سایه سنگین روح سرگردان رهبر واگنر بر سر پوتین/ روسیه به سیاست‌های وحشیانه استالین بازگشت
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، در شامگاه روز چهارشنبه، پریگوژین در سانحه هوایی کشته شد. اکنون در میان تحلیلگران دنیا این شایعه وجود دارد که عامل مرگش، قدرت اول روسیه، ولادیمیر پوتین است. نخبگان روس این اقدام را تلافی‌جویانه خوانده‌اند و می‌گویند روسیه به دوران سیاست‌های وحشیانه استالین بازگشته است. پریگوژن فردی بود که از دستگاه نظامی روسیه و خصوصاً رئیس‌جمهور کشور پوتین به دلیل شروع جنگ و سیاست‌هایش بسیار انتقاد کرد و شورشی را بر علیه حکومت مرکزی فرماندهی کرد. اما اکنون کشته شده و عاملان مرگ او هنوز مشخص نیستند.
بازگشت به سیاست‌های وحشیانه استالین
بنابر گزارش واشنگتن‌پست، پریگوژین در روز چهارشنبه در اثر سقوط هواپیما از صحنه رقبای پوتین پاک شد. این خبر و گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه این یک ترور بوده است، این حس را در میان برخی از روس‌ها افزایش داده که کشور به بی‌ثباتی آمیخته با سیاست‌های وحشیانه زمان استالین بازگشته است.
استویانویا، تحلیلگر روسیه در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی گفت: «هر اتفاقی که برای او افتاده است، نخبگان روس آن را اقدامی تلافی‌جویانه می‌دانند. او می‌گوید کرملین این احساس را که پوتین انتقام گرفته است، تقویت خواهد کرد». ماه گذشته نیز ویلیام برنز، مدیر سازمان سی‌آی‌ای در مصاحبه‌ای گفت: «پوتین گویی مأمور انتقام و تلافی است».
روس‌ها تصور می‌کنند پوتین در سقوط هواپیمای شخصی پریگوژین نقش داشته است. اگر این موضوع تأیید شود، پوتین می‌تواند جایگاه خود را در بازه زمانی کوتاهی تثبیت کند. مردی که بر علیه او شورش مسلحانه کرده بود، دیگر از بین رفته است.
به نظر می‌رسد که تسلط پوتین بر قدرت نسبت به دو ماه پیش، زمانی که پریگوژین به شبه‌نظامیان واگنر خود دستور داد به سمت مسکو حرکت کنند، محکم‌تر شده است. اما تسلط سیاسی پوتین، شاید به طور غیرقابل جبرانی، خدشه‌دار شده است. او به دلیل نقشش به عنوان ریش‌سفید نخبگان روسیه و شهرتش توانسته بود طوفان‌های گذشته را به قاطعیت پشت سر بگذارد. اما شورش پریگوژین به هر دو آسیب رساند. گفته می‌شود که از آن زمان، برخی اعضای حلقه داخلی و نزدیکان رئیس‌جمهور با انتقاد پریگوژین از تهاجم فوری پوتین به اوکراین و تاکتیک‌های او هم‌نظرند. تحلیلگران بر این باورند که این تردیدها به سرویس‌های امنیتی روسیه نیز سرایت کرده است.
رژه‌ای به سوی مسکو
پس از سقوط هواپیما، تعدادی از اعضای شبه‌نظامی پریگوژین در رسانه‌های اجتماعی تهدید کردند که «رژه‌ای دیگر به مسکو» را برگزار خواهند کرد. آنها نفرات و نیروی کافی برای اجرای این تهدید را ندارند، اما ممکن است حذف رقیب پوتین به جای کاهش اضطراب سیاسی روسیه، آن را تقویت کند.
