دوگانه عجیب در بازار کار؛ کاهش بیکاری در مرگ اشتغال

به گزارش اقتصادنیوز بنا به آمارهای منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری از 10.6 درصد در سال 98 به 9.6 درصد در زمستان 99 کاهش پیدا کرد .همزمان با کاهش نرخ بیکاری نرخ مشارکت اقتصادی نیز با کاهش 1.5 درصدی در سال 99 نسبت به سال 98 مواجه شد .با توجه به کاهش تعداد شاغلین در سال 99 ،کاهش نرخ بیکاری را می توان متأثر از کم شدن جمعیت فعال اقتصادی دانست .به بیان دیگر کاهش بیکاری در سال 99 متأثر از ایجاد اشتغال در اقتصاد ایران نبوده است .

نرخ مشارکت اقتصادی و نرخ بیکاری

بسیاری از مردم تصور می‌کنند نرخ بیکاری از نسبت جمعیت بیکار به کل جمعیت کشور به دست می آید، در صورتی که در محاسبات اقتصادی نرخ بیکاری  به روش دیگری به دست می‌آید. در محاسبات اقتصادی کشور نرخ بیکاری از نسبت جمعیت بیکاران به جمعیت فعال اقتصادی به دست می آید. نرخ مشارکت اقتصادی یا جمعیت فعال اقتصادی نیز از نسبت جمعیت متقاضی کار (بیکار و شاغل) نسبت به کل جمعیت به دست می آید؛ به بیان دیگر نرخ بیکاری از نسبت تقسیم تعداد بیکاران به کسانی که متقاضی پیدا کردن شغل هستند به دست می آید .

از همین رو برای بررسی نرخ بیکاری، تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی نیز مورد بررسی قرار بگیرد .به عنوان مثال ممکن است زمانی نرخ بیکاری کاهش پیدا کند این امر ناشی از ایجاد شغل نباشد به این معنی  که نرخ مشارکت اقتصادی کاهش یافته یا به بیان دیگر جمعیت متقاضی کار کمتر شده باشد .

ناامیدی متقاضیان کار در سال 99

نرخ مشارکت اقتصادی در زمستان سال گذشته 40.9 درصد برآورد شده است ،به بیان دیگر جمعیت فعال اقتصادی بالای 15 سال کشور در پایان سال 99 بالغ بر 25.6 میلیون نفر بوده است .این در حالیست که همین شاخص در پایان سال 98 بالغ بر 26 میلیون نفر برآورد شده بود .طبق آمار 68.5 درصد از جمعیت مرد بالای 15 سال کشور جویای کار بوده و در جمعیت فعال اقتصادی قرار دارند ،همچنین این نرخ برای زنان حدود 13.3 درصد است .شاخص مشارکت اقتصادی مردان و زنان در سال 99 برای هر دو نسبت به سال 98 کاهش پیدا کرده است.

کاهش نرخ بیکاری در زمستان گذشته

نرخ بیکاری در پایان سال گذشته حدود 10.6 درصد بود که در زمستان 99 نسبت به زمستان 98 با کاهش 0.9 درصدی به 9.7 درصد رسید ،به بیان دیگر نزدیک به 10 درصد متقاضیان شغل نتوانسته اند شاغل شوند .میزان بیکاری در زنان بیشتر از مردان بوده به طوری نرخ بیکاری مردان و زنان به ترتیب 8.4 و 16.5 درصد در پایان سال 99 برآورد شده است .

کاهش نرخ بیکاری همراه با کاهش شاغلین

علی رغم کاهش نرخ بیکاری در زمستان 99 نسبت به زمستان 98 ،تعداد شاغلین بیشتر نشده است .جمعیت شاغل در پایان سال 98 حدود 23 میلیون و 435 هزار نفر بوده است ،این در حالیست که جمعیت شاغل در سال 99 به 23 میلیون و 134 هزار نفر کاهش پیدا کرده است .حال سوالی که مطرح می شود این است که چرا با وجود کاهش نرخ بیکاری نه تنها به شاغلین افزوده نشده بلکه از تعداد آن کم تر نیز شده است ؟

همانگونه در سطور بالاتر نیز گفته شد جمعیت جویای کار در سال 99 نسبت به سال 98 حدود نیم میلیون نفر کم تر شده است ،همین امر موجب شد تا جمعیت فعال اقتصادی کم شود و به تبع باعث کاهش نرخ بیکاری شود .

نرخ بیکاری در جمعیت شهری و روستایی

به طور کلی نرخ بیکاری زنان و مردان روستایی کم تر زنان و روستایی شهری است ،این در حالیست که جمعیت فعال اقتصادی در روستا ها نیز بیشتر از مناطق شهری است .این موضوع بیانگر پتانسیل بالاتر مناطق روستایی در اشتغال زایی نسبت به مناطق شهری است .همچنین بیکاری جمعیت 15 تا 24 ساله مناطق شهری نیز با 25.2 درصد بالاترین نرخ بیکاری در کشور است .بیکاری سنین 18 تا 35 نیز 17.7 درصد برآورد شده است .

بشترین و کمترین نرخ بیکاری در استان ها

بیشترین نرخ بیکاری در بین استان های کشور متعلق به استان کردستان با 18.8 درصد است .در جایگاه دوم و سوم نیز به ترتیب استان های کرمانشاه و آذربایجان غربی قرار دارند. اختلاف نرخ بیکاری استان کردستان و کرمانشاه با سایر استان ها بالا برآورد شده است .با توجه به این آمار ها ظاهرا نرخ بیکاری استان های مرزی بیشتر است .کمترین نرخ بیکاری نیز متعلق به خراسان رضوی ،آذربایجان شرقی و تهران با نرخ بیکاری 7 درصد است ،که با توجه به موقعیت اقتصادی ، سیاسی این شهر همین نرخ بیکاری پایین مورد انتظار بود .