مونوسیت پایین در آزمایش خون نشانه چیست ؟

همه ما حداقل یک‌بار در زندگی آزمایش خون داده‌ایم. برگه آزمایش خون، از تعدادی نماد به زبان انگلیسی تشکیل شده است که در نگاه اول، چیزی از آن‌ها نمی‌دانیم. Mono یکی از همین نمادها محسوب می‌شود که بیان‌گر تعداد مونوسیت‌ها در بدن است. مونوسیت پایین یا بالا در آزمایش خون، هرکدام بیانگر برخی از مشکلات و کمبودهای احتمالی در بدن است. 

امروز قصد داریم به بررسی کامل مونوسیت‌‌‌‌‌ها، نقش آن‌ها در بدن و بالا یا پایین بودن فاکتور Mono در آزمایش خون بپردازیم. اگر شما نیز دوست دارید برگه آزمایش خونتان را در منزل و به تنهایی تفسیر کنید، حتما تا پایان با ما همراه باشید. 

مونوسیت چیست؟

موسویت‌ها یکی از انواع گلبول‌های سفید خون هستند. همانطور که می‌دانید این گلبول‌ها یا سلول‌های سفید خون، در سیستم ایمنی بدن، نقشی اساسی ایفا می‎کنند. آن‌ها در مبارزه با عفونت‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها به بدن کمک می‌کنند. مونوسیت‌ها در کنار سایر انواع گلبول‌های سفید، بخش اصلی سیستم ایمنی بدن شما را تشکیل می‌دهند. 

خون به طور کلی از 4 عنصر تشکیل شده است: گلبول‌های قرمز، پلاکت‌ها، پلاسما و گلبول‌های سفید. جالب است بدانید که تنها یک درصد از خون شما، شامل گلبول‌های سفید می‌شود. اما همین مقدار اندک نیز، نقش بسیار مهمی در سیستم ایمنی و مبارزه بدن با بیماری‌ها ایفا می‌کند. 

گلبول‌های سفید به 5 دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام از آن‌ها، هدف و وظیفه خاصی را دنبال می‌کند. مونوسیت‌ها در مغز استخوان تولید شده و سپس به سمت رگ‌های خونی، انتقال می‌یابند. هنگامی که این سلول‌ها به بافت‌های مختلف بدن رسیدند، به آن‌ها ماکروفاژ گفته می‌شود. 

مونوسیت‌ها میکروب‌ها و سایر میکروارگانیسم‌های مضر را جدا کرده و از بین می‌برند. این گلبول‌های سفید همچنین با نابود کردن سلول‌های مرده، نقش مهمی را در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌کنند. 

همانطور که اشاره شد، گلبول‌های سفید به 5 دسته تقسیم می‌شوند:

1. بازوفیل‌ها (Basophils): به مبارزه با آلرژی و عوامل عفونی کمک می‌کنند. 

2. ائوزینوفیل‌ها (Eosinophils): به انگل‌ها و سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند. 

3. لنفوسیت‌ها (Lymphocytes): برای مبارزه با باکتری‌ها و عوامل عفونی، اقدام به تولید آنتی بادی می‌کنند. 

4. نوتروفیل‌ها (Neutrophils): باکتری‌ها و قارچ‌ها را از بین می‌برند. 

5. مونوسیت‌ها (monocytes): میکروب‌ها را جدا کرده و سلول‌های مرده را از بین می‌برند. 

همه انواع گلبول‌های سفید، بین 1 تا 3 روز زنده می‌مانند؛ بنابراین مغز استخوان، همیشه در حال تولید این سلول‌ها است. 

مونوسیت‌ها در آزمایش خون

برای اینکه بدانید چه تعداد مونوسیت در بدن شما وجود دارند، باید آزمایش خون انجام دهید. این آزمایش، میزان هر نوع گلبول سفید را در خون شما مشخص می‌کند. علاوه بر این، محدوده‌های طبیعی این گلبول‌ها نیر در برگه آزمایش خون، مشخص شده‌اند. 

برای انجام آزمایش تشخیص تعداد مونوسیت‌ها در بدن، نیازی به ناشتا بودن نیست. همچنین باید بدانید که این آزمایش، مشابه انواع دیگر آزمایش خون، از شما گرفته می‌شود (نمونه خون، از بازوی شما گرفته می‎شود). 

