موضع ابراهیم رئیسی درباره توافق برجام/ تفاوت رویکرد ظریف و باقری در مذاکرات از زبان مرندی
درحال‌حاضر خبرهای منتشرشده حاکی از آن است که پایداری و مقاومت تیم مذاکره‌کننده دربرابر خواسته‌های غیرقانونی و غیرمشروع اروپا و آمریکا، طرف‌های مقابل را به این نتیجه رسانده که سیاست تحریم و فشار علیه ایران نتیجه‌ای ندارد و باید رویکردهای منعطف‌تری با جمهوری اسلامی در پیش بگیرند.
سیدمحمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده و تحلیلگر حوزه روابط بین‌الملل در گفت‌وگویی به تشریح عملکرد تیم مذاکره‌کننده و دستاوردهای نمایندگان سیاسی ایران در مذاکرات هسته‌ای پرداخت که مشروح آن در ادامه آمده است:
*با توجه به برگزاری چند دور از مذاکرات هسته‌ای و انتشار خبرهایی مبنی بر ارائه پیشنهادهایی از سوی طرفین برای رسیدن به نتیجه، تحلیل شما از روند این گفت‌وگوها چیست؟
گرچه تا این لحظه سرنوشت مذاکرات کاملا معلوم نیست اما از آنچه که در رسانه‌ها مشخص شده، در این گفت‌وگوها جمهوری اسلامی ایران توانست دستاوردهای بسیاری بزرگی را کسب کند. با توجه به تحلیل‌ها و ارزیابی‌هایی که از سوی کارشناسان و رسانه‌های مختلف منعکس شده می‌توان دریافت که رسیدن به این دستاوردها در ابتدا کاملا دور از ذهن به نظر می‌رسید اما بعد از گذشت هشت‌ماه کشور به موفقیت‌هایی برای رسیدن به حقوق حقه خود دست یافت.
*این دستاوردها در حوزه مذاکرات رفع تحریم شامل چه مواردی است؟
ما توانستیم در همه حوزه‌ها ازجمله تضمین‌ها، راستی‌آزمایی‌ها و مباحث مرتبط با تحریم و همچنین موضوعاتی که به آژانس مربوط می‌شود به پیشرفت‌های عظیمی دست پیدا کنیم و این حاصل مقاومت مردم ایران و نظام جمهوری اسلامی ایران است. این دستاوردها البته ناشی از توجه به این نکته بود که تیم جدید مذاکر‌کننده هسته‌ای ما می‌دانست اگر توافق هسته‌ای به‌صورت شتاب‌زده امضا شود بعدها تاوانش را خواهیم داد. بنابراین تیم مذاکره‌کننده صبورانه این دوره سخت گذار را تحمل کرد تا بتواند از حق و حقوق جمهوری اسلامی در عرصه بین‌المللی دفاع کند.
*همان‌طور که می‌دانید برخی گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای و همچنین اظهارنظرهای رسمی و اعلام امیدواری برخی طرف‌های مذاکره‌کننده حاکی از نزدیک‌شدن به مرحله توافق هسته‌ای است بااین‌وصف به نظر می‌رسد که همچنان بین ایران و آمریکا مسائلی حل‌نشده باقی مانده است. نظر شما دراین‌باره چیست؟
البته هنوز قدم‌های نهایی باقی مانده و باید درباره این موارد به نتیجه قطعی رسید اما شواهد نشان می‌دهد واکنش آمریکا روشن است و آنها می‌دانند که در این قدم‌های آخر باید با جمهوری اسلامی و تیم مذاکره‌کننده ما همکاری کنند. این موضع مقتدرانه و عزتمندانه ناشی از همراهی و همگرایی همه ارکان نظام، قوای سه‌گانه، مجموعه‌های بالادستی و همچنین تکیه بر قانون مصوب مجلس شورای اسلامی با عنوان اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران است.
