وحشت تلآویو از حمله به ایران؛ سیگنال قوی چین به اسرائیل چه بود؟/ زلزله انتخاب ترامپ در شرق و غرب آسیا
به گزارش اقتصادنیوز، مدرن دیپلماسی با انتشار یادداشتی مدعی شد، احتمالاً حامیان دموکراتها در انتخابات پنجم ماه نوامبر آمریکا و استراتژیستهای این گروه با لحاظکردن آمار و دادههای نظرسنجیها به این نتیجه رسیدهاند که کاملا هریس، معاون رئیسجمهوری این کشور دیگر نمیتواند به حمایت اعراب آمریکایی تکیه کند و بنابراین، هدف پیشیگرفتن از ترامپ در ژئوپلیتیک منطقهای برجستهتر شده است. در همین راستا، کاملا هریس بهدنبال آن است تا نئومحافظهکارانی چو مانند دیک چنی، معاون رئیسجمهوری سابق را جذب کند؛ آنهم در شرایطی که حزب او مانع از حضور شهروندان فلسطینی-آمریکایی در میدان کنوانسیون برای رسیدگی به جنایات نسلکشی اسرائیل در غزه شد. هریس در گفتوگو با سیبیاس ضمن تکرار ادعاهای پیشین ایالات متحده در ارتباط با ایران و همچنین با استناد به حمله موشکی ایران به اسرائیل، ادعا کرد که آمریکا اجازه نمیدهد ایران به قدرت هستهای تبدیل شود».به ادعای ناظران، به واسطه همکاری گسترده نظامی آمریکا و اسرائیل، چنین اولویتهایی زمینه را برای درگیری بالقوه میان قدرتها در منطقه فراهم میکند.
تقلای هریس زیر سایه جنگ در خاورمیانه
مدرن دیپلماسی در ادامه یادداشت ادعاییاش آورد، بین سالهای 1946 تا 2023، ایالات متحده کمک خارجی به ارزش 373 میلیارد دلار در اختیار بازیگران خاورمیانه قرار داد؛ کشورهایی که به بزرگترین دریافتکننده کمکهای اقتصادی و امنیتی آمریکا در جهان تبدیل شدهاند. بخش عمدهای از کمکها نیز فقط به چند کشور اعطا شده: مصر، اردن و اخیراً عراق و در برخی شرایط به رژیمصهیونیستی. اما برای 50 سال این سیاستها نتوانسته درگیری اسرائیل و فلسطین را مهار کند. به نوشته این نشریه، کمک نظامی ایالات متحده به اسرائیل در گذشته بالغ بر 3.8 میلیارد دلار در سال بود، اما سال گذشته به 18 میلیارد دلار افزایش یافت. این در حالی است که بهدلیل تعهد به شفافیت، دولت جو بایدن-هریس هنوز میزان حقیقی این کمکها را افشا نکردهاند. ارسال این کمکها موجبشده تا آمریکا در جنایتهای اسرائیل در غزه و جنوب لبنان، شریک جرم این بازیگر قلمداد شود. زمانیکه بایدن از کارزار انتخاباتی خود کنارهگیری کرد و متعاقب آن هریس در اوایل ماه اوت اعلام کاندیداتوری کرد، خانم معاون بهسختی توانست 0.8 درصد از ترامپ در نظرسنجیها پیشی بگیرد. همچنین پس از یک کمپین پرهزینه بازاریابی سیاسی در اواخر ماه اوت، اختلاف رای میان این 2 چهره به 3.5 درصد رسید. از آن زمان تاکنون، اختلاف رای بین آنان کمتر از نصف شده و به 1.4 درصد رسیده است اما با درنظرگرفتن حاشیه خطا، رقابت اکنون عملاً مساوی است. در حال حاضر، جنگ منطقهای در خاورمیانه آخرین چیزی است که کاخسفید تحت رهبری دموکرات تنها چند ساعت قبل از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا به آن نیاز دارد.
مدرن دیپلماسی در ادامه یادداشت ادعاییاش آورد، اسرائیل 26 ماه اکتبر با یکسری حملات هوایی (محدود) به ایران، برخی از سایتهای نظامی تهران را هدف قرار داد. ادعا میشود، بخشهایی از پایگاههای نظامی ایران در سه استان تهران، ایلام و خوزستان هدف قرار گرفته است. ایران اعلام کرد که پدافند هوایی این کشور موفق بوده و خسارات وارده «محدود» برآورد شده است. اما نیرو دفاعی اسرائیل (IDF) ادعای متفاوتی را مطرح کرد. یک روز پس از این رویارویی، سید عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران گفت که همدستی آمریکا با اسرائیل در تجاوز به ایران روشن شده است. هرچند دولت بایدن این اتهام را رد کرده اما اگر ادعاها لحاظ شود، اسرائیل مدعی است که با استفاده از جتهای جنگده اف-35 برخی از اهداف نظامی ایران را هدف قرار داده؛ جتهایی ساختهشده توسط ایالات متحده که هدف اولیهاش رویارویی با اس-300 ساخت روسیه است. در این گزارش ادعا شده است که طبیعتا موضعگیری ایران موجب خواهد شد تا فشارهای آمریکا بر اسرائیل برای اقدامات تحریکآمیز این بازیگر افزایش یابد، چراکه در صورت رویارویی فراگیر پای واشنگتن نیز به نزاع کشیده خواهد شد.
