بهترین راه برای برون‌رفت از معضل تصمیمات شبانه در بورس

چند روزی است بازار سرمایه ایران نیز به دلیل ریزش­‌های متوالی، اقدام به اتخاذ تصمیماتی جهت تغییر دامنه نوسان گرفته است و مدیران بازار سرمایه تصمیم به اعمال دامنه مثبت سه برابری نسبت به دامنه منفی کرده‌اند. اقدامی که شاید در ظاهر در راستای کمک به سهامداران خرد و جلوگیری از افت بیش از اندازه بازار سرمایه تلقی شودولی بنا به سوابق گذشته تنها باعث یک شوک مثبت و در ادامه فرسایشی شدن بازار خواهد شد. ادعای بنده را دو مقاله منتشره در همین راستا که با مدل­ های اقتصادسنجی مدلسازی شده ­اند اثبات می­ کنند. در فصلنامه تحقیقات مالی سال 1388 شماره 27 که توسط آقایان اسلامی بیدگلی، حسن قالیباف اصل و عبدالله عالیشوندی منتشر شده، اذعان شده که تغییرات حد نوسان قیمت سهام بر نوسان بازار تاثیر بسزایی بر متغیرهای اصلی بازار ندارد. همچنین در نشریه دانش حسابداری زمستان 1389 شماره 3 که توسط آقای احد بدری به رشته تحریر درآمده، اثبات کرده ­اند که ساختار کنترلی حد قیمت در بورس اوراق بهادار تهران، نتوانسته است به گونه اثربخشی نوسانات قیمت سهام را کاهش دهد.

لذا خارج از بررسی­ های تاریخی مرتبط با تغییر دامنه نوسان در ادوار مختلف و سعی و خطا در بازار سرمایه، مدل‌­های مالی و مقالات اقتصادسنجی نیز به این مهم رسیده‌­اند که تغییرات دامنه نوسان شاید از سرعت و شدت تغییرات قیمت بکاهد ولی در نهایت منجر به ایجاد ظرف زمان بیشتر و فرسایشی شدن بازار خواهد شد. اقدامی که این روزها با شکل و شمایلی جدید در قالب «نوسان نامتقارن» خودنمایی می‌کند.

نمونه این اقدامات در همین چند سال اخیر نیز به وضوح دیده شده است. بر فرض مثال کاهش دامنه نوسانات در بازارهای رنگی. اقدامی که در کوتاه مدت ضرر بزرگی به سهامداران خرد وارد کرد.

ترس از عدم اطمینان نسبت به ثبات در قوانین بازار سرمایه، یکی از بزرگترین ریسک­‌های بازارهای مالی شمرده می­شود. در همین راستا سال گذشته نیز بخشنامه ­ای مبنی بر دو درصدی شدن بازار ارائه شد که با مخالفت ­های بی شماری همراه و نیامده لغو شد.

پیشنهاد می‌شود سیاستگذاران بازار سرمایه، اقدامات مرتبط با حذف دامنه نوسان را استارت بزنند. بازار سرمایه به بلوغ ذهنی و مالی خوبی دست پیدا کرده است و اجازه دهند سرمایه­ گذاران با تصمیمات خود اقدام به خرید و فروش کنند. مقالات بیشماری در رابطه با مشکلات وجود حد نوسان در نشریات مالی منتشر شده است. تاخیر در کشف قیمت، مداخله در معامله، اثر کهربایی و .... از مشکلات بزرگ وجود حد نوسان در بازارهای مالی است.

بیشترین مشارکت مردمی در بازار سرمایه در ادوار مختلف، حادث شده است. اقدامات ناگهانی چه باعث رشد یا ریزش بازار شود، مردود است. اینکه اکثریت نمادهای بازار سرمایه، همزمان با هم ریزش می‌کنند یا صعود می‌کنند نشان از مشکلات قوانینی بازار سرمایه است. نمی شود که ناگهان اکثریت بازار سرمایه چه ارز محور چه ارز بر همزمان با هم برای مدت طویلی در راستای یکدیگر یا صف خرید باشند یا صف فروش!! یا اکثریت صنایع همزمان با هم رشد یا ریزش را تجربه کنند!!! تغییر در سیاست­‌های کلان بازار سرمایه به عنوان یکی از مهمترین مقاصد سرمایه ­گذاری در راستای تولید و نماگر اقتصاد کشور، شاید بهترین راه برون رفت از تصمیمات شبانه و گامی جهت حرفه ­ای ­تر شدن بازار سرمایه شود.

محمد مهدی عشریه، کارشناس ارشد مهندسی مالی