طرح تحول سلامت به نفع فقرا یا ثروتمندان؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از سلامت نیوز ،این طرح در دوره نخست ریاست‌جمهوری روحانی و همین طور در سال اول از دولت دوم او نیز به خوبی ادامه یافت اما حالا در سال 97 مشکلات زیادی پیش آمده است‌. از انتهای سال 96 یکی از معاونان وزارت بهداشت زمزمه این را مطرح کرد که بسیاری از افراد جامعه، مشمول بیمه سلامت و طرح تحول سلامت نمی‌شوند و باید حق بیمه خود را در ماه پرداخت کنند و دیگر رایگان نیست‌. او اعلام کرده بود دولت نمی‌تواند این میزان بیمه شده رایگان را حمایت درمانی کند و باید درآمدی از قبل آن داشته باشد‌.

این در حالی است که دولت اگر نمی‌توانست اعتبارات درمانی رایگان برای همه این 11 میلیون بیمه‌شونده را اجرا کند به چه دلیل این میزان از افراد را تحت پوشش بیمه سلامت قرار داد؟ این موضوعات فارغ از آن بود که بسیاری معتقد بودند بدون آنکه اعتبارات اجرای طرح تحول سلامت با این حجم از مشکلات درمانی و اعتبارات ضعیف و عظمت دربرگیرندگان، به درستی تامین شود، دولت در این طرح شکست خواهد خورد‌. سال 95 وزیر بهداشت هم یک بار اعلام کرد طرح تحول سلامت دیگر اجرا نخواهد شد، اما پس از آن ادامه یافت‌.

حالا اما معضلات دیگری به آن اضافه شده است‌. نه‌تنها بیماران ناچارند خودشان تجهیزات و وسایل مورد نیاز پزشکی و جراحی و برخی داروها را هنگام بستری در بیمارستان‌های دولتی تامین و خریداری کنند، چون بیمارستان‌ها پول ندارند یا بیمه‌ها پول بیمارستان‌ها را پرداخت نکرده‌اند و وزارت بهداشت هم هر روز این مقوله فرستادن بیمار و همراهانش به بیرون از بیمارستان برای خرید تجهیزات را تکذیب می‌کند اما در عمل هم این اتفاق در حال رخ دادن است و بیمارستان‌های دولتی به خصوص آموزشی هم اهمیتی به اظهارات مسوولان وزارت بهداشت نمی‌دهند، هم طرح تحول سلامت با این اقدامات در حال محو شدن است و در عمل هزینه دو چندانی به بیماران وارد می‌شود‌. اما از آن سو جدیدترین اظهار نظرها از سوی برخی از پزشکان متخصص در خصوص تبعات طرح تحول سلامت در سال‌های گذشته مطرح شده است‌. رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران در گفت‌وگو با ایلنا بیان کرده: اجرای طرح تحول سلامت باعث شد اعمال جراحی بدون اندیکاسیونِ واقعی انجام شود و هم اینکه تعداد عمل‌هایی که یک دولت باید برای آن پنج سال هزینه می‌کرد، ظرف یک سال هزینه شد که باعث گرفتاری دولت شده و کمبود بودجه به وجود آمد‌. این اظهار نظر در واقع می‌گوید آنقدر بی‌برنامگی و شلختگی در اجرای طرح تحول سلامت پدید آمده است که هزینه پنج سال در یک سال صرف و تمام شده است‌.

محمد رازی با انتقاد از اجرای طرح تحول سلامت همچنین گفت: وقتی قرار است طرحی اجرا شود، اول از همه باید به صورت پایلوت اجرا شود و اگر جواب داد، فراگیر شود و این کار با عمر یک وزارت تمام نمی‌شود‌. متاسفانه در کشور ما هر کسی که به قدرت می‌رسد یک طرح را در ذهن خود دارد بدون اینکه از قبل روی این طرح کار شده باشد و بلافاصله شروع به اجرا می‌کند‌. این‌گونه طرح‌های کلان نیاز به برنامه‌ریزی چند ساله و تصویب مجلس دارد و حتی ممکن است به عمر دولت پیشنهاددهنده کفاف ندهد و دولت بعدی موظف به اجرای آن شود‌.

او با اشاره به اینکه طرح تحول سلامت هم شامل قشر آسیب‌پذیر و هم قشر با درآمد بالا می‌شود، گفت: معمولا چون قشرهای آسیب‌پذیر و کم‌درآمد رانتی ندارند و در جریان امور نیستند، از این طرح کمتر استفاده کردند و کسانی که درآمد بالاتری داشتند، به دلیل دسترسی به اخبار و اینترنت بسیار راحت از اخبار باخبر شدند و از این طرح استفاده کردند‌.

