بیکاری واقعی در ایران ۲/۵ برابر آمار رسمی است!

به گزارش اقتصادنیوز  این روزنامه نوشته است:بررسی وضعیت بازار کار ایران در بهار 1399 نشان‌دهنده کاهش 1/1درصدی نرخ بی‌کاری نسبت به بهار 1398 است؛ اما با توجه به اینکه در این فصل، جمعیت غیرفعال افزایش قابل‌توجهی داشته است، بنابراین کاهش نرخ بی‌کاری به دلیل کاهش نرخ مشارکت بوده است و بهبود این شاخص نمی‌تواند بهبود وضعیت بازار کار را نشان دهد؛ درواقع در چنین شرایطی نرخ بی‌کاری شاخصی کاملا گمراه‌کننده برای تحلیل آثار شیوع ویروس کرونا بر بازار کار است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد از آنجایی که در ایران شاغلان مزد و حقوق‌بگیر درصد کمی از کل شاغلان را تشکیل می‌دهند و عمده شاغلان به‌صورت کارکن مستقل فعالیت می‌کنند، تأثیر شیوع ویروس کرونا بر بازار کار نیز به‌جای آنکه در افزایش نرخ بی‌کاری قابل مشاهده باشد، در افزایش جمعیت غیرفعال و کاهش نرخ مشارکت نمایان شده است. نتایج محاسبات نشان می‌دهد در‌صورتی‌که افراد شاغل و بی‌کار اضافه‌شده به جمعیت غیرفعال همچنان در بازار کار باقی می‌‌ماندند، نرخ بی‌کاری در بهار 1399 به جای 9.8درصد اعلام‌شده توسط مرکز آمار ایران به 24 درصد می‌رسید. در حال حاضر دولت دو سیاست پرداخت تسهیلات بانکی و بیمه بی‌کاری را جهت مقابله با بحران بی‌کاری ناشی از بیماری کرونا مصوب و اجرا کرده است. بررسی مستندات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص عملکرد این دو سیاست نشان می‌دهد که:

1- از سیاست پرداخت بیمه بی‌کاری به نسبت پرداخت تسهیلات، استقبال بیشتری شده است، چراکه دولت با عدم تعریف و لحاظ مکانیسم‌های تشویقی حفظ و صیانت از شاغلان برای بنگاه‌های اقتصادی، سیاست پرداخت بیمه بی‌کاری را در مقابل سیاست پرداخت تسهیلات قرار داده است و به‌جای اینکه این دو سیاست مکمل یکدیگر باشند جانشین هم شده‌اند.

2- همچنین با وجود هدف حمایتی این دو سیاست، مناطق و استان‌های محروم به نسبت سایر استان‌ها، بهره‌مندی کمتری داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر بالابودن سهم اشتغال غیررسمی در استان‌های محروم کشور است که در صورت ادامه این شرایط و عدم توجه در این خصوص، در آینده محرومیت این استان‌ها بیشتر و عمیق‌تر خواهد شد. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس بر اساس بررسی مستندات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با توجه به تحولات شتابان و مهم بازار کار کشور در فصول اخیر، تمرکز بیشتر بر تحلیل کوتاه‌مدت این بازار می‌تواند حاوی مطالعات ارزشمند و حتی رفع‌کننده ابهامات و برخی سؤالات موجود درخصوص این تحولات باشد. درخواست‌های مکرر نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی درخصوص تحولات بازار کار تهیه این گزارش‌ها را ضروری کرده است و انتظار می‌رود این گزارش‌ها بتواند از طریق ارائه به‌روزترین تحلیل‌ها و اطلاعات بازار کار برای سطوح مختلف قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری مفید باشد. در این مطالعه تغییرات مهم‌ترین شاخص‌های بازار کار در بهار 1399 نسبت به فصل مشابه سال قبل ارائه شده است. برای این منظور از نتایج طرح نیروی کار مرکز آمار ایران در بهار 1399 استفاده شده است. همچنین با توجه به شیوع ویروس کرونا در این فصل و تأثیر آن بر بازار کار، در ادامه گزارش، برخی سیاست‌های حمایتی دولت درخصوص مقابله با آثار منفی شیوع ویروس کرونا مورد بررسی قرار گرفته است و براساس مستندات به‌دست‌آمده، عملکرد این سیاست‌ها ارزیابی شده است.

