سرنوشت خودروهای چینی در بازار ایران
از زمان انتشار خبر بازگشت دوباره تحریم‌ها بر فراز اقتصاد ایران از ۱۵ مرداد ۹۷، شمار نسبتا زیادی از برندهای معتبر اروپایی، کره‌ای و ژاپنی با اعلام تاسف از بازگشت تحریم‌ها، ناتوانی خود را برای ادامه همکاری با خودروسازی و قطعه‌سازی ایران اعلام کرده‌اند. گزارش‌ها، گفت‌وگوها و اخباری که این روزها منتشر می‌شود همه حاوی بیم و امید بسیار درباره ماندن یا رفتن برندهای چینی از صنعت خودرو کشور به‌عنوان آخرین بازماندگان خارجی بازار کشور است. در قسمت قبلی به آینده بخشی از همکاری‌های صنعت خودرو ایران و چین در قالب خطوط مونتاژ یا تولید محصولات تجاری و سواری پرداختیم. اشاره قسمت نخست گزارش روی رابطه نسبتا عمیق صنعت خودرو ایران و چین و تاثیر مستقیم تحریم‌ها و برنامه‌های مشترک تولید در فردای تحریم‌های آمریکا بود. در ادامه گزارش هفته قبل به بررسی وضعیت چهار برند دیگر چینی در شرایط تحریم‌های آمریکا پرداخته‌ایم.
چری
شانس ماندگاری: بالا
دیگر شریک صنعت خودرو ایران، با تاسیس در سال ۱۹۹۷ یکی از جوان‌ترین برندهای صنعت خودرو چین است که با داشتن بیش از ۱۰ مدل در خط تولید و توسعه شش زیربرند مدت‌هاست اندیشه‌های بلندپروازانه‌ای برای صادرات خودرو به اروپا و آمریکا دارد. میزان فروش چری به‌عنوان بزرگترین صادرکننده خودروهای سبک چینی، سالانه حدود یک میلیون دستگاه است ضمن اینکه ارزش برند چری طبق برخی برآوردها به واسطه داشتن زبان طراحی اختصاصی و نیز همکاری تنگاتنگ با گروه جگوار لندروور حدود ۵۲۰میلیون دلار است. بزرگترین خودروساز بخش خصوصی ایران که توانسته در فضای انحصاری کشور حدود ۸درصد از سهام بازار را به دست آورد به نظر حالا حالاها مهمان صنعت خودرو ایران است. این شرکت که هم‌اینک ۷ مدل مختلف خود را در ایران تولید می‌کند سالانه در کشور حدود ۷۵ هزار دستگاه خودرو به فروش می‌رساند که حاصل یک دهه رشد فروش پیوسته است. به نظر می‌رسد چری با وجود سرمایه‌گذاری گسترده‌ای که در بازار ایران انجام داده موفق‌ترین و بهترین آینده را در بین رقبای مختلف خود در دوران تحریم‌های جدید در ایران خواهد داشت.
دانگ فنگ / ایران خودرو
شانس ماندگاری: بالا
این شرکت مالک یک بلوک ۳۸ درصدی از سهام پژو سیتروئن فرانسه است و احتمالا اگر توافقات دولت ایران با چین نهایی شود به تامین‌کننده اصلی قطعات و خدمات مهندسی کنسرسیوم پی‌اس‌ای در ایران برای قراردادهای پسابرجامی و نیز خطوط تولید محصولات قدیمی‌تر ایران خودرو تبدیل خواهد شد. دانگ فنگ اتومبیل که بخشی از یک هلدینگ بزرگ صنعتی-مالی است، ضمن همکاری گسترده با شرکای فرانسوی، همکاری تنگاتنگی با نیسان و هوندا دو خودروساز ژاپنی داشته و به غیر از شراکت با لوکسژن تایوان، بخش زیادی از درآمدش را از محل صادرات محصولات تجاری به دست می‌آورد. این بخش که مرکز اصلی سودآوری سازنده چینی است شاخه‌های گسترده‌ای داشته که یکی از آنها به سانتاکلارای آمریکا و جوینت ونچر اس-اف موتور (SF Motors) ختم می‌شود که به واسطه نوپا بودن و ابعاد کوچک آن فعلا جای نگرانی ندارد.
