فلاحت‌پیشه: تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای از روس‌ها بازی خورد /برجام از دستورکار تبلیغات حزبی آمریکا خارج شده است
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از قرن نو، حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پیش‌بینی آینده برجام و احتمالات بر سر صدور قطعنامه شورای حکام علیه ایران بعد از گزارش اخیر آژانس، به خبرنگار قرن نو گفت: در مورد موضوع پرونده هسته‌ای ایران چند اتفاق رخ داده است؛ نخست، گزارش آژانس مبنی‌براینکه ایران هیجده برابر سقف برجام سوخت هسته‌ای تولید کرده است. گزینه تلویحی آن را رسیدن به نقطه صفر تلقی کرده که ایران می‌تواند از قابلیت و ظرفیت لازم برای تولید غیرنظامی هسته‌ای برخوردار شود بنابراین سعی کرده به‌گونه‌ای هشدار دهد.
تله گزارش آژانس برای ایران
او افزود: دوم، خبری است که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به طور مستقیم رسانه‌ای کرده با این ادعا که ایران تلاش کرده آژانس را فریب دهد. در واقع تاحدودی می‌توان گفت که این دو خبر بی‌ارتباط با یکدیگر نیستند؛ یعنی اخبار تازه‌ای نیستند و واقعیات مشخص است؛ بدین‌معنا که ایران در قالب خوداظهاری طبق پادمان نظارتی که به آژانس دارد پیشرفت‌های هسته‌ای خود را اعلام می‌کند و این اعلام کردن هم به‌طور رسمی انجام می‌شود اما طرح آن در یک گزارش آژانس بیشتر شبیه به تله است وگرنه آژانس موضوع جدیدی را اعلام نکرده است.
هدف اسرائیل شکست مذاکرات احیای برجام است
فلاحت‌پیشه گفت: به‌همین‌دلیل می‌توان گفت آن اخباری که صهیونیست‌ها اعلام می‌کنند در همین ارتباط است یعنی آنها بارها اسناد ادعایی خودشان را در اختیار آمریکایی‌ها و هم اروپایی‌ها و جهانیان قرار دادند تا مانع مذاکرات شوند. هدف رژیم صهیونیستی شکست مذاکرات است. عمده اسناد هم کارکرد خبری دارد که به نوعی سعی دارد روی گزارش آژانس اثرگذار باشد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: آژانس هشدار داده که اگر دیپلماسی احیا نشود ممکن است بعد از این موضوع هسته‌ای قابل‌مدیریت نباشد اما ازسوی‌دیگر رژیم صهیونیستی در قالب دور تازه‌ای از تحولات، فعالیت می‌کند؛ یعنی فعال شدن جریانات ضدِبرجامی.
ایران و آمریکا فرصت احیای برجام را از دست دادند
او تصریح کرد: مجموعه شرایط نشان می‌دهد که طرف ایران و آمریکا فرصت احیای برجام را از دست دادند. به بیان دیگر برجام در حال احیا بود که بعد از آن تحت‌الشعاع منافع دیگر بازیگران قرار گرفت؛ از روسیه که اوکراین را به عنوان محل بحث مطرح می کند تا صهیونیست‌ها که بارها تلاش کردند با چنین گزارش‌هایی رخنه ایجاد کنند.
این تحلیلگر سیاسی گفت: این طرف‌ها حداقل تا دو ماه و نیم پیش در حاشیه بودند اما درحال‌حاضر امکان جولان دادن پیدا کردند تا اروپایی که بیشترین دغدغه‌اش تأمین انرژی است. اروپایی‌ها عملاً ایران را به عنوان گزینه‌ها از دستورکار خارج کردند.
