دومینوی تنش‌های منطقه‌ای به نخجوان می‌رسد؟
به گزارش اقتصادنیوز پس از این که حمله نظامی آذربایجان کنترل کامل منطقه جداشده قره‌باغ را به دست گرفت، مناقشه دیگری با ارمنستان در چشم‌انداز است: قلمرو نخجوان. مانند قره‌باغ که در آن جمعیت ارمنی از کشور ارمنستان جدا شده‌اند، نخجوان نیز از نظر ارضی از بقیه آذربایجان جدا شده است.
در زمان اتحاد جماهیر شوروی، نخجوان از طریق جاده و راه‌آهن با آذربایجان در ارتباط بود، اما این ارتباطات با شروع جنگ آذربایجان و ارمنستان در دهه ۱۹۹۰ بر سر قره‌باغ از بین رفت، هرچند خطوط هوایی همچنان باقی ماند.
سپس در سال ۲۰۲۰، آتش‌بسی که به جنگ شش‌هفته‌ای دیگر بین ارمنستان و آذربایجان پایان داد و طی آن آذربایجان بخش‌هایی از قره‌باغ را از ارمنی‌های جدایی‌طلب باز پس گرفت، خواستار بازگرداندن خطوط حمل‌ونقل به نخجوان شد. در قرارداد آتش‌بس تصریح شده که امنیت این پیوندها توسط ارمنستان تضمین می‌شود. با این حال، با بالا ماندن تنش‌ها بر سر قره‌باغ، بازسازی به پایان رسید.
در ماه دسامبر، آذربایجان تنها جاده‌ای را که قره‌باغ را به ارمنستان وصل می‌کرد، مسدود کرد و مدعی شد که دولت ارمنستان از این جاده برای استخراج مواد معدنی و ارسال سلاح‌های غیرقانونی به نیروهای جدایی‌طلب منطقه استفاده می‌کند. ارمنستان، آذربایجان را متهم کرد که تعطیلی این راه تامین مواد غذایی اولیه و سوخت برای حدود ۱۲۰۰۰۰ نفر از ساکنان قره‌باغ کوهستانی را متوقف کرده است. سپس حمله برق‌آسای هفته گذشته توسط نیروهای آذربایجان با توافق نیروهای ارمنی در قره‌باغ برای منحل‌کردن تشکیلاتشان پایان یافت.
الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان و رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه روز دوشنبه در نخجوان دیدار کردند و انتظار می‌رفت برای اتصال زمینی بین نخجوان با بقیه آذربایجان تلاش کنند.
توماس دی وال، کارشناس منطقه‌ای از اندیشکده اروپای کارنگی، در توییتر (ایکس) نوشت: آنها «به احتمال زیاد به دولت ارمنستان اولتیماتوم خواهند داد تا راه‌ها را بازگشایی کند، مهم‌ترین آنها کریدور زنگزور.»
اما ارمنستان با مفهوم «کریدور» ترویج شده توسط آذربایجان مخالفت کرده و گفته است که کریدور زنگزور که به نام منطقه محلی نام‌گذاری شده است، بدون پست‌های بازرسی ارمنستان، حاکمیت این کشور را تضعیف می‌کند.
موقعیت قدرت‌های منطقه، ترکیه و روسیه نیز ممکن است در این موضوع نقش داشته باشد. ترکیه طرفدار یک کریدور زمینی است که ارتباط آن با بقیه جهان ترک را فراهم کند. روسیه که از سال ۲۰۲۰ نیروهای حافظ صلح در قره‌باغ دارد و در آنجا بر سر توافقات صلح مذاکره کرده است، در اصل گفته است که چنین کریدوری امکان‌پذیر است.
مسیر کریدوری پیشنهادی آذربایجان در امتداد مرز ارمنستان و نخجوان با ایران خواهد بود که نگرانی‌هایی را در تهران ایجاد کرده است از این که آذربایجان می‌تواند از آن برای مسدودکردن دسترسی ایران به ارمنستان استفاده کند.
آرارات میرزویان وزیر امور خارجه ارمنستان هفته گذشته مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: «تحمیل اجباری یک کریدور فراسرزمینی به ارمنستان، کریدوری که از خاک ارمنستان می‌گذرد اما خارج از کنترل ما خواهد بود، برای ما غیرقابل‌قبول است و برای جامعه بین‌المللی نیز باید غیرقابل‌قبول باشد.»
