آینده چین در انتظار عربستان است یا هند؟/ خیز ریاض برای عبور از اقتصاد نفتی؛ رمزگشایی پروژه‌هایی که سرنوشت پادشاهی را تحت تاثیر قرار داد
به گزارش اقتصادنیوز، فورچن با انتشار یادداشتی مدعی شد: برای دهه‌ها، عربستان سعودی از دریچه‌ای سنتی دیده می‌شد؛ پادشاهی ثروتمند از نفت که وابسته به صادرات انرژی است و تحت تأثیر سیاست‌های منطقه‌ای و میراثی که برخی آن را بنیادگرایانه توصیف می‌کنند، قرار دارد. اما این تصویر متعلق به قرن بیستم است. عربستان امروز نه چین بعدی است و نه هند بعدی؛ بلکه با جمعیتی بیش از ۳۳ میلیون نفر، در حال تبدیل شدن به بازیگری منحصربه‌فرد در عرصه جهانی است.
عبور پادشاهی از نظم سنتی
در عصر جهانی‌سازی، چین با تمرکز بر تولید، از دهه ۱۹۹۰ به یک قدرت صنعتی بدل شد و همچنان در حال حرکت به سمت زنجیره ارزش بالاتر است. هند نیز با استفاده از استعدادهای متخصص خود در فناوری، از دوران بحران Y2K به بعد، جایگاه ویژه‌ای در جهان پیدا کرد. اما عربستان سعودی در حال ترسیم مسیر تازه‌ای است؛ مسیرهایی که بر سرمایه‌گذاری استراتژیک، دیپلماسی فعال و قدرت نرم فرهنگی متکی هستند.
ریاض، شهری پر از پویایی و انرژی، در بازارهای نوظهور نقشی پررنگ پیدا کرده است و حالا شباهت بیشتری به مراکز اقتصادی پرجنب‌وجوشی چون بمبئی، جاکارتا، بانکوک و شانگهای دارد. مانند بسیاری از کشورهای دیگر، بخش بزرگی از جمعیت این کشور در کلان‌شهرها زندگی می‌کنند، در حالی که در خارج از این مناطق، سبک زندگی سنتی همچنان حفظ شده است.
در همین راستا، چهارمین انجمن رسانه‌ای سعودی، به‌عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی رسانه‌ای منطقه، نقشی مهم در معرفی چهره جدید این کشور ایفا کرد. این رویداد سه‌روزه که بر تحول صنعت رسانه تمرکز داشت، بستری برای تعامل تصمیم‌گیرندگان ارشد، کارشناسان و نوآوران این حوزه فراهم آورد. سخنرانان بین‌المللی از بوریس جانسون، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، گرفته تا اوون ووچی، عکاس مشهور آسوشیتدپرس که تصویر تاریخی دونالد ترامپ با مشت گره‌کرده را هنگام واکنش به ترور نافرجامش ثبت کرد، در این رویداد حضور داشتند.
نقش‌آفرینی عربستان در معادلات جهانی
علاوه بر این، نشست رسانه‌ای عربستان همزمان با حضور مقامات ارشد آمریکایی و روسی در این کشور برگزار شد. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، و سرگئی لاوروف، همتای روسی‌اش، برای شرکت در مذاکراتی حساس درباره بحران اوکراین وارد جده شدند. این امر نشان می‌دهد که عربستان سعودی دیگر صرفاً یک بازیگر منفعل در تحولات جهانی نیست.
میزبانی از دیپلمات‌های برجسته و تلاش برای میانجی‌گری در درگیری‌های بین‌المللی، بیانگر جاه‌طلبی‌های جدید ریاض برای تبدیل شدن به یک قدرت تأثیرگذار در دیپلماسی جهانی است؛ نقشی که فراتر از تصور سنتی از این پادشاهی قرار دارد.
نمایی تازه از عربستان
علاوه بر رویدادها و زیرساخت‌های مدرن، چیزی که بیش از همه توجه‌ها را جلب می‌کند، ارتقای زیرساخت‌های این کشور است. متروی جدید ریاض، طولانی‌ترین متروی بدون راننده در جهان، که شش خط دارد و ۸۵ ایستگاه را به هم متصل می‌کند، از جمله ایستگاهی که توسط زاها حدید طراحی شده است.
