خاورمیانه و روایت جنگ و صلح/ کشورهای حاشیه خلیج فارس واقعیت میدان را تغییر می‌دهند؟
به گزارش اقتصادنیوز، عرب نیوز با انتشار یادداشتی مدعی شد، خاورمیانه که با موزاییکی غنی از فرهنگ‌ها، مذاهب و روایت‌های تاریخی مشخص می‌شود، در چهارراهی محوری قرار دارد. بحران‌های فزاینده و درگیری‌های پیچیده بر چشم‌انداز صلح و جنگ منطقه سایه افکنده است. با فروکش کردن تنش‌ها، کشورهای خلیج فارس در خط مقدم قرار دارند و با پیامدهای بی‌ثباتی منطقه دست و پنجه نرم می‌کنند و در عین حال برای راه‌حل‌های پایدار تلاش می‌کنند.
خاورمیانه برای فصل تازه آماده می‌شود؟
به نوشته این وبگاه، برای بیش از 80 سال، خاورمیانه تحت تأثیر دولت آمریکا، شرکت‌های دولتی و گروه‌های ذینفع خاص شکل گرفته که عمدتاً بر گسترش درگیری از طریق ابزارهای مختلف متمرکز شده‌اند. این تلاش‌ها شامل مداخلات نظامی مستقیم، تسلیحات غذایی و دستکاری ابزارهای مالی برای به دام انداختن ملت‌ها در بدهی است.
عواقب این اقدامات امروزه مشهود است. به ادعای عرب نیوز، یکی از لحظات تاریخی قابل توجه کودتای مارس 1949 در سوریه است که توسط حسنی الزعیم، فرماندهی ارتش سازماندهی شد و اولین کودتای نظامی در تاریخ مدرن این کشور را رقم زد. این کودتا پس از امتناع دولت قبلی از امضای آتش بس با اسرائیل یا تایید قرارداد خط لوله به نفع شرکت سعودی-آمریکایی آرامکو، از سوی دولت آمریکا حمایت شد. از همین رو می‌توان گفت، خاورمیانه مدت‌هاست به میدان نبرد تحت تأثیر اختلافات داخلی و فشارهای خارجی تبدیل شده که اغلب منجر به استقرار رژیم‌های نظامی فاسد گشته است. این وضعیت ظهور گروه‌های افراطی را تسهیل و قدرت‌های جهانی را به معارضه کشانده و چشم‌انداز صلح را پیچیده‌تر کرده است. چالش اصلی ناتوانی در برآوردن نیازهای اولیه انسانی مردم است.
به نوشته عرب نیوز، در این جغرافیا، کشورهای حوزه خلیج فارس مانند عربستان سعودی، امارات و قطر باید تعادل ظریفی بین منافع ملی خود و پویایی منطقه‌ای ایجاد کنند. تنش‌های مداوم با ایران، بحران انسانی در یمن و پیامدهای بهار عربی این کشورها را وادار می‌کند تا سیاست‌های خارجی و استراتژی‌های امنیتی خود را مورد ارزیابی مجدد قرار دهند و پایداری داخلی را بر همسویی با برنامه‌های آمریکا ترجیح دهند. علیرغم چالش‌های غالب، پتانسیل صلح همچنان وجود دارد، تا حدی به دلیل نفوذ گروه‌های ذینفع. تلاش‌های دیپلماتیک اخیر عربستان سعودی، از جمله ارتباط با ایران و میانجی‌گری در مناقشات منطقه‌ای، حاکی از تغییر احتمالی به سمت همکاری است. علاوه بر این، کشورهای خلیج فارس به طور فزاینده‌ای بر تنوع اقتصادی و نوآوری‌های تکنولوژیکی تمرکز می‌کنند که می‌تواند به عنوان پایه‌ای برای ثبات عمل کند. با تقویت وابستگی متقابل اقتصادی، این گروه از کشورها می‌توانند انگیزه‌های درگیری را کاهش دهند و محیطی مساعد برای صلح ایجاد کنند. ایجاد چارچوب‌های منطقه‌ای برای مقابله با چالش‌های مشترک، مانند تغییرات آب و هوا و توسعه اقتصادی، می‌تواند همکاری‌ها را بیشتر تقویت کند.
