنی ریشه دامداری ها و کارخانجات فرآوری محصولات دامی را خشک خواهیم کرد و سلامت را از جامعه دور می کنیم. این اشتباه در حال تداوم است و کسی هم وزارت جهاد را از این اشتباه آگاه نمی‌کند. وزارت جهاد حق خرید تضمینی شیر را ندارد. این کار برای زملنی است که عرضه چندین برابر تقاضا باشد اما در حال حاضر این مقوله برعکس است.

**در زمان کاهش عرضه چرا خرید تضمینی؟ بوی رانت به مشام می رسد

در زمانی که عرضه در کشور کاهش پیدا می کند خرید تضمینی شیر خام تنها کمبود شیر در کشور را ایجاد می کند و این کمبود، قیمت شیر را افزایش می دهد. دلیل وزارت خانه برای این کار چیست؟ آیا بویی به جز بوی رانت خواری به مشام می رسد؟

ظفری با بیان اینکه سیاست خرید تضمینی شیر اشتباه است گفت: سیاست وزارت جهاد کشاورزی در حال حاضر خلاف سلامت جامعه و اهداف نظام جمهوری اسلامی است. در صورت افزایش قیمت مردم برای شیر در سبد کالا جایگزین پیدا می کنند و در زمان فراوانی محصول دیگر از آن استفاده نمی کنند حتی اگر رایگان توزیع شود.

وی با ابراز نگرانی برای توزیع شیر مدارس عنوان کرد: در فصلی که ما باید شیر مدارس را تامین کنیم دولت وارد خرید تضمینی شیر شده است. خرید تضمینی شیر تبدیل به یک رانت شده که از قرارداد این وزارت خانه با چند تاجر شروع شده که شیر را برای آنها خرید می کنند. شرکت های هزار میلیاردی که اکنون وارد خرید شیر شده اند تنها به منافع خود فکر می کنند و دامداران ندانسته و بدون آگاهی وارد این بازی شده اند.  

رییس هیئت مدیره اتحادیه لبنیات و فرآورده های لبنی افزود: این شرکت ها با گرفتن یارانه شیر از تعاونی روستا شیر را از دامداران می خرند و از طرف دیگر جایزه صادراتی خود را هم از دفتر توسعه صادرات می گیرند و در این بین تنها مردم هستند که از مصرف مواد لبنی بی نصیب می مانند. همه فکر می کنند کارخانجات مسوول گرانی شیر هستند اما این طور نیست. من مخالف آقای باکری دبیر انجمن صنایع لبنی هستم، ایشان یک کارمند هستند و منافعی در تولید ندارند اما من به عنوان یک تولید کننده فاجعه ای را که در جامعه  اتفاق می افتد می بینم و کمبود شیر را در کارخانه خودم هم حس می کنم لذا در صورت گرانی باید در کارخانه ها بسته شود.

ظفری در پایان اظهار کرد: شیر مدارس با بحران جدی مواجه خواهد شد. سال گذشته تنها 20 نوبت شیر به مدارس داده شد اما این میزان برای سال جاری صفر خواهد شد. آن وقت باید یارانه به خرید شیر تضمینی و فروش آن به عراق ، پاکستان و افغانستان تعلق گیرد در حالی که دانش آموزان خودمان از شیر محروم می شوند. باید به شیر نگاه ویژه ای کرد و ما باید برای نسل های آینده پاسخگو باشیم.

گفتنی است؛ با توجه به  مکاتبات انجام شده با سازمان برنامه و بودجه و اعلام آمادگی برای تولید و توزیع 90 نوبت شیر مدارس، اما تاکنون تصمیم لازم در این زمینه از سوی دولت اتخاذ نشده است.

آموزش و پرورش 177 میلیارد تومان بابت توزیع شیر مدارس سال گذشته به کارخانه های لبنی بدهکار است.