دو تهدید بزرگ صادرات

 صادرات

تجربه نشان می‌دهد پول گرفتن از مصرف‌‌کننده و مشتری به‌ویژه در دنیای امروز یکی از سخت‌ترین کارهای عالم به حساب می‌آید. صادرکنندگان کالا برای جلب رضایت خریدارانی که فرسنگ‌ها با آنها فاصله دارند باید برنامه‌ریزی دقیقی کنند و با رقبای پرشماری بجنگند. در ایران اما به‌دلیل اینکه درآمد صادرات نفت خام منابع ارزی قابل‌توجهی در اختیار کشور قرار می‌داده است به مقوله صادرات توجه نمی‌شده است. حالا اما حکومت به درآمد نفت امیدوار نیست و تلاش می‌کند از راه صادرات کالاهای غیر‌نفتی ارز به‌دست آورد. اما اکنون با این واقعیت مواجه هستیم که بیشترین میزان صادرات ایران بعد از نفت به پتروشیمی و میعانات گازی اختصاص دارد که با کمترین فرآوری انجام می‌شوند. بر مبنای مفروضات موجود و نتایج حاصل از تخمین و برآورد الگوهای اقتصادسنجی برای سال آینده ۲۶ تا ۳۴ میلیارد دلار صادرات پیش‌بینی می‌شود. در سال ۱۳۹۹ به‌دلیل تداوم ضعف در صادرات محصولات نهایی با ارزش‌افزوده بالا و تکیه بر صادرات کالاهای پایه‌ای و سنتی شرایط نویی را تجربه نخواهیم کرد. علاوه‌بر این افزایش تورم تولید‌کننده در ایران و چند برابر بودن این تورم نسبت به کشورهای دیگر قدرت رقابت‌پذیری همان میزان کالاهای صنعتی صادراتی را نیز با رقابت سخت مواجه خواهد کرد. دشواری‌های انتقال ارز صادرات به‌دلیل تحریم احتمال کاهش انگیزه‌های صادراتی را به‌دنبال دارد. در صورتی که بانک مرکزی به فشارهای خود برای قیمت‌گذاری ارز صادراتی ادامه دهد و صادرکنندگان را ناگزیر کند از اراده سیاسی دولت تبعیت کنند نیز بر رفتارهای انگیزشی اثرات منفی خواهد داشت. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند میزان صادرات از دو ناحیه دیگر ممکن است کاهش را تجربه کند. اولین جایی که به صادرات آسیب می‌زند فشار بنگاه‌های داخلی برای خرید کالاهای صادراتی مثل فولاد، فرآورده‌های پتروشیمی و سایر فلزات اساسی است که راه را برای صادرات به بهانه حفظ اشتغال داخلی ناهموار می‌کند. علاوه‌بر این رشد قیمت فروش کالاها در داخل قیمت نسبی فروش داخلی به ارزش صادراتی را به نفع فروش در داخل خواهد کرد و میل به صادرات کاهش می‌یابد. نکته قابل‌توجه دیگر این است که منازعات در خاورمیانه و تنش در مناسبات ایران با دیگران ممکن است بزرگ‌ترین بازار صادراتی ایران یعنی بازار عراق را با تهدید مواجه کند.