فلاحت‌پیشه تأکید کرد: در دنیای سیاست همه کشورها به دنبال فرصت‌های خودشان هستند جمهوری آذربایجان نمایشگاه بی‌سابقه‌ای را تحت عنوان اثر نفت و گاز دریای خزر در مقابله با بحران انرژی‌های دنیای امروز برگزار کرده است. در واقع پشت‌پرده این قضیه این است که جمهوری آذربایجان تلاش می‌کند جایگزینی را برای نفت و گاز روسیه ایجاد کند؛ زیرا به‌هرحال اروپایی‌ها تصمیم گرفتند تا پنج سال و نیم آینده حدود شصت درصد وابستگی خود را از انرژی روسیه کاهش دهند.
برخی مسئولان ید طولایی در سوزاندن منافع کشور دارند
او تأکید کرد: دنیا در حال پیشبرد منافع خودش است، در واقع ایران در حال سوزاندن منافع خودش است. برخی از مسئولان کشور نیز در سوزاندن منافع، ید طولانی دارند. درحال‌حاضر هم همین کار صورت می‌گیرد بنابراین چیزی که الان شاهد آن هستیم به معنای از بین رفتن آخرین فرصت‌های احیای برجام است. برخی سعی می‌کنند موضوع را در قالب هشدار مطرح کنند و برخی صهیونیست‌ها فضای جولان دادن را پیدا کردند تا هرچه بیشتر به فضای دیپلماسی آسیب وارد کنند.
احتمال ارجاع پرونده هسته‌ای به شورای امنیت ضعیف است؛ زیرا...
فلاحت‌پیشه در پاسخ به این سؤال که در جلسه شورای حکام ممکن است چه اتفاقی برای پرونده هسته‌ای ایران رخ دهد؟ تشریح کرد: در شورای حکام بدترین گزینه ارجاع دادن پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت است که درحال‌حاضر این امکان را ضعیف می‌دانم؛ در واقع بهانه‌های فنی برای این کار وجود ندارد ضمن اینکه برجامی وجود ندارد تا ایران بخواهد تخلفی از آن داشته باشد.
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی اشاره کرد: برجام دارای دو بخش اصلی است: تعهدات آمریکا و تعهدات ایران. وقتی آمریکا در ارتباط با برجام عهدشکنی کرد ایران هم پایبند نمانده است. با وجود اینکه اروپا و دولت بایدن تلاش دارند فضای دیپلماسی را حفظ کنند امکان اینکه در شورای حکام، پرونده ایران به شورای امنیت برود امکان ضعیفی است اما طرفین تلاش می‌کنند در قالب بیانیه، فضا را فضای سختی جلوه بدهند.
برجام دیگر اولویت اروپا و آمریکا نیست
فلاحت‌پیشه گفت: اما واقعیتی که وجود دارد این است که همه بازیگران اعم از اروپا و آمریکا، برجام را دیگر اولویت خودشان نمی‌دانند؛ یعنی تحولات کنونی با تحولات دو ماه و نیم پیش بسیار متفاوت است.
این نماینده پیشین مجلس اشاره کرد: وقتی وزیر خارجه ایران اعلام می‌کند علت توقف مذاکرات این است که هنوز آمریکایی‌ها به ابتکارات ایران پاسخی ندادند، علت آن این است که اگر برجام وارد مرحله اجرا می‌شد الان در فضای پیشاانتخاباتی آمریکا یعنی انتخابات شش ماه آینده این کشور که انتخابات میان‌دوره‌ای و مهم است بر تقویت یا تضعیف بازوی اجرایی رئیس‌جمهور در کنگره تأثیرگذار است.
او اضافه کرد: رئیس‌جمهور آمریکا پنج ابزار اجرایی در قبال کنگره دارد مانند بخشنامه و آیین‌نامه و دستورالعمل و فرمان اجرایی... . در واقع اگر در انتخابات آینده، بازوی اجرایی رئیس‌جمهور در کنگره تضعیف شود این موضوع نیز تضعیف خواهد شد، در غیر این صورت این موضوع تقویت خواهد شد.