سایک –ام‌جی
شانس ماندگاری: کم
این گروه صنعتی پیشرو که در کنار گروه دانگ فنگ، شرکت چانگان و گروه فاو جزو ۴خودروساز بزرگ چین است علاوه بر فروش سالانه ۹۸۰هزار دستگاه از انواع خودروهای سبک، در لیست ۱۰۰ برند برتر اقتصاد چین هم قرار دارد. همچنین سه برند ام جی، سایک و رووی را تحت مالکیت دارد. این شرکت در ابتدای دهه اخیر یعنی سال ۲۰۱۱ تاسیس شده است. وانت‌های مکسوس، محصولات سواری نانجینگ به همراه اتومبیل‌های رووی و ام‌جی جزو مهم‌ترین تولیدات این شرکت هستند. میزان فروش سایک با مجموعه‌ای از برندها و زیرشاخه‌ها، در سال ۲۰۱۷ بیش از ۶/ ۶میلیون دستگاه انواع خودرو، موتور خودرو، محصولات تجاری و موتورسیکلت بوده ضمن اینکه کنسرسیوم سایک بیش از ۱۴۴هزار نفر کارگر را در مجموعه صنعتی خود در اختیار دارد. سایک که علاوه بر شراکت با کمپانی جنرال موتورز در جوینت‌ونچر وولینگ، همکاری گسترده‌ای با دو شرکت اروپایی ایویکو و فولکس واگن دارد، مسوول مستقیم تولید محصولات کادیلاک و شورولت در چین هم هست و علاوه بر خودرو بنزینی، نمونه‌هایی از خودروهای سواری برقی را هم به بازار عرضه می‌کند.
ام‌جی که به شکلی ضعیف واردات خودروهای مختلف خود را در طول ۶سال اخیر در ایران پیش می‌برد، مدتی است از طریق شرکای ترک خود در آذربایجان غربی اقدام به تاسیس یک کارخانه خودروسازی کرده که در آن سدان ۳۶۰ ام‌جی را تولید می‌کند. به نظر می‌رسد گرچه ام‌جی سایک سهم اندکی در بازار اروپا دارد اما به واسطه اینکه جنرال موتورز از حدود ۲ دهه قبل مالک ۴۰درصد سهام این شرکت است، آینده همکاری سایک با ایران چندان روشن نبوده و برند ام‌جی احتمالا نمی‌تواند به شریکی قابل اعتماد برای صنعت خودرو ایران بدل شود.
فاو
شانس ماندگاری: بالا
یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های صنعتی چینی است که در سال ۱۹۵۳ تاسیس شده و به تولید خودروهای سواری و تجاری مشغول است. زیربرندهای هونگ‌کی، هایما، جونپای، بسترن و اولی از جمله تولیدات سبک فاو است اما ایرانی‌ها عمدتا خودروهای سواری فاو را با نام بسترن می‌شناسند. فاو که سازنده تویوتا پرادو در چین نیز هست، شراکت کوچکی هم در بخش تولید هایما با ایران خودرو دارد و برخی برآوردها از تولید سالانه یک میلیون دستگاه خودرو توسط این شرکت حکایت دارد. مهم‌ترین شراکت فاو در ایران اما از قبل همکاری با شرکت بهمن حاصل شده که به تولید سری بی۳۰ بسترن در ایران انجامیده است. این شرکت البته محصولات زیادی در بخش سواری نداشته و به تولید خودروهای تجاری مشهور است. از این‌رو به نظر می‌رسد چشم‌انداز همکاری فاو با بهمن پس از خروج دوباره مزدا مثبت است و علاوه بر افزایش احتمالی تیراژ سری بی۳۰ بسترن، باید منتظر ورود سدان بسترن بی۵۰جدید به خط تولید بهمن باشیم. در عین حال این شرکت از طریق چند تولیدکننده اقماری محصولات تجاری خود را در ایران تولید می‌کند که با خروج برندهای مشهور تجاری ساز نظیر ایسوزو، ایویکو و میتسوبیشی فوسو از کشور، باید به زودی شاهد فراگیرتر شدن کامیونت‌های فاو در سطح شهر باشیم. در فاو همه جوره می‌تواند به صنعت خودرو ما در عصر تحریم کمک کند.*محمدحسین شاوردی*