ناظران روسیه متوجه گسترش شک و تردید نخبگان روسیه در مورد تصمیم‌گیری نامنظم پوتین شده‌اند. تهاجم تمام‌عیار بی‌پروا به اوکراین خیره‌کننده‌ترین نمونه آن است. اما از آن زمان، پوتین با مشکلات دیگری دست‌وپنجه نرم می‌کند. او بسیج ارتش روسیه را مدت‌ها پس از اینکه مشخص شد جنگ پایان سریعی نخواهد داشت، به تعویق انداخت. او در مورد خروج نیروها از محاصره احتمالی در خرسون در پاییز سال گذشته تردید داشت و زمانی که پریگوژین شورش خود را آغاز کرد، یک روز زمان برد تا پوتین قاطعانه واکنش نشان دهد. ویلیام برنز واکنش مردم روسیه به بلاتکلیفی پوتین را پس از آغاز شورش ماه ژوئن پریگوژین این‌گونه خلاصه کرد: «آیا ضعف پوتین آشکار شده است؟ یا حداقل چرا تصمیم‌گیری برایش زمان‌بر است»؟
از آن طرف، تحکیم قدرت پوتین احتمالاً خطر تشدید تنش در اوکراین را کاهش می‌دهد. پاییز گذشته، زمانی که خطوط روسیه در خارکیف و خرسون در حال فروپاشی بود، تحلیلگران متوجه خطر واقعی استفاده از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی برای جلوگیری از شکست فاجعه‌بار روسیه شدند. اکنون این خطر کاهش یافته است.
متحد اعظم
چین برای بقای نظامی و سیاسی پوتین بسیار مهم است. مرگ پریگوژین نیز می‌تواند اعتمادبه‌نفس پکن را تقویت کند. رهبران چین در ماه‌های اخیر به دیپلمات‌های آمریکایی گفتند که نگران قدرت‌گرفتن روسیه در اوکراین بوده و یک طرح صلح را آماده کردند.
مقامات دولت بایدن می‌گویند که کمک چین برای حضور نظامی روسیه در اوکراین اهمیت فزاینده‌ای دارد. چینی‌ها به طور مستقیم سلاح و مهمات به روسیه نمی‌دهند؛ اما گفته شده که آنها اقلام دومنظوره‌ای مانند تراشه‌های کامپیوتری که برای سلاح‌های دقیق و پهپادها ضروری هستند را برای مسکو فراهم می‌کند. اجماع فزاینده‌ای در واشنگتن وجود دارد که احتمالاً نیروهای اوکراینی امسال نمی‌توانند تا دریای سیاه برسند. اما با این وجود، برخی از مقامات همچنان بر این باورند که حملات کوبنده اوکراین می‌تواند ارتش روسیه را تکان داده و به طور پیوسته، نقاط لجستیکی و فرماندهی و کنترل آن در عقب خط مقدم را از بین ببرد. در حالی که اوکراین اولین لایه‌های دفاعی روسیه را شکسته است، احتمال دارد که خطوط دفاعی مسکو شکننده‌اند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین نیز احتمالاً تلاش‌های خود برای بازگرداندن جنگ به خاک روسیه از طریق حملات پهپادی و حملات غیرقابل‌انکار فرامرزی را تشدید خواهد کرد.
آخرین پیام پریگوژن به مردم
پیام پریگوژین به روس‌ها این بود که جنگ ارزش این هزینه‌های وحشتناکی که ملت با خونشان می‌پردازند را ندارد. او تیم پوتین و شخص پوتین را مسئول آن دانست و از آنها انتقاد کرد.
پریگوژین در ۲۳ ژوئن و یک روز قبل از حرکت شبه‌نظامیانش به مسکو گفت که جنگ اوکراین بر اساس یک دروغ بود. او گفت: «در آستانه ۲۴ فوریه، هیچ اتفاق خارق‌العاده‌ای نیفتاد. الیگارش‌های حاکم بر روسیه به جنگ نیاز داشتند. این اشرار تصمیم گرفتند که چندین هزار روس را قربانی کنند، آنها زیر آتش توپخانه خواهند مرد ولی ما به خواسته‌هایمان می‌رسیم».
این انتقاد عمیق پریگوژین باقی خواهد ماند و اگر اوکراین و متحدان غربی آن بتوانند تا سال آینده به مبارزه ادامه دهند، ممکن است شدت بیشتری پیدا کند. پریگوژین بیشتر یک اخطار بود تا یک شهید.
