ترکش‌های حمله به حلب؛ از مانور جنگنده‌های روسی تا ورود مقاومت عراق/ ترکیه به مخالفان چراغ سبز نشان داد؟
به گزارش اقتصادنیوز، فارین پالسی با انتشار یادداشتی مدعی شد، دولت سوریه بعد از حمله غافلگیرکننده شورشیان به حلب، دومین شهر بزرگ این کشور با تهدیدی وجودی روبرو است. شورشیان 27 نوامبر تحت رهبری گروهی موسوم به تحریرالشام؛ گروهی که پیشتر به القاعده مرتبط بود، با حمله‌ای ناگهانی توانست کنترل بخش عمده‌ای از استان ادلب هم مرز با حلب را در اختیار گرفته و پس از آن با سرعت به سمت حلب پیشروی کند.
بر اساس گزارش‌ها تحریرالشام با توسل به پهپادهای کامیکازه محلی، ارتش سوریه را غافلگیر کرد و آنها را واداشته تا از مناطق وسیعی که اکنون در اختیار این گروه است، عقب نشینی کنند. به گفته دیده‌بان حقوق بشر سوریه، هر دو طرف پیشتر متحمل خسارات قابل توجهی شده‌اند و حداقل 446 جنگجو و غیرنظامی از 27 نوامبر کشته شده‌اند.
همزمان آنگونه که به گروه کمک محلی ویولت مدعی است، بیش از 14 هزار نفر به دلیل خشونت‌های اخیر آواره شده‌اند. اما، برای اولین بار در هشت سال گذشته، بسیاری از مخالفان به شهرها و روستاهایی که اکنون تحت کنترل تحریرالشام است، بازگشته‌اند.
بازگشت پرهزینه مخالفان
فارین پالسی در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورد، جنگ داخلی سوریه در سال 2011 آغاز شد و در نهایت درگیری خونینی را رقم زد که در جریانش بیش از نیم میلیون کشته و 7 میلیون نفر آواره شده‌اند. حلب تا سال 2016، یعنی بازه زمانی که جنگده‌های سوری و روسی مناطق تعریف شده در آن را بمباران کردند، مقر اصلی مخالفان دولتی بود.
به گفته فرد المحلول، روزنامه‌نگار مستقر در ادلب، ابومحمد الجولانی، رهبر تحریرالشام به اعضای این گروه دستور داده که از همه غیرنظامیان، از جمله مسیحیان و همچنین سربازان دولتی که تسلیم می‌شوند، محافظت کنند. به ادعای فارین پالسی، تحریرالشام 8 سال پیش و پس از انشعاب از القاعده تلاش کرد خود را به عنوان یک نیروی معتدل جلوه دهد. اکنون بسیاری از ساکنان مناطق تازه تصرف شده مطمئن نیستند که زندگی تحت کنترل این گروه رادیکال به چه شکل خواهد بود.
همزمان تشدید تنش‌ها در شمال غرب سوریه در حالی است که حامیان بین‌المللی دولت سوریه هر کدام درگیر معادله‌ای پیچیده هستند. روسیه جنگ در اوکراین را در اولویت قرار داده و ایران و حزب‌الله نیز بر رویارویی با اسرائیل متمرکز هستند.
به گزارش العربیه، یک شبکه خبری وابسته به عربستان سعودی، با این همه جنگنده‌های روسی و سوریه برخی از استان‌های ادلب را بمباران کردند، این در حالی است که بخشی از اعضای مقاومت مستقر در عراق که از متحدان ایران هستند، -گروه‌هایی چون جمله کتائب حزب‌الله و فاطمیون - اخیرا وارد سوریه شدند.
محلول مدعی است، از روز یکشنبه، بمباران‌ها ادامه دارد. چندین مدرسه و درمانگاه در استان ادلب پیشتر هدف قرار گرفته‌اند. روز 1 دسامبر، به واسطه حمله هوایی به بیمارستان دانشگاه حلب، دست کم 12 نفر کشته و ده‌ها تن دیگر زخمی شده‌اند. یمن سید عیسی، هماهنگ کننده رسانه و ارتباط با گروه امداد، گفت که «در جریان این حمله همچنین به یکی از آمبولانس‌های ویولت آسیب وارد شد. در همان روز، بیمارستان ابن سینا، بیمارستان ملی ادلب و اداره بهداشت ادلب نیز بمباران شدند.»
به گفته عیسی، یک هواپیمای جنگی متعلق به دوران شوروی به اردوگاه آوارگان در نزدیکی معرات مصرین، -شهری در شمال مرکز ادلب-، حمله کرد و حداقل هفت غیرنظامی از جمله پنج کودک و دو زن در جریان حملات جانشان را از دست دادند. تیم پزشکی ویولت در حال بررسی قربانیان این حملات است.
فرصتی بی‌بدیل برای آنکارا
فارین پالسی مدعی است، اکنون همه چیز در ادلب پیچیده شده است. وضعیت انسانی غم‌انگیز است. مردم هر جا که بتوانند سرپناهی پیدا می‌کنند. به عنوان مثال، در یکی از شهرها یک استخر عمومی به پناهگاهی موقت برای افرادی که از روستاهای خود فرار کرده‌اند، تبدیل شده است. اکثر خانواده‌های آواره مجبور شده‌اند در مزارع باز و زمین‌های کشاورزی بدون سرپناه مناسب یا امکانات اولیه سرپناهی پیدا کنند.
