چگونه فرش دستباف را از ماشینی تشخیص دهیم؟

 هنری قدیمی و پرطرفدار در دنیاست که همراه با ماشینی شدن صنایع دیگر، توسعه یافته و در مدلهای ماشینی هم تولید میشود. 

ولی آیا تا به حال به این فکر کردهاید که چگونه میتوانیم تفاوت فرش دستباف و ماشینی را تشخیص دهیم؟ مخصوصاً حالا که صنعت فرش اینقدر پیشرفت کرده و تولیدات ماشینی شباهت زیادی به فرشهای دستباف قدیمی پیدا کردهاند! موضوعی که در این مطلب میخواهیم به آن بپردازیم، مرتبط با همین مساله است؛ یعنی راهکارهایی که با کمک آنها میتوانیم فرشهای دستباف را از ماشینی تشخیص دهیم.

فرش دستباف ایرانی و وجه تمایز آن با سایر فرشها

کسانی که کارشناس فرش هستند و یا از گروه فروشندگان یا بافندگان فرش، براحتی تفاوت فرش ماشینی و دستباف را متوجه میشوند. اما چون تقلب در فرشهای دستباف بسیار دیده میشود، تشخیص فرش دستباف اصل از فرشهای تقلبی و ماشینی بسیار کار سختی شده است. اگر قصد خرید فرش دستباف را دارید و میخواهید بودجه زیادی را به این امر اختصاص دهید، قبل از هر چیز باید با ویژگیهای فرشهای دستباف آشنا شوید.

فرشهای دستباف با استفاده از دار قالی دستی و با طراحی خاص بافته میشوند و بافندگان آنها را با دست گره میزنند. بافتن انواع فرش دستباف زحمت زیادی دارد. این فرشها میتوانند از پشم، پنبه، ابریشم و سایر مواد طبیعی بافته شوند، البته گاهی اوقات از ابریشم هم برای بافت خطوط برجسته یا برجسته الگو استفاده میشود، تا طرح را بهتر نمایان کند. فرشهای دستباف اگر کیفیت خوبی داشته باشند و بهدرستی نگهداری شوند، میتوانند دهها سال دوام بیاورند.

تفاوتهای فرش ماشینی و فرش دستباف

اگر بخواهیم تفاوتهای فرش ماشینی و فرش دستباف را بررسی کنیم، اولین مورد نحوه متفاوت بافت این دو نوع فرش است. فرشهای ماشینی با دستگاه بافندگی برقی بافته میشوند و این فرآیند به‌صورت کاملاً خودکار و برنامه ریزی شده است. مورد بعدی، نوع جنس الیاف فرشهای ماشینی است. انواع فرش ماشینی از الیاف مصنوعی بافته میشوند. کاملاً برعکس فرشهای دستباف که از پشم یا ابریشم بافته شدهاند.

فرشهای دستباف بهدلیل استفاده از همین الیاف، دوام و ماندگاری بالایی دارند و با گذشت زمان از کیفیت آنها کم نمیشود. فرشهای دستباف از نظر نوع طرح، رنگ الیاف و تراکم بافت هم با فرشهای ماشینی فرق دارند. در واقع فرشهای دستباف طرحهایی الهام گرفته از طبیعت و حیوانات دارند، رنگبندی آنها شاد و متنوع است و تراکم بافت بالاتری نسبت به فرشهای ماشینی دارند.

راهکارهای تشخیص فرش دستباف اصل از فرش ماشینی 

فارغ از تفاوتهای ظاهری که بین فرش دستباف و ماشینی وجود دارد، در ادامه برخی از ویژگیهای اساسی که برای تشخیص فرش دستباف واقعی از فرش ماشینی باید به دنبال آنها باشیم، توضیح میدهیم. این ویژگیها عبارتند از:

1. تفاوت کنارهها در فرش ماشینی و دستباف

کنارههای فرش میتواند بهسرعت به ما نشان دهند که یک فرش دستباف است یا نه. کنارهها امتداد پود هستند و در فرشهای دستباف پس از اتمام بافت فرش، دوخته نمیشوند یا روی فرش چسبانده نمیشوند، بلکه با نخ دیگری شیرازه دوزی می شوند.

هر بافندهای شیوه مخصوص خود را برای دوخت لبههای فرش دارد. ولی کنارهها در فرشهای ماشینی به‌صورت جداگانه و با دستگاه به فرش دوخته و متصل میشوند. یعنی در فرش ماشینی، لبهها دور دوزی میشوند تا شکلی هموار و یکدست داشته باشند.