جمعیت در سن کار: بررسی روند جمعیت در سن کار نشان می‌دهد که این رقم در بهار 1399 حدود 767 هزار نفر و کمی بیش از رقم متوسط افزایش آن در چهار سال منتهی به بهار 1398( در حدود 660 هزار نفر( افزایش داشته است.

جمعیت فعال: دهد که در بهار 1399 نسبت به فصل مشابه سال قبل، جمعیت فعال 1990 هزار نفر کاهش داشته است که جمعیت فعال مرد 972 هزار نفر و جمعیت فعال زن 1020 هزار نفر کاهش داشته است. این در حالی است که به‌طور متوسط جمعیت فعال بالای 15 سال در چهار سال منتهی به بهار 1398 در حدود 750 هزار نفر افزایش داشته است.

جمعیت غیرفعال: در فصل بهار 1399، جمعیت غیرفعال 2760 هزار نفر نسبت به فصل مشابه سال قبل افزایش داشته است و در این میان، 1460 هزار نفر به جمعیت غیرفعال زنان و 1300 هزار نفر به جمعیت غیرفعال مردان اضافه شده است. این در حالی است که در بهار سال 1398 نیز حدود 830 هزار نفر به جمعیت غیرفعال کشور افزوده شده بود.

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد از 2760 هزار نفر افزایش جمعیت غیرفعال در بهار 1399، در حدود دو میلیون نفر از جمعیت فعال بهار 1398، در بهار 1399 غیرفعال شده‌اند که 2 1500 هزار نفر از آنها شاغل و 500 هزار نفر بی‌کار بوده‌اند و هر دو گروه از بازار کار خارج شده‌اند.

نرخ مشارکت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ مشارکت در بهار 1399 ،41 درصد بوده است. این متغیر در بهار 1398 ،43.7 درصد بوده و در این بازه زمانی 3.7 درصد کاهش نشان می‌دهد.

جمعیت شاغلان: در بهار 1399 نسبت به بهار 1398‌، 1499 هزار نفر از جمعیت شاغلان کاسته شده است که در این میان 815 هزار نفر از جمعیت مردان شاغل و 685 هزار نفر شاغلان زن کاهش داشته است. این در حالی است که به‌طور متوسط در چهار سال 1395 تا 1398، جمعیت شاغل در فصل بهار 660 هزار نفر افزایش را نشان می‌دهد و در این میان سهم مردان و زنان از افزایش اشتغال به‌ترتیب در حدود 405 و 255 هزار نفر بوده است. همچنین بررسی روند اشتغال مردان و زنان نشان می‌دهد که تغییرات اشتغال مردان در بهار سال‌های 1395 تا 1397 روندی افزایشی داشته است. رشد اشتغال زنان نیز در بهار سال‌های 1395 تا 1398 روندی کاهشی داشته است.

اشتغال ناقص: افراد دارای اشتغال ناقص شامل تمام شاغلانی است که در هفته مرجع، حاضر در سر کار یا غایب موقت از محل کار بوده و به دلیل اقتصادی نظیر رکود کاری، پیدانکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرارداشتن در فصل غیرکاری و... کمتر از 44 ساعت کار کرده‌اند، ولی خواهان و آماده انجام کار اضافی بوده‌اند. براساس اعلام مرکز آمار در بهار 1399 حدود 1818 هزار نفر از شاغلان دارای وضعیت اشتغال ناقص بوده‌اند. البته نرخ اشتغال ناقص در بهار 1399 نسبت به بهار 1398‌،2.1 درصد کاهش را نشان می‌دهد و از رقم 10 به 7.9 درصد رسیده است.

ترکیب بخشی اشتغال: از رقم نزدیک به 1499 هزار نفر کاهش اشتغال رخ‌داده در بهار 1399، حدود 365 هزار نفر در بخش کشاورزی، 402 هزار نفر در بخش صنعت و 732 هزار نفر در بخش خدمات قرار داشته‌اند.

این آمار نشان می‌دهد که در حدود 49 درصد از کاهش اشتغال در حوزه بخش خدمات بوده است و 27 درصد آن در حوزه بخش صنعت و مابقی در بخش کشاورزی بوده است. ترکیب منطقه‌ای اشتغال: بررسی ترکیب شهری و روستایی کاهش اشتغال در بهار 1399 نشان می‌دهد که 884 هزار نفر در مناطق شهری و 615 هزار نفر در مناطق روستایی کاهش اشتغال رخ داده است.