رسوایی سیاسی در قلب اروپا /فقط نوک کوه یخ دیده شد!

بازی پرحاشیه دوحه

زمانی که خبر این رسوایی منتشر شد، به نام اصلی متهمان اشاره نشد و صرفا عناوینی چون عضو پیشین پارلمان، چندین نفر از دستیاران این نهاد و یک رئیس اتحادیه کارگری در لیست متهمان مطرح شد؛ چهره‌هایی که گفته می‌شود همگی میهمان جام جهانی قطر بودند. از همان زمان سوالی که ذهن‌ها را درگیر کرد این بود که اگر خبر این رسوایی صحت داشته باشد و اتهام وارده ثابت شود، هدف رشوه‌گیران چه بوده است؟ با این همه همگی درمورد یک موضوع اتفاق نظر داشتند و آن، سرمایه‌گذاری هوشمندانه بازیگر کوچکی چون قطر بود.

اندکی بعد از انتشار این خبر مشخص شد که روایت دریافت رشوه توسط برخی از اعضای پارلمان، روایت بدخواهان نبوده و پلیس فدرال بلژیک تاکید کرد «اوا کایلی» معاون رئیس پارلمان اروپا و مدافع برجسته سیاست‌های دوحه، در بازداشت پلیس است. در این پرونده همچنین پای یک نهاد غیردولتی به میان آمد؛ نهادی که برخی از چهره‌های برجسته فعال در میدان سیاست چپ در میان اعضای هیأت مدیره‌اش تعریف شده‌اند.

لایه‌های رسوایی در قلب اروپا

با تداوم انتقادها و در شرایطی که نام قطر به عنوان بازیگری که رشوه می‌داد تا رفتار و سیاست نمایندگان پارلمان اروپا را در راستای سیاست‌های خود بازتعریف کند، مطرح نشده بود، یکی از مقام‌های این کشور روز یکشنبه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که دولت قطر قاطعانه با هرگونه تلاش برای مرتبط کردن این کشور با اتهام‌های وارده و سوءرفتارها، برخورد خواهد کرد. حالا در شرایطی که ابعاد این رسوایی بی‌سابقه روز به روز روشن‌تر می‌شود، نشریه پولتیکو بدین بهانه تلاش کرده تا زوایای مختلف پرونده فوق را بررسی کند.

متهم ردیف اول!

از میان 14 چهره‌ای که به این اتهام بازداشت شدند، نام «اوا کایلی» بیش از همه مورد توجه قرار گرفت؛ آن هم به‌واسطه اینکه او یکی از قدرتمندترین بازیگران این نهاد منطقه‌ای اروپا است؛ کایلی مجری پیشین اخبار که در کشور خود یونان چهره‌ای شناخته شده است، از جذاب‌ترین و پرطرفدارترین چهره‌های بروکسل است. با این همه کایلی یکی از حامیان سرسخت و مدافع قطر بود. او اخیرا و بعد از دیدار با یکی از اعضای حزب چپ میانه سوسیال دموکرات که در کارنامه‌اش فعالیت‌های مرتبط با خاورمیانه ثبت شده و با وجود نگرانی‌های عمیق بین‌المللی در باب شرایط کارگران فعال در حوزه ساخت و ساز استادیوم، قطر را در راستای حراست از حقوق کارگران پیشرو و پیش‌قدم خواند!

پلیس و افراد مطلع از این پرونده می‌گویند که فرانچسکو جورجی، شریک زندگی کایلی، به همراه پدر و مادرش نیز بازداشت هستند. کایلی مشاور امور خاورمیانه و شمال آفریقا فعال در پارلمان اروپا بود و همزمان به عنوان بنیانگذار سازمان غیر دولتی موسوم به مبارزه با مصونیت از مجازات که هدفش ترویچ پاسخگویی به عنوان ستون مرکزی ساختار عدالت بین‌الملل است، شناخته می‌شود.

چهره‌های برجسته در لیست سیاه

پیر آنتونیو پانزری، رئیس این سازمان نیز شوربختانه نامش در این پروژه آمده است. پانزری، نماینده پیشین پارلمان ایتالیا از جمله چهره‌هایی است که صبح جمعه به همراه همسر و دخترش بازداشت شد. حکم بازداشت آنها توسط پولتیکو مشاهده شده است. پانزری به همکاری با اعضایی که در پارلمان اروپا به نفع قطر و مراکش فعالیت داشتند، متهم است.

فعلا دستیاران پیشین پارلمان بالاخص آنها که در حوزه مبارزه با مصونیت از مجازات فعالیتی داشتند نیز زیر نظر قرار دارند. پلیس علاوه بر بازداشت جورجی، دفتر یکی از دستیاران پارلمان را که پیشتر برای مبارزه با مصونیت از مجازات فعالیت داشت ، پلمب کرد. نام این چهره فعال «ماری آنا» است که ریاست کمیته فرعی حقوق بشر را از پانزری به ارث برده و با سازمان مذکور رابطه‌ای نزدیک دارد. آنگونه که شبکه خبری ایتالیایی آنسا گفته، نیکولو فیگا تالامانکا، مدیر کل سازمان غیر دولتی دیگر موسوم به «صلح بدون عدالت محقق نخواهد شد» نیز بازداشت شده است. این سازمان با تمرکز بر عدالت کیفری، حقوق بشر و ترویج دموکراسی در خاورمیانه و شمال آفریقا در نیویورک و رم مستقر است.

با بررسی حلقه ارتباطی پانزری، چهره‌های دیگری چون برنارد کازنو، نخست‌وزیر اسبق فرانسه و حتی فدریکا موگرینی، مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در لیست سیاه قرار دارند و حالا سخنگوی کالج اروپا می‌گوید که موگرینی از سمت خود استعفا داده است.

