۲ عامل اصلی فاجعه ریلی طبس شناسایی شد

کمیسیون عالی سوانح راه‌آهن ضمن عرض تسلیت به خانواده‌های داغدیده و ابراز همدردی با آنان و آرزوی سلامتی برای مصدومین سانحه قطار مسافری مشهد ـ یزد مورخ 1401.3.18، اعلام می‌دارد این کمیسیون از لحظه وقوع سانحه تاکنون، ضمن حضور در محل سانحه، نسبت به بررسی شواهد و قرائن میدانی و مستندات مربوطه از جمله مکالمات ضبط‌شده مأمورین، وقایع ثبت‌شده در سیستم‌های علائم الکتریکی، رکوردهای ثبت داده در لکوموتیو و ایستگاهها و همچنین تحقیق از مأمورین ذی‌ربط اقدام نموده است.
پس از برگزاری جلسات، ضمن مداقّه و اعمال حساسیت بایسته در علل و عوامل وقوع سانحه، گزارش اولیه سانحه خروج از خط قطار مسافری در بلاک عباس‌آباد ـ ریزو را به‌شرح ذیل منتشر می‌نماید:
به‌منظور عملیات بهسازی و تعویض تراورس در بلاک عباس‌آباد ـ ریزو (خط گرم) با توجه به شرایط ترافیکی و آب‌وهوای گرم منطقه، برنامه‌ریزی گردید، انجام عملیات در طول شب از ساعت 00:00 الی 5:00 صبح مطابق دستورالعمل‌های مربوطه توسط شرکت نگهداری خط و از محل قرارداد نگهداری خط انجام گیرد.
مقرر شده بود به‌منظور تسهیل در امور سیر و حرکت قطارها، عملیات قبول و اعزام قطارها در ایستگاههای عباس‌آباد و ریزو با استقرار متصدی ترافیک و به‌صورت محلی انجام گردد و یک نفر متصدی ترافیک نیز برای دایر نمودن ایستگاه موقت در محل عملیات بهسازی مستقر گردد.
از ساعت 00:00 مورخ 1401.3.18 عملیات بهسازی خط با تلفنگرام شماره 151 و 152 سرپرست کارگاه خط با قید تقلیل سرعت 30 کیلومتر بر ساعت برای بلاک عباس‌آباد ـ ریزو و قید تقلیل سرعت 15 کیلومتر بر ساعت در محدوده عملیات و عبور از محل تقلیل سرعت با علامت مأمور خط انجام شده است و ایستگاه موقت در کیلومتر 450+244 توسط متصدی ترافیک دایر گردیده و مراتب تلفنگرامی به کنترل و ایستگاههای طرفین مخابره گردیده است.
قطار مسافری 6811 مشهد ـ یزد که در ساعت 19:20 مورخه 1401.3.17 از مشهد حرکت نموده بود در ساعت 3:25 مورخ 1401.3.18 به ایستگاه طبس وارد و مطابق برنامه، مأمورین راهبر و رییس قطار تعویض و قطار با دریافت حکم احتیاط در ساعت 3:35 به‌مقصد یزد حرکت می‌نماید.
در ساعت 4:25 سرپرست کارگاه بهسازی خاتمه عملیات بهسازی را تلفنگراماً به کنترل و ایستگاه عباس‌آباد از طریق ایستگاه ریزو اعلام و با برچیده شدن ایستگاه موقت، بلاک فوق جهت تردد وسایط نقلیه ریلی آزاد می‌گردد.
در ساعت 4:30 اولین وسیله نقلیه ریلی با کد 209 (لکوموتیو منفرد شماره 169) از ایستگاه عباس‌آباد با سیستم علائم الکتریکی به ایستگاه ریزو اعزام می‌گردد.
پس از ورود لکوموتیو 169 به ایستگاه ریزو، در ساعت 5:05 قطار مسافری مشهد ـ یزد با اتمام فریضه نماز صبح در ایستگاه عباس‌آباد و اعلام آمادگی رئیس قطار با سیستم علائم الکتریکی به‌سمت ایستگاه ریزو اعزام می‌گردد.
هنگام سیر قطار مسافری در بلاک عباس‌آباد ـ ریزو، سرپرست عملیات خط در محل بهسازی بدون انجام هرگونه هماهنگی قبلی با کنترل و ایستگاههای طرفین و به‌منظور انجام تعمیرات بیل مکانیکی (جای‌گذاری زنجیر چرخ) دستور قرار دادن بوم بیل مکانیکی در داخل خط را به راننده بیل مکانیکی داده و بوم بیل مکانیکی علی‌رغم اشغالی بلاک و نزدیک شدن مسافری، در داخل خط قرار می‌گیرد که در حین انجام تعمیرات بیل، قطار مسافری به منطقه تقلیل سرعت 15 کیلومتر بر ساعت که در حکم احتیاط صادره توسط ایستگاه تشکیلاتی طبس، ثبت و به رؤیت و امضای رییس قطار و لکوموتیوران رسیده است نزدیک می‌شود، ضمناً محل مربوطه نیز به تابلوهای هشداری (30 و 15) مطابق مقررات عمومی سیر و حرکت تجهیز بوده است.
با عبور از قوس و ترانشه محل تقلیل سرعت (شعاع قوس 2000 متر) و مشاهده بیل مکانیکی در داخل خط، لکوموتیوران اقدام به نواختن سوت اخطار ممتد و ترمز سریع می‌نماید، لیکن به‌لحاظ نزدیک بودن فاصله، قسمت فوقانی لکوموتیو با بوم بیل مکانیکی که در حال چرخش برای خارج شدن از روی خط بوده است، برخورد و منجر به واژگون شدن بیل مکانیکی گردیده و با سالنهای قطار برخورد می‌نماید که به‌دلیل سرعت غیرمجاز قطار و ناپایدار بودن خط در محل، سالن‌های دوم و سوم و چهارم واژگون و سالن‌های 5 الی 8 نیز از خط خارج و قطار پس از طی مسافت حدود 220 متر از محل برخورد متوقف می‌گردد.
بر اساس بررسی‌های انجام‌گرفته تاکنون، دو علت مهم در وقوع این سانحه، انسداد مسیر حرکت قطار مسافری توسط بیل مکانیکی (پس از اتمام عملیات و اعلام آزادسازی مسیر تردد قطار از سوی سرپرست عملیات بهسازی) و همچنین تخطی از سرعت مقرره و تعیین‌شده مطابق حکم احتیاط می‌باشد.
ضمناً شناسایی سایر علل و عوامل مؤثر در وقوع این سانحه در دست بررسی بوده که پس از تحقیقات بیشتر، نتایج متعاقباً به استحضار خواهد رسید.