پیشروی تحریر الشام به این معنی است که حلب برای اولین بار در هشت سال گذشته تحت کنترل مخالفان قرار گرفته است. پیشتر و در سال 2020 به واسطه میانجیگری روسیه و ترکیه جنگ متوقف شد. در آن بازه زمانی نیز هر کدام از دو بازیگر از گروه‌های متفاوتی حمایت می‌کردند. روسیه هم‌صدا با ایران و حزب‌الله، متحدان کلیدی دولت سوریه هستند، در حالی که ترکیه از ارتش ملی سوریه (SNA)، ائتلافی از گروه‌های مخالف - به استثنای تحریر الشام- همصداست؛ ائتلافی که رویاروی دولت سوریه و نیروهای کرد مانند یگان‌های مدافع خلق قرار گرفته است.
ترکیه یگان‌های مدافع خلق و حزب کارگران کردستان را به عنوان سازمان تروریستی معرفی کرده است. به ادعای فارن پالسی از زمان حمله شورشیان، ارتش سوریه عملاً مناطقی در استان حلب را رها کرده و آنها را تحت کنترل کردها گذاشته است. اول دسامبر مخالفان شهر استراتژیک تل رفعت را که بین حلب و مرز ترکیه قرار دارد، تصرف کردند. در هشت سال گذشته، این منطقه تحت کنترل یگان‌های مدافع خلق و حزب کارگران کردستان قرار داشت؛ دو گروهی که تهدیدی امنیتی برای آنکارا محسوب می‌شوند. با این همه به ادعای ناظران فارغ از همصدایی میان تحریرالشام و مخالفان، دو طرف درگیر بی‌اعتمادی هستند.
چراغ سبز ترکیه
عروا عجوب، استاد دانشگاه مالمو در سوئد که بر روی گروه‌های افراط‌گرا در سوریه تحقیق می‌کند، در این باره مدعی است: «اولویت این گروه‌ها مبارزه با دولت سوریه است. من با افرادی صحبت کرده‌ام که تا به امروز دشمنان قسم خورده تحریرالشام هستند، اما اکنون آنها برای مبارزه با دولت سوریه اختلاف‌هایشان را کنار گذاشته‌اند. با این همه باید صبر کرد و دید بعد از فرونشستن غبارها طرفین چگونه اختلاف‌هایشان را مدیریت خواهند کرد.
ترکیه نیروهای خود را در سوریه، عمدتاً در ادلب، عفرین، و سایر مناطق شرق رود فرات، عمدتاً به عنوان بخشی از عملیاتش علیه نیروهای کرد مستقر کرده است. حدود 900 نیروی آمریکایی نیز در این کشور حضور دارند. آنها که بیشتر در شمال شرقی سوریه متمرکز هستند، از عملیات ضدتروریسم علیه داعش حمایت می‌کنند.
تحلیلگران در مورد اینکه آیا ترکیه - که مایل به کاهش قدرت پ.ک.ک و سایر گروه های کرد است - به تحریرالشام برای آغاز و تداوم حملات چراغ سبز نشان داده است؟، فرضیه هایی را مطرح می‌کنند. هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، با این حال، گفت که تصور حمایت آنکارا از این گروه، تصوری اشتباه است.
پیشتر رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در ماه ژوئیه، پس از وخامت روابطش با دمشق در طول جنگ، تلاش کرد تعاملاتش با دولت سوریه را بهبود بخشد. با این حال رئیس جمهوری سوریه اصرار داشت که نیروهای ترکیه باید به طور کامل از این کشور خارج شوند تا او بتواند با اردوغان مذاکره کند؛ درخواستی که ترکیه به دلیل نگرانی‌های امنیتی‌اش آن را رد کرد.
فیدان در گفت‌وگو با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در اول دسامبر، تاکید کرد که ترکیه با بی‌ثباتی در منطقه مخالف است و بر اهمیت کاهش تنش‌ها در سوریه تاکید کرد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز 2 دسامبر برای بررسی وضعیت سوریه وارد ترکیه شد. فیدان در کنفرانس خبری مشترک با عراقچی گفت: «تحولات اخیر بار دیگر نشان می‌دهد که دمشق باید با مردم خود و مخالفان قانونی آشتی کند. ترکیه آماده است تا تمام کمک‌های لازم را در این زمینه ارائه دهد.»
عجوب گفت: «خواه ترکیه از این موضوع اطلاع داشته باشد یا نه، این عملیات ادعایی قطعا یک پیروزی برای ترکیه است.»
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا درباره خروج احتمالی نیروهای آمریکایی باقی‌مانده از سوریه صحبت کرده که می‌تواند خلاء قدرت در منطقه ایجاد کند. عجوب مدعی است: «داشتن اهرم فشار بیشتر در سوریه قبل از روی کار آمدن دونالد ترامپ می‌تواند برای ترکیه مهم باشد».