البته این بخش از اظهارات رازی جای سوال دارد چراکه اقشار کم‌درآمد و متوسط زیادی در جامعه از این طرح استفاده و استقبال کردند و 11 میلیون بیمه‌شونده بیمه سلامت از این اقشار و حتی کسانی که هرگز بیمه نبوده‌اند، نشان می‌دهد تعداد زیادی از اقشار ضعیف از این طرح استفاده کردند و راضی بودند و اساسا این اقدام وزارت بهداشت آنقدر پررنگ و پرثمر بود که نمی‌توان گفت مردم اینترنت در اختیار نداشتند و صرفا ثروتمندان از وجود آن مطلع شدند‌.

رازی همچنین تصریح کرده: افرادی که استطاعت مالی داشتند، عمل‌های جراحی گران‌قیمت را که باید در بیمارستان‌های خصوصی انجام می‌شد، در بیمارستان‌های دولتی انجام دادند و از بودجه دولت برای آنها هزینه شد در حالی که بسیاری از افرادی که ذی‌حق بودند، مراجعه نکردند‌. به طور مثال فردی که آرتروز دارد، باید عمل کند و پروتز بگذارد اما بسیاری اصلا اطلاعی نداشتند که می‌توانند با کمترین هزینه درمان شوند ولی در مقابل افرادی که نیازی به عمل با هزینه کم نداشتند، این کار را انجام دادند‌.

او تاکید کرد: این مساله باعث شد به طور ناگهانی اعمال جراحی بدون اندیکاسیونِ واقعی انجام شود و هم اینکه تعداد عمل‌هایی که یک دولت باید برای آن پنج سال هزینه کند، ظرف یک سال هزینه شد که باعث گرفتاری دولت شد و کمبود بودجه به وجود آمد‌.

رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران در ادامه گفت: مساله دیگر این است که وزارت بهداشت با حرکت‌های به ظاهر مردمی قصد دارد آرای مردمی را جلب کند‌. نمی‌دانم در وزارتخانه‌ای که موظف به کار علمی آموزشی و درمانی کشور است این همه سیاسی‌کاری برای چیست؟! در واقع هزینه‌هایی که برای طرح تحول سلامت پرداخت کردند، باید در بالا بردن تجهیزات و کارآمد کردن بیمارستان‌های دولتی و پرداخت حقوق مکفی به کادر بیمارستان‌های دولتی صرف می‌شد تا خدمات بیمارستان‌های دولتی را بالا برده و کیفیت و استاندارد بیشتری وجود داشته باشد تا در نهایت نیاز به مراجعه به بخش خصوصی وجود نداشته باشد‌.

رییس انجمن جراحان ارتوپدی ایران با بیان اینکه چون بیمارستان‌های دولتی این توان را ندارند، مردم برای درمان به بخش‌های خصوصی مراجعه می‌کنند، گفت: مسوولان امر جوابی برای عدم کارایی بخش دولتی ندارند و فشار را به بخش خصوصی می‌آورند تا آنها را هم با تحت کنترل خود قرار دادن تحت تاثیر قرار دهند در صورتی که اگر فقط بخش دولتی را تقویت کنند نیازی نیست برای بخش خصوصی نرخ تعیین کنند‌. در این صورت بیماران بخش خصوصی کم شده و مراکز درمانی خصوصی مجبور می‌شوند در رقابت با بازار نرخ را پایین آورند تا مردم با این وضعیت اقتصادی به مطب‌های خصوصی و بیمارستان‌ها‌ی خصوصی مراجعه نکنند‌. باید این سوال را از خود بپرسند که چرا بخش دولتی ضعیف است که موجب شده مردم برای درمان به بخش‌های خصوصی مراجعه کنند‌.

از سوی دیگر وزارت بهداشت به دلیل اینکه نتوانست منابع مالی طرح تحول سلامت را به درستی صرف تجهیز مراکز دولتی و کیفیت و رضایت بیماران را از این مراکز جلب کند به دنبال فشار به بخش خصوصی است، متاسفانه این موضوع در کشور ما نهادینه شده است و کسانی که کار نمی‌کنند مزاحم کار دیگران می‌شوند‌. این نوع عملکرد باعث فرار بیماران از بخش دولتی به بخش خصوصی شده است در صورتی که می‌توانست با فعال کردن بخش دولتی از مراجعه بیماران به بخش خصوصی جلوگیری کند تا مردم از جیب خرج نکنند‌.

این فقط یکی از اظهار نظرها در خصوص این طرح است‌. شاید لازم باشد صبر کرد و دید عاقبت طرح تحول سلامت به کجا می‌رسد و قرار است چه تغییرات دیگری در آن صورت بگیرد‌. فعلا که بیش از گذشته از جیب مردم هزینه می‌شود و این طرح از اهداف واقعی خود دور می‌شود‌.