منطقه مالی ملک عبدالله، یک مرکز تجاری، خرده‌فروشی و مسکونی کلاس جهانی با آسمان خراش‌هایی که توسط معماران و طراحان برجسته شکل گرفته‌اند و موزه ملی در فاصله کوتاهی از مترو قرار دارند. در این میان، زنان، که پیش از این از رانندگی منع شده بودند، اکنون به شکلی جدی در امور مالی، فناوری و رسانه‌ها حضور دارند.
ریاض به سرعت در حال تبدیل شدن به مقصدی برای نمایشگاه‌ها، کنفرانس‌ها و همایش‌هاست و از بازدیدکنندگان خارجی استقبال می‌کند. این تغییرات سریع گواه بر تحولی بی‌سابقه است؛ تحولی که برای برخی شاید خیلی سریع باشد و برای برخی دیگر ممکن است کافی نباشد.
عربستان سعودی سال جاری با نرخ رشد ۴.۴٪، رشد سریع‌تری نسبت به میانگین ۴.۱٪ کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) خواهد داشت. با این حال، صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی را به ۳.۳٪ کاهش داده، آن هم به دلیل کاهش تولید نفت.
علاوه بر این، عربستان سعودی با تولید ناخالص داخلی حدود ۱.۱۴ تریلیون دلار، به عنوان نوزدهمین اقتصاد بزرگ جهان و هفتمین بزرگ‌ترین اقتصاد آسیا شناخته می‌شود و اکنون در حال استفاده از ثروت نفتی خود برای گذار از وابستگی به سوخت‌های فسیلی است.
چرایی اهمیت عربستان برای چین و آمریکا
عربستان سعودی همچنین در حال بازتعریف نقش خود در دیپلماسی جهانی است و تمرکز خود را بر میانجی‌گری‌های ژئوپولیتیکی و ادغام تجاری قرار داده است. این کشور شریک ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) است و در عین حال بنیان‌گذار کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) -یک کریدور اقتصادی برنامه‌ریزی‌شده برای تقویت توسعه اقتصادی از طریق تسهیل ارتباطات میان آسیا، منطقه خلیج و اروپاست.- همانطور که بسیاری از کشورهای جنوب‌شرقی آسیا تلاش دارند، پادشاهی سعودی خود را در موقعیتی قرار داده که نه در حال "انتخاب طرف" بلکه به عنوان یک شریک ضروری برای هر چین و ایالات متحده عمل کند.
در نگاه به پادشاهی، باید از لنزهای قرن بیستم فاصله بگیریم، همانطور که باید هرگونه دیدگاه خوش‌بینانه و نادرست را کنار بگذاریم. سعودی عربی یک دموکراسی نیست؛ بلکه یک سلطنت مطلقه است. تحقیق، شراکت، تعامل و درک تاریخ و ریسک‌ها امری ضروری است. در آخرین نشست «فروم بخش خصوصی PIF» که ماه گذشته در مرکز کنفرانس‌های بین‌المللی ملک عبدالعزیز برگزار شد، گزارش‌ها نشان می‌دهند که بیش از ۱۰۰ شرکت پشتیبانی شده توسط PIF قراردادهایی به ارزش ۳.۷ میلیارد دلار امضا کرده‌اند که اهمیت سرمایه‌گذاری‌های خصوصی در شکل‌گیری آینده این پادشاهی را نشان می‌دهد.
پادشاهی خود را بر اساس تاریخ و آرمان‌های منحصر به فرد خود ساخته و نه بر اساس مدل چین یا هند. پس سوال اصلی این نیست که آیا پادشاهی در حال تغییر است؛ بلکه این است که آیا جهان آماده است تا این تغییرات را شناسایی و آن‌ها را پذیرا باشد؟ برای سرمایه‌گذاران، صاحبان کسب و کار، رهبران جهانی و حتی گردشگران، وقت آن رسیده که نگاه دقیق‌تری به این کشور بیندازند.