بعد از اینکه خون از بازوی شما گرفته شد، نمونه به آزمایش‌گاه ارسال می‌شود. چند روز بعد نیز می‌توانید برگه نتایج را تحویل بگیرید. توصیه می‌کنیم این برگه را حتما نشان یک پزشک متخصص دهید؛ زیرا در صورت وجود بیماری یا علائم و نشانه‌‎های خطرناک، تنها پزشک است که می‌تواند تشخیص درستی داشته باشد. 

محدوده نرمال مونوسیت‌ها در آزمایش خون 

گلبول‌های سفید در تعادل ظریف و نزدیکی با همدیگر قرار دارند؛ یعنی اگر یکی از آن‌ها کم باشد، به احتمال زیاد، بقیه زیاد هستند یا برعکس. به همین دلیل است که برای تفسیر نتایج دقیق، نمی‌توان به شمارش تنها یکی از انواع این گلبول‌ها اکتفا کرد. 

توجه: تعداد هرکدام از گلبول‌های سفید، به صورت درصدی در برگه آزمایش خون ذکر می‌شود. همچنین ممکن است در برخی آزمایش‌گاه‌ها، برای شمارش گلبول‌های سفید، از واژه "لکوسیت‌ها" نیز یاد شود. 

مونوسیت‌ها معمولا درصد کمی از گلبول‌های سفید خون را تشکیل می‌دهند. دامنه نرمال هرکدام از انواع مختلف گلبول‌های سفید خون را در ادامه مشاهده می‌کنید:

• مونوسیت‌‌ها: 2 تا 8 درصد از گلبول‌ها سفید

• بازوفیل‌ها: 0.5 تا 1 درصد از گلبول‌های سفید

• ائوزینوفیل‌ها: 1 تا 4 درصد از گلبول‌های سفید

• لنفوسیت‌ها: 20 تا 40 درصد از گلبول‌های سفید

• نوتروفیل‌ها: 0 تا 3 درصد از گلبول‌های سفید

در موارد زیر، ممکن است تعداد گلبول‌های سفید بدن افزایش یابد:

• استرس شدید

• اختلالات خونی

• پاسخ ایمنی

• عفونت

• التهاب

پایین بودن مونوسیت در آزمایش خون 

در صورتی که تعداد مونوسیت‌های موجود در خون شما، از بازه نرمال آن (2 تا 8 درصد) کمتر باشد، به آن تعداد مونوسیت پایین گفته می‌شود. 

بیشتر بخوانید : mchc در آزمایش خون و تاثیر آن در تشخیص کم خونی

به صورت کلی، پایین بودن گلبول‌های سفید خون، نشانه درگیری سیستم ایمنی بدن با یک عفونت، ویروس یا باکتری است. اگر این کمبود، شدید نباشد، نمی‌توان گفت که کم شدن گلبول‌های سفید در خون خطرناک محسوب می‌شود.

اما در صورتی که تعداد مونوسیت‌ها و به طور کلی، گلبول‌های سفید به شکل محسوسی کم شوند، می‌تواند نشانه یکی از مشکلات زیر باشد:

• بیماری‌های انگلی

• واکنش‌های آلرژیک شدید

• کمبود ویتامین‌ها

• بیماری‌های کبد و طحال

• اختلالات مادرزادی

• بیماری‌های خود ایمنی

تنها پزشک می‌تواند تشخیص دهد که کاهش تعداد مونوسیت‌ها در خون شما، نگران کننده است یا خیر. بنابراین حتما برگه آزمایش خود را در اولین فرصت، به یک دکتر متخصص نشان دهید. 

نکته: در صورتی که کاهش گلبول‌های سفید خون، بسیار زیاد و حاد باشد، امکان ابتلای فرد به ویروس HIV یا سرطان خون وجود دارد. 

عوامل افزایش دهنده سطح مونوسیت‌ها در خون

وقتی که تعداد مونوسیت‌ها در بدن شما بالا باشد، نشان دهنده درگیری و مبارزه سیستم ایمنی بدن با یک میکروارگانیسم مضر خارجی است. به بالا بودن سطح مونوسیت در خون، به اصطلاح "مونوسیتوز" نیز گفته می‌شود. 

