آخرین تیر ترکش بایدن برای اجتناب از جنگ جهانی سوم/ بازی آمریکا و چین روی گسل

به گزارش اقتصادنیوز،جو بایدن در حاشیه اجلاس همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه (APEC) در سانفرانسیسکو با همتای چینی اش، دیدار کرد. اگرچه اهداف این نشست محدود بود، اما  زمینه ای شد تا دیپلماسی بایدن و سطح مناسب شخصی رهبران جهان( جهت جلوگری از بدترین سناریوها و مهار جنگ سرد جدید) به آزمون گذاشته شود.

قمار بایدن

سال 1969، ریچارد نیکسون، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده، در جریان سفر به اروپا به خبرنگاران گفت:«وقتی اعتماد وجود دارد، شانس بهتری برای حل و فصل تنش ها ایجاد خواهد شد». چنین موضعی منجر به پیشرفت‌های تاریخی در سیاست خارجی آمریکای تحت رهبری نیکسون شد. انعقاد قراردادهای کنترل تسلیحات با اتحاد جماهیر شوروی و سفر نیکسون به چین در سال 1972 که از آن تحت عنوان«هفته‌ای که دنیا را تغییر داد» یاد می شود، بخشی از دستاوردهای این چهره جنجالی بود.حالا، بیش از پنج دهه بعد، بایدن به شکلی مشابه در پس زمینه یک بازی جدید ژئوپلیتیکی پرمخاطره با چین دست به قمار زده و تلاش دارد تا جنگ میان دو ابرقدرت را مهار نماید.

پراشانت پارامسواران، یکی از تحلیلگران فعال در مرکز ویلسون، در باب نشست بایدن و شی به فارین پالسی گفت: دیدار رهبران دو کشور پیام مهمی را به جهان ارسال می کند، پیام این است: دو بازیگر در میانه رقابت ها به دنبال اجتناب از هرگونه درگیری هستند. با این حال، او افزود: «این دیدار در بهترین حالت یک گام در مسیری طولانی است، مسیری که بدون مانع نخواهد بود».ناظران می گویند، روسای جمهور مدرن ایالات متحده برای به دست آوردن دستاوردهای بزرگ در ابتکارات اصلی سیاست خارجی شان، روی دیارهای رودررو قمار کرده اند. اما نتایج حاصل متناقض بود. فضای دیدار بایدن و شی در سانفرانسیسکو در ظاهر فضایی بی تنش بود. اما حقیقت این است که قانونگذاران آمریکایی و دیگر کارشناسان ارشد سیاست خارجی، چین را به عنوان تهدید "وجودی" برای ایالات متحده قلمداد می کنند. از منظرشان این روابط به قدری پرتنش است که برخی حتی بایدن را به خاطر ملاقات با شی مورد انتقاد قرار دادند.

آخرین تیر ترکش

جیم ریش، سناتور جمهوری خواه و عضو ارشد کمیته روابط خارجی سنا، در این باره گفت: «چین کشوری عادی نیست، بلکه متجاوز است. بایدن در ازای مجموعه‌ای از  کاری بی‌معنا و مکانیسم‌های تعامل، در برابر شی جین‌پینگ تسلیم می‌شود».با این همه، از منظر گروهی از تحلیلگران، بایدن به دنبال بازتعریف روابط با پکن به واسطه توافقات محدود در باب موضوعاتی مانند ارتباطات نظامی و مقابله با قاچاق مواد مخدر بود. او در جریان ناهار کاری به شی گفت: «هیچ جایگزینی برای گفتگوهای رودررو وجود ندارد. سوال بسیاری از مقامات در سانفرانسیسکو - و در واشنگتن و دیگر پایتخت های متحدان ایالات متحده - این است که آیا گفتگوهای رو در رو می تواند در نهایت روابط ایالات متحده و چین را بهبود بخشد؟»کریگ سینگلتون، کارشناس چین فعال در بنیاد دفاع از دموکراسی ها، بر این باور است که «ناظران چینی بارها این فیلم را دیده اند، فیلمی که علیرغم نشانه‌هایی از تعامل مجدد، راوی تعهد به تقابل است و این بدان معناست که چشم‌انداز ایجاد ثبات در بهترین حالت دور و در بدترین حالت احمقانه است».

زمانی دوایت دی. آیزنهاور، رئیس جمهوری پیشین آمریکا گفته بود: این ایده که رئیس جمهور ایالات متحده شخصا برای مذاکره به خارج از کشور برود، احمقانه است. چنیین خط فکری دوام نیاورد. دیدارهای شخصی ممکن است میراث خانواده روزولت باشد. تئودور روزولت، در پایان جنگ روسیه و ژاپن و در جریان ماراتن دیپلماسی که جایزه صلح نوبل را به ارمغان آورد، میان دو بازیگر میانجی گری کرد. جیمی کارتر میانجیگر صلح بین اسرائیل و مصر بود. توافقات رونالد ریگان و میخائیل گورباچف، رهبر شوروی، در کنفرانس سرنوشت‌ساز ریکیاویک، ایسلند، یکی از بزرگ‌ترین رخدادهای تاریخ جنگ سرد است، نشستی که به توافق جامع کنترل تسلیحات هسته‌ای برای از بین بردن تسلیحات هسته‌ای دو طرف منجر شد. نشست شی و اوباما و سفر ایالتی سال 2015 لحن دو بازیگر را ملایم کرد.دیدار ترامپ و شی نیز همه را غافلگیر کرد.

دستاوردهایی شکننده

قمار بایدن بر روی دیپلماسی شخصی با شی جای تعجب ندارد.مسائل سیستماتیک متعددی در روابط ایالات متحده و چین وجود دارد که برخی از دیپلمات‌ها و قانون‌گذاران آن را غیرقابل حل می‌دانند: تنش‌های نظامی بر سر تایوان، رسوایی‌های جاسوسی و بالون جاسوسی)، رویکرد اقتدارگرایانه شی در داخل و سرکوب اویغورها در سین کیانگ، اختلافات تجاری گسترده، بخشی از تنش ها است.دو رویداد در سال آینده نیز می تواند پیشرفت محدودی را که بایدن و شی جینپینگ در اجلاس آپک به دست آوردند را از مسیر خارج کند. نخست، ریاست جمهوری در تایوان است، دوم، انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، کارزاری که ترامپ تلاش کرد سیاست خارجی اش را بر روی مبارزه با ظهور چین در صحنه جهانی متمرکز کند.فعلا تیم بایدن ادعا می کند که دست خالی از این نشست خارج نشده. با این همه گروهی از تحلیلگران می گویند، هنوز برای قضاوت زود است. برخی دیگر باور دارند که توافق نامه ها خوب هستند، اما بدون راه هایی برای اجرایشان ممکن است صحبت هایی پوچ باشد.