پشت‌پرده تعلل آمریکایی‌ها در احیای برجام
فلاحت‌پیشه اظهار کرد: اگر برجام به مرحله اجرا می‌رسید یا حداقل مذاکرات در جریان بود، راهبرد دولت آمریکا دفاع از برجام بود اما آنچه که الان تبدیل به رقابت انتخاباتی شده، سیاست مهار ایران است؛ یعنی سیاست احیای برجام جای خود را به سیاست مهار ایران داده است. بنابراین گزینه‌های مختلف مثل فشار حداکثری یا فشار منطقه‌ای بر ایران در ادبیات انتخابات آمریکا در حال شکل‌گیری است که این باعث تعلل آمریکایی‌ها در احیای برجام است.
شرط بازگشت به میز مذاکرات برجامی
او افزود: اگر شورای حکام راهبرد دیپلماسی را تقویت کند امکان بازگشت به میز مذاکرات وجود دارد اما اگر راهبرد دیگری شکل بگیرد جریانات افراطی در دو طرف مجدداً سوار بر موضوع هسته‌ای خواهند شد.
موافقان شکست مذاکرات وین چه کسانی هستند؟
او در پاسخ به این سؤال که تا چه حد احتمال شکست جدی شده است؟ با توجه به اینکه عده‌ای تندروهای داخلی زمزمه‌های مبنی‌بر شکست مذاکرات را مطرح می‌کنند و تلاش دارند فضا را برای این موضوع آماده کنند، عنوان کرد: یک مربع در شکست مذاکرات نقش دارند، ضلع اول و دوم، افراطیون حوزه سیاسی کشورهای عضو برجام هستند به‌ویژه در ایران و آمریکا، جریانات افراطی مخالف دیپلماسی هستند. ضلع سوم و تأثیرگذار، هدف روس‌ها این بود که همه تحولات دنیا به‌گونه‌ای شکل بگیرد که ابزارهایش ازجمله حضور در بازار انرژی را از دست ندهد. ضلع چهارم، مخالفان منطقه‌ای برجام اعم از صهیونیست‌ها و همه دوستان و دشمنانی که فرصت‌های ایران را می‌ربایند.
برخی دوستان منطقه‌ای ایران تمایلی به احیای برجام ندارند
رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس بیان کرد: طنز تلخی است که برخی از دوستان ایران که تمایل ندارند ایران برجام را احیا کند در واقع ربایندگان فرصت ایران هستند؛ درحالی‌که ایران به آنها کمک کرد از چنگال داعش نجات پیدا کنند اما الان ذخایر ارزی‌شان به چند برابر ذخایر ارزی ایران رسیده است.
او افزود: متأسفانه تعلل در احیای برجام، شرایطی را ایجاد کرد که بسیاری از کشورهای دوست و دشمن از اینکه ایران، یک فضای تحریمی را تجربه کند خوشحال هستند. در داخل ایران، خوشحالی از شکست برجام دو بخش است نخست کسانی که از ابتدا معتقد بودند سرنوشت کشور به‌ویژه اقتصاد را نباید به برجام ارتباط داد. در واقع این نظر قابل‌دفاع است و سیاست اقتصادی باید به‌گونه‌ای باشد که به برجام ارتباطی نداشته باشد. گروه دوم کسانی که کاسبی سیاسی ـ اقتصادی می‌کنند و راضی نمی‌شوند که ایران، فضای ملایمی را در سیاست خارجی‌اش شکل دهد و دیپلماسی را احیا کند.
او عنوان کرد: براساس چشم‌انداز توسعه، کشور باید مسیر توسعه را پیش ببرد به شرط تعامل سازنده با دنیا.
مرگ برجام، پایان اقتصاد ایران نیست؛ اما...