2. بافت متفاوت پشت فرش دستباف و فرش ماشینی

یکی از گویاترین راهها برای فهمیدن تفاوت فرش ماشینی و دستباف، بررسی قسمت پشت فرش است. گرهها و بافت پشت فرش ماشینی تقریباً همیشه عالی و یکنواخت است. گاهی اوقات ممکن است خطوط سفیدی را هم مشاهده کنیم.

ولی در اغلب فرش‌های دستباف، گره‌های پشت فرش کاملاً هم تراز نیستند، به علاوه، وقتی تراکم گرهها را محاسبه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که در سراسر فرش یکدست نیست. بافت پشت فرش، جزئیات بیشتر و دقیقتری درباره کیفیت و نوع بافت فرش به ما میدهد. جزئیات بیشتر در فرشهای دستباف، به این معنی است که تکمیل آن زمان بیشتری را صرف کرده و فرش ارزش بیشتری دارد.

3. تفاوت رنگها در فرش ماشینی و دستباف

در فرشهای دستباف از الیاف با رنگهای طبیعی استفاده میشود. این رنگها بهدلیل تولید به شیوه سنتی، در طول الیاف یکنواخت نیستند. در حالی که برای تولید فرشهای ماشینی، از الیاف مصنوعی استفاده میشود. الیاف مصنوعی دارای یکنواختی رنگ در تمام طول الیاف هستند.

روش دیگر این است که فرش را تا کنیم. اگر با خم کردن فرش، متوجه شدیم که رنگ تا عمق تار و پود فرش نفوذ کرده و در همه جای آن یکسان است، میتوانیم مطمئن شویم که فرش ماشینی است.

4. تفاوت در الگو و طرحها

الگوی فرشهای ماشینی عموماً بسیار دقیق است و طرح معمولاً از یک طرف به طرف دیگر منعکس میشود. ولی در مورد فرش دستباف با توجه به اینکه بافت فرش بداهه و با حافظه پیش میرود، یک عدم تقارن جزئی و جالب همیشه دیده میشود. اغلب بافندههای فرش دستباف حتی از طرح هم استفاده نمیکنند.

5. تفاوت در اندازه و شکل فرشهای دستباف و ماشینی

شکل فرشهای ماشینی معمولاً دقیق است، یعنی طول و عرض آن کاملاً با هم برابر است. در حالی که در فرشهای دستباف همیشه تغییرات جزئی وجود دارد. این موضوع به دلیل بافت فیالبداهه و دستی فرش است.

6. تفاوت در ریشهی فرشها

ریشههای فرش دستباف، ادامهی تارها و جزئی از فرش هستند. اما در فرش ماشینی این قسمت به فرش دوخته شده و از آن جداست. پس دقت به ریشهها را هم فراموش نکنید.

نکاتی درباره انتخاب فرش دستباف و ماشینی

در انتخاب فرش دستباف یا ماشینی، سلیقه شما از هر چیزی مهمتر است. ولی چند نکته کوچک هم وجود دارد که بد نیست بدانید:

• زیبایی ظاهری، انرژی و گرمایی که فرش دستباف دارد، حتی زیباترین فرشهای ماشینی هم ندارند.

• اگر با مشکل مفاصل یا درد استخوانها مواجه هستید، استفاده از فرشهای دستباف و راه رفتن روی آن میتواند تا حدی به شما کمک کند.

• الیاف طبیعی فرش دستباف هیچگونه حساسیت یا آلرژی ایجاد نمیکند.

• فرشهای دستباف وزن سنگینی دارند و شستشوی آنها کار راحتی نیست.

• فرشهای ماشینی در مقایسه با فرشهای دستباف عمر و دوام بسیار کمتری دارند.

معرفی بهترین فروشگاه اینترنتی انواع فرش دستباف

امیدواریم با مطالعه این مطلب بتوانید بدون نیاز به کارشناس، فرش دستباف اصل و ماشینی را از هم تشخیص دهید. ولی در کنار توضیحاتی که ارائه شد، ما یک پیشنهاد بهتر هم داریم. خرید از فروشگاههای آنلاین و معتبر فرشهای دستباف و ماشینی؛ از جمله آریاس.

این فروشگاه یکی از بزرگترین وبسایت های فروش انواع فرش دستباف ابریشم، فرش دستباف تبریز، فرش ماشینی و تابلو فرشهای نفیس دستباف در ایران است. برای اطلاعات بیشتر به نشانی arias.ir مراجعه کنید و از انواع فرشهای نفیس این فروشگاه دیدن کنید.