پوتین تسلیم شد؟/ رمزگشایی از پاسخ مثبت روسیه به آمریکا درباره جنگ اوکراین

به گزارش اقتصادنیوز، پولتیکو با انتشار یادداشتی مدعی شد: در حالی که دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهوری آمریکا و روسیه در نظر دارند در هفته‌های آینده با یکدیگر ملاقات کنند، ممکن است لازم باشد که از خود بپرسیم، چرا مسکو اکنون تمایل دارد جنگ اوکراین را پایان دهد؟

سه سال از آغاز این جنگ می‌گذرد و پوتین به جهان نشان داده است که برای او خونریزی اهمیتی ندارد. اگر هدف او برقراری دولتی دوستدار روسیه در کی‌یف بوده است، هنوز خیلی از رسیدن به این هدف فاصله دارد. اما یک فرضیه سوم وجود دارد که کمتر مورد بررسی قرار گرفته و توضیح می‌دهد چرا رئیس‌جمهور روسیه ممکن است بالاخره به پشت میز مذاکره بیاید؟

پوتین و چالش بودجه خالی

پولتیکو در ادامه این یادداشت آورد: روایات معمول درباره وضعیت مالی مسکو معمولاً به این گزاره اشاره می‌کنند که روسیه کسری بودجه کمی دارد و بدهی عمومی روسیه پایین است (حدود ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی)، که به عنوان معیارهای مالی سالم تلقی می‌شود.

این تحلیل برای اکثر اقتصادها صحیح است، اما در مورد روسیه یک نکته مهم وجود دارد؛ با توجه به تحریم‌های غربی که دسترسی مسکو به بازارهای بدهی بین‌المللی را محدود کرده است، کرملین فضای کمی برای مانور جهت تأمین مالی کسری بودجه کوچک خود -ولی همچنان واقعی- دارد.

با حذف بدهی خارجی از معادله، برنامه اولیه مسکو این بود که بانک‌های روسی را به خرید بدهی دولتی ترغیب کند. این استراتژی در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ نسبتا خوب عمل کرد، اما در سال گذشته شکاف‌هایی به وجود آمد. بانک‌های داخلی تحت فشارهای مختلف از سوی کرملین برای اعطای وام‌های ارزان‌قیمت به شرکت‌های دفاعی و در عین حال خرید مقادیر زیادی از اوراق قرضه دولتی، به حدی دچار کمبود نقدینگی شدند که اکنون تمایلی به انباشته کردن بیشتر بدهی ندارند.

اواخر سال گذشته، کرملین مجبور شد چندین حراج برای صدور بدهی داخلی را لغو کند، زیرا خریدار وجود نداشت. بنابراین، با کاهش تدریجی استقراض داخلی از معادله، مسکو به طرح سوم خود روی آورده است؛ دسترسی به ذخایر صندوق رفاه ملی روسیه.

به ادعای این نشریه، بر روی کاغذ، این به نظر استراتژی معقولی می‌آید. در اوایل ۲۰۲۲، بخش مایع این ذخایر تقریباً ۱۰ تریلیون روبل (حدود ۱۱۰ میلیارد دلار) بود که در ابتدا برای پوشش کسری بودجه ناشی از جنگ برای چندین سال کافی به نظر می‌رسید.

با این حال، حتی بزرگترین پس‌اندازها در نهایت تمام می‌شوند و پس از سه سال از شروع جنگ، ذخایر مایع صندوق رفاه ملی حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است. برای کرملین، به نظر می‌رسد که سال جاری در جبهه مالی سال دشواری باشد. در ماه ژانویه، کسری بودجه ماهانه کشور حدود ۴۵ درصد بالاتر از هدف سالانه برای سال ۲۰۲۵ بود.

از منظر مسکو، این داده‌ها احتمالاً نگران‌کننده به نظر می‌رسد؛ اگر هزینه‌های مالی تا سطوح ژانویه در طول باقی‌مانده سال ادامه یابد، ذخایر صندوق رفاه ملی ممکن است در تنها سه ماه از بین بروند و حتی اگر چنین نشود -که احتمال بیشتری دارد- سال ۲۰۲۵ احتمالاً آخرین سالی خواهد بود که مسکو می‌تواند کسری بودجه خود را به طور کامل از طریق این پس‌اندازها پوشش دهد. در چنین شرایطی این سوال به وجود می‌آید که چه اتفاقی خواهد افتاد اگر روسیه پولی برای تأمین کسری بودجه خود نداشته باشد؟

دلیل پوتین برای مذاکره

به ادعای پولتیکو، با توجه به اینکه بانک‌های داخلی تحت فشار بدهی قرار دارند، یک پیش‌فرض دولتی می‌تواند بحران مالی کاملی را به همراه داشته باشد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، کرملین برای حمایت از بخش بانکی خود با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد.

با کاهش ذخایر صندوق رفاه ملی، هیچ پولی برای انجام بازسازی در دسترس نخواهد بود. خانه‌ای که اقتصاد روسیه به آن تکیه کرده، به سرعت شروع به لرزش خواهد کرد. علاوه بر این، از نظر مالی، روسیه در حال از دست دادن زمان است.

کرملین برنامه «بی» برای تأمین کسری بودجه خود ندارد و این سوال طرح می‌شود که آیا این کشور قادر به تأمین مالی جنگ خواهد بود یا خیر؟ از این منظر، فضای مالی ممکن است دقیقاً همان چیزی باشد که پوتین در مذاکرات با ایالات متحده به دنبالش است؛ چه از طریق رفع تحریم‌ها (برای مثال، تسهیل محدودیت‌های ایالات متحده در زمینه امکان قرار دادن بدهی خارجی توسط روسیه) و یا توقف موقت درگیری‌ها -که به مسکو اجازه می‌دهد تا از طریق کاهش هزینه‌های دفاعی خزانه خود را دوباره پر کند-.

در سپتامبر ۲۰۲۴، کیریلو بودانوف، رئیس اطلاعات دفاعی اوکراین، پیش‌بینی کرده بود که مسکو به دلیل مشکلات اقتصادی، سعی خواهد کرد تا در سال ۲۰۲۵ جنگ را پایان دهد. این گفته‌ها اکنون ممکن است به واقعیت نزدیک شوند. دلیل اصلی که پوتین ممکن است بالاخره آماده مذاکره شود، به طور شگفت‌آوری ساده است؛ او می‌خواهد از ورشکستگی شرم‌آور اجتناب کند.