تداوم رکود بازار مسکن در بخش تولید

به گزارش اقتصادنیوز ، لایحه بودجه سال آینده پایتخت با رقم 18 هزار و 489 میلیارد تومان برای سومین سال متوالی از کمترین نرخ رشد تک رقمی برخوردار شده ‌است؛ در حالی که پیش از این (دست‌کم تا سال 93) بودجه اداره پایتخت حداقل 10 تا 15 درصد در هر سال افزایش پیدا می‌کرد. اما سال 95 مبلغ بودجه معادل 8/ 3 درصد در مقایسه با سال 94 رشد کرد و بودجه پیشنهادی شهرداری برای سال آینده نیز با افزایش 4/ 3 درصدی از سوی شهرداری در نظر گرفته شده که با توجه به نرخ تورم 9 درصدی حال حاضر انقباض عجیب بودجه‌ای محسوب می‌شود.

محتوای لایحه بودجه مطابق با آنچه شهردار تهران به‌صورت مکتوب در صحن علنی شورای شهر تهران ارائه کرد، نشان می‌دهد لایحه دخل و خرج سال آینده شهر تهران حاوی 6 پیام است که شامل بودجه با حداکثر انقباض ممکن، افزایش سهم منابع نقد و کاهش منابع غیرنقد در بودجه، کاهش درآمد حاصل از مالیات ارزش افزوده تحت تاثیر تصمیم دولت و تصویب مجلس، پیش‌بینی متفاوت و حذف امکان اولیه از اجرای ابرپروژه‌های هزینه‌بر در پایتخت و ورود دیوان محاسبات کل کشور بر عملکرد مالی شهرداری‌ها می‌شود. رمزگشایی از این 6 عنصر کلیدی بودجه 96 پایتخت مشخص می‌کند: علت اعمال حداکثر انقباض مالی در لایحه بودجه سال آینده تهران می‌تواند ناشی از دو فرضیه باشد که کارشناسان اقتصاد شهری هر دو را امکان‌پذیر می‌دانند.

فرضیه اول می‌تواند این باشد که در کنار این بودجه، مدیریت شهری تهران یکسری منابع «پشتیبان» یا در «سایه» برای سال آینده پیش‌بینی کرده است و قصد دارد در طول سال 96 به شکل متمم یا اصلاحیه بودجه آنها را به منابع مالی از قبل مصوب ضمیمه کند. این فرضیه از آنجا به واقعیت می‌تواند نزدیک باشد که دیروز همزمان با ارائه لایحه بودجه 96، اصلاحیه لایحه بودجه 95 دست‌کم با رقم دو هزار میلیارد تومان بررسی و تصویب شد؛ اما فرضیه دوم درباره علت رشد ناچیز بودجه سال آینده شهرداری می‌تواند به موضوع تسویه بودجه پایتخت از هزینه‌های زائد و تقویت ردیف‌های واقعی نسبت داده شود که این موضوع به‌صورت اجباری و ناشی از اثر رکود سه سال و نیم اخیر در بخش ساخت‌وساز در تهران است.

اما دومین پیام بودجه 96 پایتخت ماجرای افزایش 4 واحد درصدی منابع نقد و کاهش منابع غیرنقد به همین میزان است. از بودجه 18 هزار و 489 میلیارد تومانی پیشنهاد شده برای سال آینده 11 هزار و 833 میلیارد تومان به منابع نقد و 6 هزار و 656 میلیارد تومان به منابع غیرنقد اختصاص پیدا کرده است؛ به این معنا که 64 درصد منابع به شکل نقد و 36 درصد منابع به‌صورت غیرنقد در قالب بودجه سال 96 پیش‌بینی شده است. رمزگشایی از سهم منابع نقد و غیرنقد در بودجه پیشنهادی نشان می‌دهد احتمالا شهرداری تهران برای سال آینده بنا دارد چالش بزرگ پیمانکاران پروژه‌های شهر را به نوعی کاهش دهد. دو ماه پیش «دنیای اقتصاد» با انتشار گزارشی از سوی کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران از توقف نیمی از دو هزار پروژه عمرانی و نگهداشت شهری خبر داد. مطابق این گزارش در حال حاضر 2 هزار و 173 پروژه عمرانی و نگهداشت در شهر تهران فعال است که نیمی از آنها از برنامه زمان‌بندی عقب‌تر هستند. بررسی‌های شورای شهر نشان داده بود که اگرچه پنج عامل منجر به عقب ماندگی پروژه‌ها شده‌اند اما کمبود نقدینگی بیشترین وزن (معادل 40 درصد) را در عقب‌ماندگی پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها داشته است. از این رو شاید شهرداری بنا دارد منابع نقدی بیشتری را صرف تسویه طلب پیمانکاران در سال آینده کند.

