قرارداد توتال محرمانه یا غیرمحرمانه؟
روزنامه شهروند نوشت: «در حالی که موافقان محرمانگی معتقدند جزییات قراردادهای تجاری در هیچ جای دنیا برای عموم فاش نمی‌شود، مخالفان تأکید می‌کنند که محرمانه بودن قراردادها فسادآور است و دولت باید جزییات قرارداد با توتال را عمومی کند. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که بیژن زنگنه، وزیر نفت این دسته از انتقادها به قراردادهای نفتی را بهانه‌گیری می‌داند و می‌گوید عده‌ای که مخالف قراردادهای IPC بودند و برای مصوب نشدن آن به هر راهی چنگ زدند، در بحبوحه انتخابات از دولت می‌پرسیدند قرارداد با خارجی‌ها چه شد؟
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری هم در حاشیه مراسم روز ملی صنعت نفت اعلام کرد که تمام آنهایی که درباره قراردادهای نفتی حرف داشتند آمدند حرفشان را زدند و یک سال و نیم روی تنظیم مدل این قراردادها زمان گذاشتیم. در عین حال نرسی قربان، کارشناس ارشد نفت به «شهروند» توضیح می‌دهد: بازرسی وزارت نفت، هیأت نظارت بر قراردادهای نفتی و مجلس بر قراردادهایی مانند توتال نظارت می‌کنند و اگر مجلس بخواهد به صورت محرمانه از جزییات قراردادهایی مانند توتال مطلع شود، هیچ منعی وجود ندارد اما انتشار جزییات قرارداد برای عموم در هیچ جای دنیا توجیه ندارد. البته او تأکید می‌کند همین سیاست‌زدگی نفت باعث شده است که بانک‌ها حاضر نباشند زیر بار سرمایه‌گذاری در حوزه نفت و گاز بروند.
در همین حال مهدی حسن‌نیا، کارشناس قراردادهای نفتی به «شهروند» می‌گوید که دولت باید تشخیص دهد که یک قرارداد محرمانه باشد یا خیر و مجلس تشخیص این مسأله را به عهده دولت گذاشته است.
نرسی قربان، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: بازرسی وزارت نفت، هیأت نظارت بر قراردادهای نفتی و مجلس بر قراردادهایی مانند توتال نظارت می‌کنند و اگر مجلس بخواهد به صورت محرمانه از جزییات قراردادهایی مانند توتال مطلع شود، هیچ منعی وجود ندارد اما مسأله و سوال این است که چرا مخالفان و منتقدان از میان تمام قراردادهای نفتی که با شرکت‌های مختلف به امضا رسیده، فقط توتال را پیش می‌کشند.
در حالی که به نظر می‌رسد عده‌ای از مخالفت با محرمانه بودن قراردادهای نفتی، مقاصد و اغراض سیاسی دارند، قربان تأکید می‌کند به جای حساسیت روی واو به واو قرارداد توتال، باید این موضوع برایمان مهم باشد که شرکت‌های خارجی به ایران بیایند و کار را شروع کنند و ما که سال‌ها از تکنولوژی روز دنیا در صنعت نفت و گاز عقب بوده‌ایم، به این تکنولوژی‌ها نزدیک شویم.
این کارشناس انرژی با بیان این که به طور کلی جذابیت صنعت نفت و گاز در دنیای امروز کم شده است، تأکید می‌کند: این در حالی است که بانک‌ها هم به دلیل مسائل سیاسی و اقلیمی کمتر علاقه نشان می‌دهند که به این صنعت پول و منابع مالی بدهند.
قربان تأکید می‌کند که به جای حساسیت روی محرمانه بودن یا نبودن قراردادهای نفتی باید به گونه‌ای عمل کنیم که در آینده ذخایر عظیم نفتی و گازی روی دستمان نماند.
او با تأکید بر این که در هیچ‌یک از کشورهای دنیا ریز قراردادهای نفتی منتشر نمی‌شود، می‌گوید: تا جایی که من اطلاع دارم در کشورهایی مانند عربستان، فرانسه، قطر و انگلستان جزییات قراردادهای نفتی در رسانه‌ها منتشر نمی‌شود.
نظارت بر قراردادها مهم است
در همین حال مهدی حسن‌نیا، کارشناس قراردادهای نفتی به «شهروند» توضیح می‌دهد که در مورد محرمانه بودن یا نبودن قراردادهای نفتی، مقررات جاری هر کشوری تعیین‌کننده است و در کشور ما هم مجلس این اختیار را به دولت و دستگاه اجرایی داده که محرمانه بودن یا نبودن قراردادهای نفتی و از جمله قرارداد توتال را تشخیص دهد.
حسن‌نیا در مورد این موضوع که مخالفان می‌گویند محرمانه بودن قراردادهای نفتی احتمال فساد و رانت را به وجود می‌آورد، توضیح می‌دهد: این موضوع شمشیر دولبه است، زیرا هم باید به موضوع اطلاعات ویژه و طبقه‌بندی توجه داشت و هم این‌که ممکن است محرمانه بودن فساد ایجاد کند.
به گفته این کارشناس، جلوگیری از فساد و رانت بستگی به نحوه نظارت‌ها دارد و اگر نظارت موثر باشد و هیأت عالی نظارت بر منابع نفتی به خوبی عمل کند، دیگر موضوع احتمال بروز فساد و رانت مرتفع می‌شود.»