*رویکردهای سیاسی و خارجی دولت سیزدهم تا چه اندازه باعث شد که تیم مذاکره‌کننده ما با دست پر پای میز گفت‌وگوهای هسته‌ای حاضر شود؟
یکی از ویژگی‌های دولت سیزدهم این بود که در عین تاکید بر ادامه و استمرار گفت‌وگوها با طرف‌های مقابل برای احقاق حقوق ایران پای میز مذاکرات، موضوع برجام را با معیشت مردم گره نزد و در کنار تعاملات بین‌المللی بحث اقتصاد مقاومتی را برای بهبود شرایط با جدیت پیگیری کرد تا فضای مذاکرات از فضای بازار و اقتصاد دور نگه داشته شود. این رویکردها افزایش ظرفیت ما در مذاکرات هسته‌ای را در پی داشت و کم‌کم باعث تغییر ذهنیت طرف مقابل مبنی‌بر تاثیرگذاری فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها برای فضای گفت‌وگوها شد.
*رویکردهای تیم مذاکره‌کننده فعلی و قبلی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به‌هرحال من شاهد زحمات آقای دکتر ظریف، وزیر خارجه پیشین و اطرافیان او بودم و تلاش‌ها و زحمات تیم قبلی مذاکره‌کننده را محترم می‌دانم. همچنین دکتر علی باقری را از نزدیک می‌شناسم. من و او از دوران جبهه و جنگ در کنار هم بودیم. درعین‌حال باید این نکته را هم یادآور شوم دکتر باقری از تحصیلکرده‌های دانشکده‌های ایران است و به عبارتی دیگر رئیس تیم مذاکره‌کننده محصول محافل علمی و دانشگاهی کشور است و بدون این‌که بخواهم عملکرد دو تیم قبلی و فعلی را با هم مقایسه کنم باید بگویم که دستاوردهای جمهوری اسلامی در عرصه مذاکرات هسته‌ای طی یک ماه گذشته استثنایی است. مقصودم از بیان موضوع پیش‌گفته این است که به‌هرصورت اعتماد رهبری به نظام آموزش و علمی کشور باعث شد کسانی که در ایران تحصیل کرده‌اند و پرورش‌یافته نظام آموزشی ما هستند توانستند در مذاکرات هسته‌ای گام‌های بلندی را برای احقاق منافع جمهوری اسلامی در مقابل دشمنان استقلال و اقتدار کشور بردارند و این یکی از نشانه‌های قوت ایران است و بیانگر این واقعیت است که در داخل ما از ظرفیت‌های خوبی برخورداریم که با اعتماد به آنها می‌توان کارهای عظیمی را انجام داد.
*تحولات منطقه‌ای و همچنین تعاملات بین‌المللی ایران با سایر کشورها تا چه اندازه روی فضای مذاکرات تاثیر داشت؟
ما از ابتدای روی‌کارآمدن دولت سیزدهم شاهد بودیم که ایران در بسیاری از پیمان‌های منطقه‌ای و سازمان‌های بین‌المللی مثل شانگهای، بریکس و ... شرکت کرد و مقامات جمهوری اسلامی سفرهای پرتعدادی را به سایر کشورها داشتند و بسیاری از مقامات دیگر کشورها به تهران آمدند و زمینه برای انعقاد توافقات و تفاهمات متعددی در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و امنیتی فراهم شد. طبعا این رویکردها این پیام را به طرف‌های مقابل منتقل کرد که جمهوری اسلامی در کنار پیگیری موضوع برجام و مذاکرات هسته‌ای، ارتقای روابط با دولت‌ها و ملت‌های همسایه، همجوار و همسو را دنبال می‌کند.
*رویکرد آقای رئیسی، رئیس‌جمهور درباره مذاکرات هسته‌ای چه بود؟
یکی از ویژگی‌های ایشان اصرار برای رسیدن به یک توافق خوب بود. آقای رئیسی هیچ‌گاه برای زودتر به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات نمایندگان ایران در گفت‌وگوهای هسته‌ای را تحت فشار قرار نداد و تحت تاثیر فضای احساسی قرار نگرفت و مخالف هر نوع شتاب‌زدگی در این عرصه بود. ایشان در این خصوص صرفا نیازهای بلندمدت کشور را در نظر گرفت و به دکتر باقری، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایرانی تاکید کرد تمامی تلاش خود را برای رسیدن به یک توافق خوب به‌کارگیرد. این رویه دست مذاکره‌کننده‌های ایران را باز گذاشت و جایگاه آنها را تقویت کرد و به آنها اختیار عمل داد تا در عین داشتن ابتکار دربرابر زیاد‌ه‌خواهی‌های طرف مقابل ایستادگی کند تا منافع ملی جمهوری اسلامی تامین شود.