چرا تنشها بعد از انتخابات آمریکا ادامه دارد؟
مدرن دیپلماسی در ادامه مدعی است، هریس و ترامپ فکر میکنند که ایالات متحده باید مانع از عبور ایران از آستانه گریز هستهای شود. آنان منتقد جدی قدرت و نفوذ منطقهای ایران هستند. پس از دور اخر حمله محدود اسرائیل علیه ایران، هم ترامپ و هم هریس از حق اسرائیل برای دفاع از خود در برابر تهدیدات (ادعایی) ایران حمایت کردند. چین نیز مانند کشورهای جنوب جهانی بر این باور است که ایران حق استفاده صلحآمیز از فناوری هستهای را داراست. پکن مواضع نظامی ایران را عمدتاً دفاعی میداند. از منظر مقامهای پکن، اقدامات نامتناسب اسرائیل در غزه و جنوب لبنان با حمایت تسلیحاتی، بودجه، اطلاعات و تدارکات آمریکاست که منطقه را بیثبات کرده است و بنابراین ایران نیز مانند اسرائیل حق دارد از خود دفاع کند. با این حال، پکن همواره بر تنشزدایی تاکید کرده است. در این میان، هریس و ترامپ هر دو خواستار اتمام جنگ در غزه، آتشبس و معامله گروگانها هستند و در عین حال متعهد میشوند که جریان تسلیحات آمریکا به منطقه را حفظ کنند؛ گزارهای که زمینهساز تصاعد بحران میشود. همزمان ترامپ ادعای «پیروزی» اسرائیل و پایان یکشبه خصومتها را بدون ارائه جزئیات زیاد مطرح میکند.
با اینهمه خلاف هریس و ترامپ، چین ارسال تسلیحات آمریکایی به منطقه را پرهزینه میداند و از اوایل اکتبر برای آتشبس، آزادی گروگانها و کاهش تنش خیزی جدی برداشته است. همچنین پکن علاوه بر سرمایهگذاری قابلتوجه در کشورهایی که ایالات متحده به واسطه مداخلاتش در این گروه از بازیگران شهره است، تنشها بین ایران و عربستانسعودی را کاهش داده، نیروهای فلسطینی را متحد کرده و مشارکت استراتژیک تاریخی با مصر را کلید زده است. پکن در اواسط ماه اوت، با ایجاد دومین جاده ابریشم در منطقه در آستانه جنگ همهجانبه، در حقیقت سیگنال قویتری را درباره تعهد خود ارسال کرده است.
به ادعای مدرن دیپلماسی، چین حقوق انحصاری چند میدان نفت و گاز طبیعی ایران را در اختیار دارد و بهعنوان بخشی از توافقنامه 2016-2017، پکن هشدار داد که هرگونه حمله خارجی به این میادین را بهعنوان حمله به قلمرو مستقل خود تلقی خواهد کرد. علاوه بر این، ایران بخشی از طرح کمربند و جاده چین (BRI) است. در مارس 2021، دو کشور قرارداد همکاری استراتژیک 25 ساله به ارزش 400 میلیارد دلار امضا کردند. همچنین راهاندازی جاده ابریشم پس از سرمایهگذاریهای بزرگ چین در بازار سهام عربستانسعودی و امضای تفاهمنامههای به ارزش 50 میلیارد دلار با 6 موسسه مالی بزرگ چین انجام شد. فارغ از گزارههای فوق، ناظران مدعیاند دولت بایدن خواهان یک "معامله بزرگ" است که چین را از منطقه بیرون کند. در مقابل، قدرتهای منطقهای -از عربستان سعودی و مصر گرفته تا ایران - میخواهند پکن حضوری جدیتری در خاورمیانه داشته باشد. از نظر آنها، پیشنهاد بایدن منطق اقتصادی ندارد.
همچنین هریس و ترامپ از تلاشها برای پیشبرد عادیسازی و یکپارچگی منطقهای مانند توافق عادیسازی روابط اسرائیل و عربستان حمایت میکنند. چین همزمان حامی تلاشها برای صلح پایدار و عادلانه و مبتنی بر ثبات و توسعه است. با اینهمه هریس اصطلاح «عادیسازی روابط اسرائیل و عربستان» را ترجیح میدهد؛ در حالیکه ترامپ طرفدار «توافق ابراهیم» است. اما هر دوی آنان بهدنبال آن هستند تا با نظامیکردن خاورمیانه زمینه را برای تحقق معاملهای بزرگ هموار کنند. این دو رقیب امیدوارند که جبهه هند و اقیانوس آرام گسترش یافته و به واسطهاش چین مهار شود. در نهایت، هدف هر دو نامزد حفظ هژمونی ایالات متحده است، حتی زمانیکه شرایط اقتصادی مطلوب نباشد.
مدرن دیپلماسی در ادامه با توجه به گزارههایی که در بالا بدانها اشاره کرده، مینویسد: اگر هریس در انتخابات آمریکا پیروز شود، کابینه نتانیاهو با محدودیتهایی روبهرو خواهد شد. اما اگر ترامپ بهعنوان برنده ظاهر شود، نتانیاهو احتمالاً از این شرایط بهعنوان یک کارت برنده برای حمله گسترده (ادعایی) ایران استفاده خواهد کرد. در حال حاضر، هم اسرائیل و هم آمریکا درگیر اقدامات بیثبات کننده در خاورمیانه هستند؛ اهدافی که بیش از دو دهه پیش در ایالات متحده توسعه یافتند. در انتهای این گزارش آمده است که سوال «چی» و «چرا» نیست، بلکه «چه زمانی» و «چگونه» است. با این وجود، چنین سیاستهایی کاملاً خلاف منافع بلندمدت اقتصادهای منطقه، دولت پکن و بهطور کلی کشورهای جنوب جهانی است. خاورمیانه اکنون بر سر دوراهی قرار دارد؛ چراکه هر اتفاقیکه در هفتههای آینده رخ دهد، نهتنها عواقب منطقهای، بلکه پیامدهای جهانی هم دارد.