نوروز 1400 میزبان شما خواهیم بود

صنایع دستی در زنجیرۀ اقتصاد گردشگری نقش قابل توجهی دارد. اگرچه در ایران موضوع میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در قالب یک وزارتخانه مدیریت کلان می‌شوند؛ اما در برخی کشورهای توسعه‌یافته که به‌دنبال ایجاد درآمد از هنرهای بومی هستند، صنایع دستی را در چهارچوب صنعت و اقتصاد بازتعریف کرده‌اند، اگرچه صنایع دستی در آنجا به معنای دقیق کلمه صنایع دستی است نه فعالیتی صنعتی و تولیدی.

اما صنایع دستی در ایران امروز در دو محور کلی ادامه حیات می‌دهد. نخست هنرهایی هستند که در بوته فراموشی قرار گرفته‌‎ و یا به مدد تلاش‌های فردی هنرمندان، یا با حمایت‌های دولت، کورسویی از آن‌ها باقی مانده و در کارزار اقتصاد هنر دوام آورده‌اند.

دوم هنرهایی هستند که توانسته‌اند با تغییرات روز جامعه، به‌روز شوند و در تحولات اجتماعی، ارتباط خود با زندگی مردم را حفظ کنند؛ این بخش از هنرهای دستی، که به صنایع دستی هم معروف هستند، امروز در ایران و جهان جایگاه ویژ‌ه‌ای دارند.

محققان صنایع دستی را در زنجیره‌ای که ذکر کردیم، مکمل گردشگری می‌دانند، چراکه وقتی گردشگر وارد یک زیستگاه انسانی می‌شوند در پی این است که با برخی مظاهر انسانی و هنری آن زیستگاه آشنایی پیدا کند، بعد از آشنایی ممکن است تمایل خرید و مصرف هم در آن شکل بگیرد از این رو کارشناسان معتقدند که: «در دنیای کنونی گردشگری و اقتصاد گردشگری به یکی از پایه‌های ثابت و ارکان اصلی در دنیای تجارت تبدیل شده و نقش موثری در توسعه و اقتصاد کشورها دارد.

صنایع دستی نیز به عنوان مکمل بعضی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری که تبلور عینی فرهنگ و هنر بومی مردمی است، می‌تواند به عنوان عامل مهمی در شناساندن فرهنگ و تمدن و جذب گردشگران داخلی و خارجی به حساب بیاید. به بیان دیگر؛ صنایع دستی به عنوان صنعتی مستقل و بومی می‌تواند در جهت پایداری خود در همپیوندی کامل با ابعاد دیگر پایداری نظیر پایداری اجتماعی و اقتصادی سبب رونق و پایداری گردشگری شود.»

بر همین اساس و بر پایه مطالعات پژوهشگران این حوزه صنایع دستی گذشته از اشتغال باعث ماندگاری جوامع محلی در زیستگاه خود و حتی مهاجرت معکوس شده است، پژوهشگران می‌گویند: «جنبه‌های اقتصادی از جمله ایجاد مشاغل دائمی و فصلی، و همچنین نقش موثر آن در کاهش روند مهاجرت به شهرها در تداوم و استمرار این هنر تاثیر داشته است.

هنرمندان عرصه صنایع دستی به لایه‌های ذهنی و شخصیتی مخاطب راه پیدا می‌کنند و با استفاده از طراحی‌های شناخته شده و رنگ‌ها و مفاهیم، آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهند و متحول می‌کنند؛ وجود بیش از هزار طرح، نقش و نگار در بیش از دویست هنر دستی و صدها رنگ و رنگ آمیزی نشان می دهد که صنایع دستی سنتی ایران بر عشق، معنویت، دانش، فرهنگ معنوی و بومی بنا شده است‌.»

تحو لاتی که در یکی دو دهه گذشته در گردشگری کشور رخ داده، تغییر نگاهی که مردم به سفر داشته‌اند، تغییر در کیفیت زندگی مردم و ... باعث شده بخشی از مردم به معاری داخل منزل توجه ویژه‌ای داشته باشند. برای همین ضرورت‌هایی در دکورهای منازل شکل گرفته که زمینه‌های هنری دارد. همین موضوع باعث شده حضور صنایع دستی در زندگی مصرفی و دکوری مردم حضوری پر رنگ داشته باشد.

به بیان دیگر، «تمایل نهایی به مصرف» مهمترین عنصری است که صنایع دستی را در این بخش زنده نگه‌داشته است. «ارزانی نسبی قیمت» دیگری ویژگی صنایع دستی است که آن را نزد مردم دارای جایگاه کرده است. «هنری-مصرفی» بودن دیگر ویژگی صنایع دستی است که مردم را متمایل به خرید آن می‌کند.

همدان و برگزاری نمایشگاه صنایع دستی و سوغات در دهکده گنجنامه

همدان شهری است با انواع هنرها؛ پیرو آماری که اداره کل میراث همدان در تابستان 1400 اعلام کرده است ۴۵ هزار هنرمند با ۳۰ هزار کارگاه صنایع دستی در استان همدان وجود دارد. همدان در حوزه صنایع دستی و سپس سوغات از استان‌های بالای جدول کشور قرار دارد.

سفال لالجین، چرم، گلیم و قالی، منبت و ... در حوزه صنایع دستی، و انگشت‌پیچ، کماج، شیرمال، حلوازرده، نان نارگیلی، آبنبات قیچی، راحت‌الحلقوم، برساق، حلوا ارده، حلوا لوزی، سنل، گز و نان چای، انواع ترشی و مربا، عسل طبیعی، شیره انگور در حوزه‌های سوغات دستاوردهای مهم فرهنگ همدان برای گردشگران به حساب می‌آید.

بر همین اساس، یکی از کارهایی که دهکده تفریحی توریستی و گردشگری گنجنامه در ایام نوروز در نظر گرفته، برگزاری «نمایشگاه سوغات و صنایع دستی همدان» است که می‌تواند بخش قابل توجهی از صنایع دستی و سوغاتی را در گنجنامه به گردشگران ارائه کند. در این نمایشگاه که تولیدکنندگان صنایع دستی و فروشندگان سوغات همدان حضور خواهند داشت، بخشی از فرهنگ همدان را هم به گردشگر معرفی خواهند کرد.

در نوروز 1400 خدمات گردشگری و تفریحی خاصی غیر از نمایشگاه و فروشگاه هم در دهکده گنجنامه ارائه خواهد شد، اسکان در ویلاهای کوهستانی، سورتمۀ ریلی، بانجی جامپینگ، غار آکواریوم و ... می‌تواند روزها و شب‌های خوشی را برای گردشگر رقم بزند. روزهایی که یک سال خاطره بشود از آن‌ها گفت و شنید.

سایت گنجنامه : www.ganjname.com

اینستاگرام : @ganjnamehvillage