پیام لایحه بودجه سال آینده شهر تهران، موضوع کاهش سهم شهرداری‌ها از منابع حاصل از مالیات ارزش افزوده است. طبق ماده 6 لایحه برنامه ششم توسعه قرار است شکل پرداخت مالیات ارزش افزوده به شهرداری‌ها تغییر کند؛ به این معنی که به جای آنکه منابع حاصل از این نوع مالیات به‌صورت مستقیم به شهرداری‌ها واریز شود ابتدا به استانداری‌ها سپس به شهرداری‌ها پرداخت شود. شهردار تهران اعلام کرد: محاسبه کارشناسان شهرداری مشخص می‌کند که به واسطه شکل جدید پرداخت مالیات ارزش افزوده در سال آینده، درآمد شهرداری تهران از حدود 5 هزارو 500 میلیارد تومان به 3500 میلیارد تومان کاهش پیدا می‌کند. هر چند کارشناسان اقتصاد شهری در واکنش به این محاسبات معتقدند به علت قابل پیش‌بینی نبودن وضعیت تولید در صنایع در سال 96 به تبع امکان برآورد دقیق از میزان تحقق سهم شهرداری‌ها از محل مالیات ارزش افزوده وجود ندارد؛ اما با فرض اینکه منابع حاصل از مالیات ارزش افزوده برای شهرداری در سال آینده معادل دو هزار میلیارد تومان کاهش پیدا کند، مدیریت شهری می‌تواند این اتفاق را به یک فرصت در جهت احیای دو نوع منبع مالی پایدار و سالم تبدیل کند.

در حال حاضر مبلغی که مالکان املاک مسکونی و غیرمسکونی تحت عنوان عوارض نوسازی (یکی از دو منبع مالی پایدار شهری) پرداخت می‌کنند حدود دو صدم درصد ارزش املاک برآورد می‌شود؛ به این معنی که در حال حاضر برای یک آپارتمان 280 میلیون تومانی در یکی از مناطق مصرفی شهر تهران، شهرداری 69 هزار تومان عوارض نوسازی تعیین می‌کند. کارشناسان اقتصاد شهر ضمن اشاره به نبود تناسب میان نرخ عوارض نوسازی و هزینه‌های واقعی که بهره‌برداران ساختمان‌ها به شهر وارد می‌کنند، عنوان می‌کنند: در سال آِینده مدیریت شهری می‌تواند نرخ عوارض را به دو برابر نرخ فعلی افزایش دهد. در این صورت شهرداری می‌تواند حدود 300 تا 400 میلیارد تومان منابع پایدار جدید به شهر اضافه کند.

دومین منبع مالی پایدار که تحت تاثیر کاهش درآمد شهر از محل مالیات ارزش افزوده می‌تواند احیا شود، اخذ عوارض تردد از خودروهای شخصی در شهر است. یک محاسبه ساده نشان می‌دهد اخذ 10 درصد عوارض سوخت از تردد خودروهای شخصی در تهران حدود 2 هزار میلیارد تومان منابع مالی سالم در اختیار شهرداری قرار می‌دهد که می‌تواند ضمن اثرگذاری مثبت در کاهش بار ترافیک، بودجه پیش‌بینی شده برای توسعه مترو را به دو برابر افزایش دهد.

پیام چهارم لایحه بودجه که از ارقام بودجه و اظهارات صریح شهردار تهران به دست می‌آید این است که از دیدگاه کارشناسان شهرداری رکود ساختمانی که از نیمه دوم سال 92 شروع شده است برای سال آینده با شدت متفاوت از سال جاری ادامه پیدا خواهد کرد. محمدباقر قالیباف دیروز اعلام کرد: بر اساس آمار همچنان حدود 10 درصد در بخش ساخت وساز رشد منفی وجود دارد. ناصر امانی، معاون برنامه‌ریزی شهرداری تهران نیز روز گذشته در یک نشست خبری اعلام کرد: کارشناسان شهرداری پیش‌بینی می‌کنند رکود بخش ساخت‌و‌ساز در سال آینده نیز ادامه داشته باشد. بنابراین افزایش درآمد از این محل بعید به نظر می‌رسد.

پیام چهارم لایحه بودجه که از ارقام بودجه و اظهارات صریح شهردار تهران به دست می‌آید این است که از دیدگاه کارشناسان شهرداری رکود ساختمانی که از نیمه دوم سال 92 شروع شده است برای سال آینده با شدت متفاوت از سال جاری ادامه پیدا خواهد کرد. محمدباقر قالیباف دیروز اعلام کرد: بر اساس آمار همچنان حدود 10 درصد در بخش ساخت وساز رشد منفی وجود دارد. ناصر امانی، معاون برنامه‌ریزی شهرداری تهران نیز روز گذشته در یک نشست خبری اعلام کرد: کارشناسان شهرداری پیش‌بینی می‌کنند رکود بخش ساخت‌و‌ساز در سال آینده نیز ادامه داشته باشد. بنابراین افزایش درآمد از این محل بعید به نظر می‌رسد.