امروز سوالی که مطرح شده این است که آیا رسوایی افشا شده محدود به پارلمان اروپا است یا نه؟ پاسخ به این سوال، منفی است. لوکا ویسنتینی که ماه گذشته دبیرکل فدراسیون اتحادیه‌های کارگری در اروپا را عهده‌دار بود در ارتباط با رسوایی اخیر بازداشت شده است. او و شارون بارو، برای خاموش کردن صدای منتقدانی که وضعیت کارگران در قطر را زیر سوال می‌برند، در حمایت از ابوظبی برخواستند و با انتشار ویدئویی به مخالفان دوحه گفتند بروند و از نزدیک به تغییرات نگاهی بیاندازند.

میزبان بی‌اخلاق

قطر میزبان جام‌جهانی است؛ هرچند میزبانی نه‌تنها برایش فرصت‌ساز نشد بلکه موجب شد تا به شکلی منفی در کانون توجه‌ها قرار بگیرد. اتهام رشوه‌خواری در فرایند مناقصه و تعریف شرایط برده‌وار برای کارگران خارجی، انتخاب قطر به عنوان میزبان را زیر سوال برده است. منتقدان لیبرال از فرصت پیش‌آمده استفاده کردند و در باب موضع این کشور نسبت به حقوق زنان و معترضان مانور می‌دهند.

قطر تلاش داشته و دارد تا برای کشورهای اروپایی جهت انتقال گاز طبیعی‌اش قراردادهایی چند میلیارد دلاری منعقد کند. این کشور همزمان پیشنهادی را توسط عاملان رشوه‌خوارش در بروکسل مطرح کرد و آن سفر بدون روادید قطری‌ها به منطقه شنگن اروپا است. کایلی از مدافعان دوحه بود. او 24 نوامبر در حالی که در مجمع عمومی قطعنامه‌ای به دلیل مرگ هزاران کارگر مهاجر به تصویب رسید، فرصت را مناسب دید و رفتار دوحه با کارگرانش را تحولی تاریخی خواند. او پس از آن به آزادسازی روادید برای قطر و کویت در کمیته عدالت و امور داخلی پارلمان رای داد، هرچند عضو کمیته نیست.

بردگان پول

کایلی درست زمانی که قرار بر ان بود تا هیأتی از اروپا وارد قطر شود، سفری مستقل به دوحه داشت و اصلاحات اجرایی شده توسط دوحه را تحسین کرد. رسانه‌ها به نقل از او نوشتند که 500 میلیون شهروند اروپایی از پیشرفت قطر و ارزش‌هایش رضایت داشتند. در همین راستا «هانا نویمان»، نماینده پارلمان اروپا گفت که کایلی کاملا زیرپوستی خواسته‌هایش را پیش می‌برد. به گفته او، دوحه هیچگاه از گروهی که موضع متعادلی داشتند دعوت نمی‌کرد و در عوض میزبان کایلی بود، چراکه می‌دانست او به واسطه پول‌های دریافتی، دوست است نه منتقد.

در باب معامله‌ای که این همه حاشیه به دنبال داشته، گمانه‌زنی‌ها بسیار است. رئیس سازمان شفافیت بین‌المللی در این باره گفت که این رسوایی برای قطر، پرحاشیه است. این کشور امروز درگیر پرتنش‌ترین پرونده فساد شده است. آلبرتو الماتو، استاد حقوق رسوایی بروکسل، آن را تکان‌دهنده‌ترین رخداد خوانده است؛ رخدادی که اصل صداقت در تاریخ اروپا را زیر سوال برده است. دانیل فروند، عضو پارلمان آلمان هم پرونده رسوایی اخیر را یکی از جدی‌ترین پرونده‌هایی خواند که ابعادش گستره فساد در بروکسل در دهه‌های اخیر را نشان می‌دهد.

نوک کوه یخ

در این میان هستند کسانی که معتقدند آنچه رسانه‌ای شده نوک کوه یخ است و با جست‌وجوهای بیشتر انبوهی از رسوایی‌ها برملا خواهد شد؛ رسوایی‌ای که موجب می‌شود تا برای تعریف سیستم اخلاقی مستقل، گام‌های سیاسی برداشته شود. در شرایط کنونی تصمیم بر آن است که کمیسیون اروپا نهاد اخلاقی مستقلی را تعریف کند؛ نهادی که این توان را داشته باشد تا همه نهادهای اتحادیه اروپا را رصد کند.

به باور آرنا، ابعاد پرونده فساد اخیر به اندازه‌ای گسترده است که بررسی لایه‌های آن می‌تواند بسیار زمان‌بر باشد. او معتقد است قطر و سایر کشورهای اقتدارگرایی چون این کشور نمی‌توانند یا نمی‌خواهند برای تحقق خواسته‌هایشان راه درست را انتخاب کنند؛ آنها مسیر درست را دور می‌زنند و با ظرافت و توسل به نقطه‌ضعف‌هایی چون پول، تلاش می‌کنند با تعریف لابی‌های گسترده در ساختارهایی چون قلب اتحادیه اروپا، برای خود همصدا پیدا کنند.

فعلا سفر اعضای کمیته روابط خارجی پارلمان به عربستان و قطر لغو شده است. این کنش طبیعتا برای دوحه در میانه جام‌جهانی و حاشیه‌هایی که برای این دولت به‌واسطه میزبانی‌اش ایجاد شده، می‌تواند پرهزینه باشد. این وضعیت همچنین قادر است روابط ریاض و دوحه را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار دهد، چراکه قطر به‌واسطه این فعل، به فرایند بی‌اعتمادی‌ها به جنوب جهانی دامن زده است.