بهشتی‌پور: هدف گروسی فضاسازی علیه تهران بود
سفر رافائل گروسی به تهران که در دقایق آخر حتمی شد، با یک توافق میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و کشورمان همراه بود. توافقی که زیر میز کسانی زد که به دنبال صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام بودند. به نظر می‌رسد آنچه که در تهران میان دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و محمد اسلامی گذشت، ادامه همان فعالیت هایی است که تا اسفند ماه دنبال می شد و به دلیل مخالفت مجلس و پایان مهلت آژانس، متوقف شده بود.
در خبرآنلاین با حسن بهشتی پور کارشناس مسائل هسته ای در مورد توافق اخیر و نشست شورای حکام در وین به گفتگو نشسته ایم:
روز یکشنبه در سفر رافائل گروسی به تهران دو طرف به توافقی دست یافتند که منجر به نتایج مثبتی شد. شما این توافق و روز نخست از نشست شورای حکام را چطور ارزیابی می کنید؟
در اجلاس شورای حکام به دنبال قطعنامه علیه ما بودند. توافقی که در تهران به دست آمد مانع از صدور قطعنامه شد. سیاست کجدار مریز فعلا تا استارت بعدی آژانس ادامه پیدا می کند. البته اقای اسلامی قرار است هفته اینده به وین سفر کند و بعد اقای گروسی به تهران سفر کند. باید دید که راجع به چه موضوعاتی قرار است صحبت کنند. احتمالا یکی از این موضوعات چهارسوالی است که آژانس بهانه گیر آورده و راجع به آن صحبت می کنند. اگر این مساله حل شود شاید یک مقداری کمک به باز شدن گره همکاری های ایران و آژانس کند.
این گره هایی که اشاره کردید از طرف مقابل بسیار بزرگ نمایی شده و روی آن به عنوان نمونه هایی از اینکه ایران دست به اقداماتی فراتر از قانون زده، دست گذاشته اند. اما با توجه به رویکردی که مجلس و دولت در ایران به توافق با آژانس دارند ایا می توان انتظار حل این مسائل را بین دو طرف داشت؟
ما وقتی می خواهیم فعالیت های صلح امیز هسته ای داشه باشیم ناچاریم به سوالات نهاد ناظر بر فعالیت های هسته ای پاسخ دهیم. ما در دنیا تافته جدا بافته نیستیم که انتظار داشته باشیم برخورد متفاوتی با ایران شود. آنها سوالاتی دارند که در مکان هایی که اورانیوم غنی سازی شده وجود داشته چه خبر است. البته خوشبختانه موضوع برای هفده سال پیش است و طبق گزارش های غربی ها میزان غنی سازی آن هم پایین بوده. ما باید راه حلی پیدا کنیم. در دیپلماسی راه حل همیشه هست و اگر این خواسته وجود داشته باشد که از طریق مسالمت آمیز این مساله حل شود، امکانش وجود دارد.
راه حل هم دیپلماتیک است و نه هسته ای. خود این چهارسوال هم نه جنبه عمومی و نه فنی دارد بلکه سیاسی است. یک بهانه ای از سوی آنها پیدا شده و راهش هم این است که از طریق دیپلماتیک و سیاسی این بهانه را برطرف کرد.
سخنرانی گروسی در شورای حکام لحن خیلی جالبی نداشت و به نظر می آمد با وجود اینکه در تهران توافقات خوب پیش رفته، اما او از روند موجود نارضایتی هایی دارد. شما این گفته ها را چطور ارزیابی کردید؟
اقای گروسی آنجایی که در مورد مسائل فنی و حقوقی صحبت می کند مشکلی نیست. اما نباید ابراز نگرانی کند. کار مدیر آژانس این نیست که ابراز نگرانی کند. مدیر کل آژانس تیم تحقیق دارد و بر اساس گزارش آنها باید به شورای حکام گزارش دهد. اما فضاسازی و ابراز نگرانی خارج از حیطه کار اوست و به این جو سازی می گویند. او می خواهد ایران را وادار کند تا امتیاز بیشتری دهد یا همکاری بیشتری کند. اما تهران هم می گوید که اگر می خواهید ما در سطح برجام با شما همکاری کنیم، باید طرف های برجام را مجبور کنید که تعهدات خود را انجام دهد و در این صورت ما هم این کار را خواهیم کرد. اظهارات گروسی بیشتر فضا سازی سیاسی برای وارد کردن فشار بیشتر بر ایران به حساب می آید.
ما واکنش مثبت روس ها را نسبت به وقایع اخیر داشتیم. یک نگرانی برای ایران این بود که دو کشور روسیه و چین در پی کاهش تعهدات ایران، به سمتی بروند که پیش از آن هم سابقه اش را داشته اند. یعنی پشت غربی ها بایستند. ایا این نگرانی فعلا حل شده است؟
تا زمانی که ایران در چارچوب همکاری های آژانس کارش را ادامه دهد، همکاری چین و روسیه را خواهد داشت. اما اگر با اژانس مشکلی پیدا کند یا به هر دلیلی همکاری اش را با آن قطع کند، حتما با پکن و مسکو به مشکل خواهد خورد. چین و روسیه هم تلقی شان این است که ایران دارای بمب هسته ای تهدیدی علیه آنهاست. قطع کردن همکاری با آژانس هم به معنای آن است که یک کشور میخواهد از فعالیت صلح آمیز هسته ای فاصله بگیرد. این ها موضوعاتی است که بسیار برای آن دو کشور حساس است و موضوع را مثل همان دوره ای که به قطعنامه های شورای امنیت رای مثبت می دادند برمی گرداند. بهترین راه ادامه همکاری ها با آژانس است.
برخی معتقدند که توافقی که در تهران میان آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران شکل گرفت و عقب نشینی کشورها از ایجاد قطعنامه علیه ایران، صاف کردن مسیر بازگشت به مذاکرات در وین است. ایا شما هم معتقدید که توافقات می تواند بر مساله گفتگو ها در وین موثر باشد؟
بدون شک همینطور است. اگر ایران با آژانس دچار مشکل می شد یا پای قطعنامه شورای حکام علیه ما صادر می شد تاثیر مستقیمی بر مذاکرات وین می گذاشت و حتی ممکن بود که مذاکرات را منتفی کند. بنابراین نفس رسیدن به توافق با آژانس اقدام مثبتی بود و کمک کرده به این که مذاکرات اگر قرار است شروع شود،زودتر این اتفاق بیفتد. چون برگزاری سریعتر این نشست به سود ایران و دیر شدنش به ضرر ماست. هر روز که از تحریم های آنها علیه کشورمان می گذرد، مشکلاتمان هم بیشتر خواهد شد.
