کارنامه قرارگاه جمعیتی؛ ازمدل 360 درجه تا چرخش 180 درجه!
به گزارش اقتصادنیوز اوایل امسال بود که شهردار تهران از ایجاد قرارگاه جمعیت در شهرداری تهران خبر داد و اعلام کرد این قرارگاه به دلیل آنکه شرایط کشور در زمینه جمعیت بحرانی است، به‌زودی فعال می‌شود.علیرضا زاکانی درخصوص این قرارگاه به خبرگزاری فارس گفته بود: تسهیلات در حوزه حمل‌ونقل عمومی، ارائه زمین، اختصاص مسکن و مجوز ساخت‌وساز، از‌جمله برنامه‌های شهرداری جهت تشویق فرزندآوری است. اینکه مشوق‌های فوق چقدر می‌تواند انگیزه‌ای برای فرزندآوری تهرانی‌ها باشد، تا زمان اجرای کامل سیاست‌های جمعیتی مشخص می‌شود.
مریم اردبیلی، مشاور شهردار تهران و مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران نیز درباره نحوه حضور شهرداری به موضوع جمعیت به رسانه ها گفته بود: بحث جمعیت در شهرداری تهران، قرارگاه ویژه خودش را خواهد داشت و دبیرخانه آن هم در اداره کل سلامت خواهد بود. اعتبار حوزه جمعیت در این اداره متمرکز است و محوریت کار هم با آنهاست. خیلی از برنامه‌ها و ایده‌هایی که گروه‌های محله‌ای و میانی برای محلات آوردند، ناظر بر طرح‌های کمک به خانواده برای فرزندآوری و فرزندپروری است. اردبیلی تأکید دارد که شهرداری در حوزه جمعیت به دنبال زیست‌پذیر‌کردن شهر و مهیا‌کردن شهر برای تسهیل زندگی خانواده‌هاست. اگر فضاهای شهری برای حضور خانواده‌ها مناسب‌سازی شود و مردم با امکانات بهتری نسبت به گذشته مواجه شوند، راحت‌تر می‌توانند تصمیم بگیرند. هیچ تبلیغ و القایی برای اینکه تصمیم به فرزندآوری شهروندان باید چگونه باشد، وجود ندارد؛ اما سعی می‌کنیم فضاهای شهری را طوری برای خانواده‌ها آماده کنیم که با سهولت بیشتری خانواده‌ها تصمیم به فرزندآوریشان را محقق کنند.
اما حمید صاحب، مدیرکل سلامت شهرداری تهران، هشدار بود که در حوزه جمعیت از فاز بحران هم عبور کرده‌ایم و وارد فاجعه جمعیتی شده‌ایم؛ نرخ باروری که در سال‌های اول انقلاب حدود 6.1 بود، اکنون به 1.6 و در برخی از مناطق تهران به کمتر از این رقم رسیده است که یک فاجعه محسوب می‌شود. ما مفعول سیاست‌گذاری‌های خارج از کشور قرار گرفتیم و خیلی دیر متوجه این امر شدیم؛ اکنون باید همه امکانات و ظرفیت‌های خودمان را نه‌تنها در قالب قرارگاه جمعیت، بلکه در همه دستگاه‌ها به کار بگیریم تا در فرصت سه تا چهار سال پیش‌رو نرخ رشد را به 2.1 ارتقا دهیم تا همین میزان جمعیت پایدار بماند . او تاکید کرده بود که طرح ترویج خانواده کامل یا چهار فرزندی دنبال می شود؛ چراکه معتقدیم اگر بخواهیم فرزندآوری را ارتقا دهیم، باید به خانواده چهار فرزندی روی بیاوریم و آن را ترویج دهیم.
مردم در دام کنترل جمعیت قرار گرفتند
اما در این مدت کارنامه شهرداری در حوزه جمعیت چه فعالیت هایی انجام داده است ؟حمید صاحب،مدیرکل سلامت شهرداری تهران به اکو ایران می گوید :در این که موضوع جمعیتی یک اولویت تراز اول کشور، جهان اسلام و بلکه کل دنیاست بحثی نداریم و بحث سر این است که چطور سیاست های اجرایی را بهینه کنیم که مردم متقاعد شوند به این که در دام موضوع کنترل جمعیت قرار گرفتند.
او تاکید می کند: اصل مشکل یک مساله فرهنگی است؛ البته مسائل معیشتی و اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، زیرساختی و موارد بسیار دیگر هم دخیل است ولی اصل قضیه و مهمترینآن مساله فرهنگی است و ذهنیتی است که یک زوج جوان دارند و معتقدند امکان فرزند داری بیش از دوتا ندارند به خاطر مسائل تربیتی ، ترس از مسائل اقتصادی.
صاحب اضافه می کند : در بررسی های انجام شده به این نتیجه رسیدیم که علت اصلی اقتصاد نبود؛ چراکه بیشتر خانواده های مرفه که مساله اقتصادی برایشان مهم نیست شاخص های فرزندآوریشان ضعیف بود. البته در دهک های پایین مساله اقتصاد قوی است و آن را رد نمی کنیم اما این که موضوع فرزنداوری را تنها از زاویه اقتصادی بنگریم را یک امر درست نمی دانیم. به نظر می رسد که تا حدودی برنامه های اقتصادی قانون جوانی جمعیت نسبت به برنامه های فرهنگی اش قوی تر دیده شده است .
درگیر عوارض پلشت فرهنگ غرب و تفکر اومانیستی شدیم
او ادامه می دهد : بحث این است که شیرینی یک فرزند را به یک زوج جوان نشان دهیم که یک کار فرهنگی است و شأنیت مادری را ارتقا دهیم. در حال حاضر دختران جوان ما نگاه درست و مناسبی به جایگاه مادری ندارند که این با مساله اقتصادی حل نمی شود. ما ناخواسته درگیر عوارض پلشت فرهنگ غرب و تفکر اومانیستی شدیم و به دنبال لذت جویی و منفعت طلبی هستیم و هر چیزی را حتی مهمترین سرمایه زندگی خودمان که فرزند است را در قالب مسائل اقتصادی می بینیم و این چالشی است که باید اصلاحش کنیم.
توسعه کانون مادرانه
صاحب تاکید می کند که در حوزه جمعیت باید کارهای فرهنگی همه جانبه یا به قول ما 360 درجه انجام شود که بخشی از آن در شهرداری محقق می شوداما بیشتر فعالیت درحوزه های دیگر است که امکان هماهنگی بین بخشی و کار تیم مان کمی ضعیف است.آن که قرار بود که قرارگاه اجتماعی انجام شود و کاری که باید شهرداری انجام دهد دادن تسهیلات به خانواده های سه فرزند به بالاست و سازمان ثبت احوال باید آمار فرزندان سه به بالا را بدهد و می گوید از یک تاریخی به بعد ندارد.ضعف ما در هماهنگی بین بخشی است و جهت گیری درستی است که در این حوزه باید اتخاذ کنیم که در حال انجام شود .
به گفته او برنامه های فرهنگی زیادی را در این حوزه انجام شده مانندتوسعه کانون مادرانه که باید این موضوع مردمی سازی شود و از طریق ارتباط مستقیم با مردم برنامه ها دنبال شود که اجرای زیر ساخت ها به قوت پیگیری می شود .