برخی از عواملی که می‌توانند باعث بالا رفتن سطح مونوسیت‌ها در خون شوند، عبارتند از:

• عفونت‌های ویروسی مانند اوریون و سرخک

• عفونت‌های انگلی

• بیماری التهابی مزمن

• سل (یک بیماری مزمن تنفسی که از یک باکتری، ناشی می‎شود)

توجه: در صورتی که تعداد مونوسیت‌های خون، به شکل حاد و شدیدی زیاد باشند، نشان دهنده لوسمی مزمن مونوسیتیک است. (نوعی سرطان که در سلول‌های تولید خون در مغز استخوان شروع می‌شود)

اخیرا برخی از مطالعات نشان داده‌اند که بالا بودن تعداد مونوسیت‌ها می‌تواند نشانه بیماری‌های قلبی عروقی نیز باشد. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام این مساله، می‌تواند به ارزیابی وضعیت سلامتی قلب نیز کمک کند. (برای تایید این موضوع، به تحقیقات گسترده‌تری نیاز است)

درمان سطح بالای مونوسیت

درمان افزایش سطح سلول‌های مونوسیت، به علت افزایش آن‌ها بستگی دارد. به همین خاطر، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای شما تجویز کند. به صورت کلی، درمان سطح بالای مونوسیت‌ها، شامل موارد زیر است:

• درمان عفونت‌های ویروسی

• مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها

• درمان عفونت‌های انگلی (برای تجویز دارو، به آزمایش‌های بیشتری نیاز است)

در صورتی که بعد از آزمایش انواع گلبول‌های سفید، مشخص شود که فرد به سرطان خون مبتلا است؛ درمان‌های زیر برای او در نظر گرفته می‌شوند:

• شیمی درمانی

• پرتو درمانی

• پیوند سلول‌های بنیادی

• درمان حمایتی

• عمل جراحی

راه‌های کاهش سطح مونوسیت‌ها در بدن

بهترین راه برای کنترل سلامتی بدن، نگه داشتن گلبول‌های سفید در محدوده طبیعی است. به صورت کلی، پایین بودن این سلول‌ها در خون نشان دهنده بیماری و بالا بودن آن‌ها، بیانگر مبارزه سیستم ایمنی با عوامل مضر خارجی است. 

اگر می‌خواهید مونوسیت‌ها و سایر گلبول‌های سفید خون را در محدوده طبیعی نگه دارید، ورزش کردن را فراموش نکنید. ورزش یک مولفه کلی و تاثیر گذار بر سلامت کلی بدن است. برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ورزش می‎‌تواند به تنطیم سطح مونوسیت‌ها در بدن کمک کند؛ به ویژه با بالا رفتن سن. 

از آنجایی که مونوسیت‌ها معمولا به التهاب پاسخ می‌دهند، مصرف غذاهای ضدالتهاب می‌تواند به تنظیم سطح آن‌ها کمک کند. از جمله غذاهایی که می‌توانند منجر به کاهش التهاب در بدن شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روغن زیتون

• سبزیجات سبز رنگ

• انواع گوجه فرنگی‌ها

• توت فرنگی، بلوبری، گیلاس و پرتقال

• آجیل

• ماهی‌های چرب مانند ماهی آزاد و ماهی تن

غذاهای زیر می‌توانند منجر به افزایش سطح التهاب در بدن شوند؛ بنابراین در مصرف آن‌ها احتیاط کنید:

• گوشت قرمز و فرآوری شده

• کربوهیدارت‌های تصفیه شده مانند کالاهای پخته، نان سفید و ماکارونی

• غذاهای سرخ شده

• نوشابه و سایر نوشیدنی‌های شیرین

• مارگارین

رژیم مدیترانه‌ای، یک نمونه فرهنگ غذایی عالی برای کاهش التهاب در بدن محسوب می‌شود. این رژیم شامل انواع سبزیجات تازه، میوه، آجیل، دانه‌ها، ماهی، روغن زیتون و غلات کامل است. 

به طور کلی، شمارش گلبول‌های سفید خون کار پیچیده‌ای است. اگر فکر می‌کنید که تعداد مونوسیت‌ها در بدن شما افزایش یافته‌اند، حتما با پزشک خود مشورت کنید. تنها کسی که می‌تواند تعیین کند که به درمان نیاز دارید یا با تغییر سبک زندگی می‌توانید این مشکل را حل کنید، دکتر متخصص است. 

آشنایی با فاکتور WBC در آزمایش خون

اکنون که به صورت کامل و گسترده با مونوسیت به عنوان یکی از انواع گلبول‌های سفید خون آشنا شدیم، زمان آن است که اندکی کلی‌تر به موضوع سلول‌های سفید خون بپردازیم. همانطور که اشاره شد، گلبول‌های سفید یکی از بخش‌های اصلی خون را تشکیل می‌دهند و آگاهی از تعداد آن‌ها در بدن، برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها، مفید و حتی ضروری است. 