فلاحت‌پیشه در پاسخ به این سؤال که شکست در مذاکرات تا چه حد می‌تواند شوکی به اقتصاد ایران وارد کند؟ ابراز کرد: سیاست‌های ریاضتی که دولت در پیش گرفته در قالب موضع اول قابل‌دفاع است؛ یعنی ایران تلاش کرده اقتصادش را به برجام گره نزند. بنابراین اگر برجام احیا شود طبیعتاً در مرحله جراحی اقتصادی، دست دولت بازتر خواهد شد اما اگر برجام احیا نشود این به معنای پایان دنیا برای اقتصاد ایران نخواهد بود؛ چون در طول سالیان فشارهای حداکثری ترامپ، ایران تلاش کرد منابع مالی دیگری را برای بودجه تعریف کند که این منابع جایگزین نفت شوند.
برجام از دستورکار تبلیغات حزبی آمریکا خارج شده است
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی در پاسخ به این سؤال که تا چه حد ضرورت دارد دولت رذیسی در این‌باره تصمیم مصلحت‌اندیشانه بگیرد؟ عنوان کرد: پرونده هسته‌ای ایران در شورای عالی امنیت ملی است و در دولت آقای رئیسی هم نیست در واقع در شورای عالی امنیت ملی در این‌باره باید تصمیم‌گیری شود؛ منتهی متنی وجود ندارد که بر سر این متن، تصمیمی گرفته شود. برجام متوقف شده و ابتکارها به وساطت اروپایی‌ها، عمان و قطر مطرح شده اما مسئله این است که بازیگران مختلف، برجام را از دستورکار خارج کردند و حتی لحن تبلیغات حزبی در داخل آمریکا هم در ارتباط با موضوع برجام، متفاوت شده است. در واقع بحث احیای برجام جای خود را به بحث سیاست‌های جدید مهار ایران داده است.
سیاست همه یا هیچ هیچ‌گاه پاسخگو نیست
فلاحت‌پیشه بیان کرد: ایرانی‌ها و آمریکایی‌ها در از بین رفتن فرصت‌ها مقصر بودند؛ چون سیاست همه یا هیچ، در دیپلماسی هیچ‌گاه پاسخگو نیست. طرفین باید گام‌هایی را برای حل اختلافات در پیش می‌گرفتند در واقع شرایط به‌گونه‌ای شده است که همه بازیگران، میوه شکست برجام را چیدند و تحریم‌ها برای ایران باقی ماند و شکست دیپلماسی برای دولت بایدن. ایران و دولت آمریکا در این میان ضرر کردند.
او تأکید کرد: در مناسبات ایران و آژانس باید شرایط فنی حفظ شود تا موضوع دچار چالش و بحران نشود و شرایط برای احیای دیپلماسی فراهم شود.
فلاحت‌پیشه در پاسخ به این سؤال که طولانی شدن پرونده هسته‌ای ایران تا چه حد حاکی از ناتوانی تیم مذاکره‌کننده ایران است؟ گفت: تیم مذاکره‌کننده ایران، یک تیم سیاسی بود و در واقع یک تیم فنی نبود. این تیم از ابتدا سعی کرد بیانیه‌هایی که علیه برجام صادر شده بود را تبدیل به توافق کند که غیرقابل انجام بود.
تیم مذاکره‌کننده بازی روس‌ها را خورد
این نماینده اسبق مجلس گفت: در نهایت زمانی که با افزوده شدن برخی دیپلمات‌ها به تیم مذاکره‌کننده و واقعی و عملیاتی شدن مذاکره، امکان توافق شکل گرفت، در نهایت شاهد بودیم که این تیم تا حد زیادی، بازی روس‌ها را خورد. در واقع اولیانوف برنده شکست برجام بود و به حدی موضوع را طولانی کردند که عملاً احیای برجام فراهم نشد.
فلاحت‌پیشه تأکید کرد: در موضوع اجرا بود که اولین‌بار روس‌ها مانع ایجاد کردند و پس از آن، همه چیز به‌هم ریخت. براین‌باورم حتی اگر طرفین به آن مسیری که قطع شد و بر دو متن اولی که توافق کرده بودند بازگردند در زمان اجرا می‌توان نتیجه گرفت. الان شرایط به‌گونه‌ای است که برجام تا حدود زیادی از دستورکار خارج شده است.