وقتی نقش عربستان برجسته‌تر می‌شود
با این وجود، خطر جنگ بزرگ امروز برجسته شده است. خطر تشدید درگیری‌های موجود بسیار مهم است، به ویژه اگر رویارویی بازیگران کلیدی مانند اسرائیل و ایران ادامه‌دار باشد. تشدید موضع نظامی و لفاظی های تهاجمی در میان جناح‌های مختلف، نگرانی‌هایی را در مورد محاسبات اشتباه احتمالی که منجر به درگیری‌های گسترده‌تر می‌شود، افزایش می‌دهد. در صورت ادامه افزایش تنش، کشورهای خلیج فارس ممکن است خود را درگیر رویارویی‌های بزرگ‌تری بیابند که امنیت و ثبات اقتصادی آنها را به خطر می‌اندازد. پیامدهای چنین سناریوهایی فراتر از منطقه خواهد بود و به طور بالقوه بر بازارهای جهانی نفت و روابط بین‌المللی تأثیر می‌گذارد. نقش قدرت‌های خارجی، به ویژه ایالات متحده و روسیه، در تعیین اینکه آیا این درگیری‌ها می‌توانند مهار شوند یا از کنترل خارج شوند، حیاتی خواهد بود. عرب نیوز مدعی است، جامعه بین‌المللی نقشی حیاتی در شکل دادن به آینده خاورمیانه ایفا می‌کند. سازمان‌هایی مانند سازمان ملل و نهادهای منطقه‌ای باید فعالانه در تلاش‌های دیپلماتیک جهت میانجی‌گری درگیری‌ها و تسهیل گفت‌وگو شرکت کنند.
با این حال، اثربخشی جامعه بین‌المللی اغلب مورد تردید است. فقدان اقدام قاطع در پاسخ به بحران‌های بشردوستانه و عدم پاسخگویی ناقضان حقوق بین‌الملل، نگرانی‌ها را در مورد چارچوب‌های موجود افزایش می‌دهد. در حرکت رو به جلو، تقویت این مکانیسم‌ها برای رسیدگی موثر به پیچیدگی‌های منطقه ضروری است. تعهد مستمر عربستان سعودی به تقویت ثبات در خاورمیانه قابل تامل است. ریاض به عنوان یک قدرت منطقه‌ای، فعالانه به دنبال کاهش درگیری‌ها و تشویق گفتگو میان جناح‌های رقیب بوده است. طرح چشم انداز 2030 پادشاهی نشان دهنده تعهد این بازیگر به تنوع اقتصادی و اصلاحات اجتماعی است و مدلی بالقوه برای سایر کشورهای منطقه ارائه می‌دهد. علاوه بر این، رهبری عربستان سعودی در ابتکاراتی مانند شورای همکاری خلیج فارس و مشارکت این کشور در گفتگوهای منطقه‌ای بر تعهد این کشور به خاورمیانه صلح آمیز تاکید می‌کند. با حمایت از دیپلماسی و همکاری، پادشاهی می‌تواند به هدایت منطقه از جنگ و آینده‌ای همکاری‌تر کمک کند.
عرب نیوز در انتهای یادداشت خود آورد، با نگاهی به آینده، سرنوشت خاورمیانه به توانایی بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی برای ایجاد تعادل شکننده بین صلح و جنگ منوط است. در حالی که فرصت‌های صلح امیدوارکننده است، اما با چالش‌های مهمی همراه است. تهدید جنگ همچنان یک نگرانی مبرم است که با درگیری‌های مداوم و تأثیرات خارجی تشدید می‌شود. برای ایجاد یک محیط باثبات، برای کشورهای خلیج فارس بسیار مهم است که در تلاش‌های دیپلماتیک، همکاری‌های اقتصادی و طرح‌های حل مناقشه مشارکت داشته باشند. همزمان درک ریشه‌های تعارض مستلزم بررسی انگیزه‌های مالی پشت آن است. درگیری پایدار اعراب و اسرائیل تا حد زیادی به نفع کسانی است که از جنگ و فاجعه سود می‌برند، -به ویژه مجتمع نظامی صنعتی آمریکا- گزاره ای که پیشتر توسط دوایت آیزنهاور تکرار شد. تجزیه و تحلیل اینکه چه کسی از این درگیری‌ها سود مالی می‌برد برای درک پیچیدگی‌های آنها ضروری است. علاوه بر این، اثرات مخرب سرمایه‌داری بی‌رحم و منافع شرکت‌ها فراتر از کشورهای غربی است و بر چشم‌انداز جهانی تأثیر می‌گذارد. در پایان، خاورمیانه منطقه‌ای است با تضادهای عمیق که در قابش پتانسیل صلح با تهدید مداوم جنگ همراه است. کشورهای حاشیه خلیج فارس به عنوان بازیگران اصلی در این پویایی، فرصتی منحصر به فرد برای پیشبرد راه به سوی آینده‌ای باثبات و صلح آمیز دارند. با استقبال از گفت وگو، همکاری و توسعه پایدار، آنها می‌توانند روایت منطقه را از روایت منازعه به روایت امید و تاب آوری تغییر دهند.