شمارش گلبول‌های سفید خون (White Blood Cells) در اختصار، آزمایش WBC نامیده می‌شود. این آزمایش، بخشی از یک آزمایش کلی‌تر به نام "شمارش کامل سلول‌های خونی" یا CBC است. آزمایش WBC به بررسی کلی گلبول‌های سفید خون (فارغ از نوع آن‌ها) می‌پردازد. بازه نرمال این آزمایش، 3800 تا 9600 سلول در هر میلی‌لیتر از خون است. 

پایین بودن تعداد گلبول‌های سفید خون بیانگر بیماری‌های خودایمنی، نارسایی مغز استخوان و ... است. این درحالیست که بالا بودن تعداد آن‌ها می‌تواند علامت التهاب، سرطان، استرس شدید و ... باشد. 

شمارش گلبول‌های سفید خون، می‌تواند برخی از عفونت‌های مخفی موجود در بدن شما را نشان دهد. این آزمایش همچنین می‌تواند پزشکان را از وجود برخی از بیماری‌ها مانند اختلالات خودایمنی، نقض ایمنی و بیماری‌های خونی مطلع کند. 

نکته: آزمایش WBC می‌تواند به پزشکان در کنترل اثر شیمی درمانی و پرتو درمانی در بیماران سرطانی، کمک کند. 

رنج نرمال WBC در کودکان زیر سال با افراد بالغ متفاوت است. بر همین اساس، در کودکانی که کمتر از 2 سال سن دارند، تعداد گلبول‌های سفید باید بین 6200 تا 17000 سلول در هر میلی‌لیتر از خون باشد. 

مهم‌ترین علائمی که نشان می‌دهند تعداد گلبول‌های سفید بدن شما کاهش یافته‌اند، عبارتند از:

• بدن درد

• تب

• لرز

• سردرد

توجه: بالا رفتن تعداد گلبول‌های سفید در بدن، معمولا با علامت خاصی همراه نخواهد بود. 

آزمایش WBC به عنوان بخشی از "شمارش سلول‌های خونی" ممکن است توسط پزشک و در چکاپ‌های سالانه نیز برای افراد مختلف، توصیه شود. برخی از داروها ممکن است نتایج آزمایش شمارش گلبول‌های سفید در خون را تحت تاثیر قرار دهند. این داروها عبارتند از:

• آنتی بیوتیک‌‌ها

• آنتی هیستامین‌ها

• داروهای ضد تشنج

• داروهای شیمی درمانی

• هپارین

• کینیدین

• داروهای ادرار آور

قبل از گرفتن خون، پزشک را در جریان تمام داروهایی که اخیرا مصرف کرده‌اید، قرار دهید. (به ویژه داروهایی که بدون نسخه، اقدام به مصرف آن‌ها نموده‌اید)

نکته: بسیاری از افراد به دنبال مصرف غذاهایی هستند به نوعی منجر به افزایش تعداد گلبول‌های سفید در بدن شوند. اما جالب است بدانید که هنوز تاثیر هیچ ماده غذایی روی افزایش تعداد سلول‌های سفید خون، اثبات نشده است. با این‌حال، توصیه می‌کنیم که غذاهای حاوی پروتئین را در رژیم غذایی خود بگنجانید؛ زیرا اسیدهای آمینه موجود در پروتئین، برای ساختار گلبول‌های سفید، لازم و ضروری هستند. 

کلام پایانی

گلبول‌های سفید نقشی اساسی و مهم در سیستم ایمنی بدن ایفا می‌‎کنند. این گلبول‌ها به پنج دسته بازوفیل‌ها، ائوزینوفیل‌ها، لنفوسیت‌ها، نوتروفیل‌ها و مونوسیت‌ها تقسیم می‌شوند. هر کدام از این انواع، وظیفه و هدف خاصی را در سیستم ایمنی بدن، بر عهده دارند. 

در این مقاله به صورت تخصصی‌تر به بررسی مونوسیت‌ها پرداختیم و بالا و پایین بودن آن‌ها را در خون، بررسی کردیم. اگرچه اکنون تا حدود زیادی با این سلول‌ها و تفسیر نتایج آن‌ها در برگه آزمایش خون آشنا شده‌اید؛ اما باز هم توصیه می‌کنیم که برگه آزمایش خون خود را حتما به یک پزشک متخصص نشان دهید.