آیا ایران برای بازگشت احتمالی ترامپ به قدرت برنامه دارد؟
به گزارش اقتصادنیوز روزنامه هم میهن نوشت: توافق برجام توانست مشکل را حل کند یا حداقل در مسیر حل نهایی قرار دهد. ولی چیزی که تصور نمی‌کردند، آمدن ترامپ به کاخ‌سفید بود که الگوی رفتاری او به‌کلی متفاوت از سنت پیشین کاخ‌سفید در رعایت تعهدات دولت‌های قبلی بود.
او حتی پیش از آمدن صریحاً اعلام کرد که از برجام خارج می‌شود و پس از یک سال چنین کرد و کل فرایند و روند برنامه‌های کشور را دچار اختلال کرد. کافی است که گفته شود چنان تحریم‌ها را سخت کرد که درآمدهای ارزی ایران به کمترین مبلغ ممکن رسید و بحران‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به‌نحوی متأثر از این اقدام بود؛ چنان‌که هنگامی هم که ترامپ در بهمن ۱۳۹۹ رفت، فروش نفت ایران و مراودات بازرگانی به‌سرعت راه افتاد. آنان که پیگیر اخبار بودند، به یاد دارند که وی پس از مراسم تحلیف بلافاصله در اتاق بیضی کاخ‌سفید ده‌ها دستورالعمل یا مقررات را امضا کرد. خیلی صریح وعده‌های خود را به اجرا می‌گذارد.
همچنین، مسئولین خودمان می‌دانند که پیش از برجام، آمریکایی‌ها به شیوه‌های گوناگون راه‌های دورزدن تحریم را به طرف‌های تجاری ایران می‌گفتند تا راه‌ها همه بسته نشود. ولی در دوره ترامپ از این خبرها نبود. این وضعیت موجب وابستگی نامتعارف شرایط ما به تحولات خارجی شده است؛ درحالی‌که دلیلی ندارد تا این حد با نقض استقلال خود، وابسته به تحولات بیرونی شویم.
اکنون وارد مبارزات انتخاباتی آمریکا شده‌ایم. کمتر از شش‌ماه دیگر انتخابات انجام خواهد شد و دو ماه بعد هم فرد منتخب وارد کاخ‌سفید می‌شود. به‌طور طبیعی، کسی قادر به پیش‌بینی قطعی نیست که بایدن انتخاب می‌شود یا ترامپ؟ یا اصلاً ممکن است شرایط به‌کلی متفاوت شود. بااین‌حال، ترامپ شانس بالایی برای حضور قانونی دارد و مهمتر اینکه اگر بیاید، احتمال بیشتری وجود دارد که رای بیاورد، پس این احتمال را باید جدی گرفت و برای مواجهه با آن آماده بود.
گفت‌وگوی مفصل ترامپ با شماره اخیر مجله «تایم» گرچه از صراحت گذشته برخوردار نیست؛ ولی دو نکته آن برای ما اهمیت دارد. یکی ادامه سیاست‌های گذشته او علیه ایران است که به‌طور قطع با تنگ کردن حلقه تحریم و منابع درآمدی ایران همراه خواهد بود. دیگری هم، تشدید حمایت‌های او از اسرائیل است.
فراموش نکنیم که در تنش اخیر میان ایران و اسرائیل، رفتار دولت بایدن در مهار طرفین برای کاهش تنش‌ها چگونه بود؛ درحالی‌که رفتار احتمالی ترامپ را می‌توانیم حدس بزنیم که ممکن است موجب تشدید تنش شود. به همین دلیل، تعدادی از تحلیلگران معتقدند با توجه به وضعیت فعلی ایران و اسرائیل، اگر ترامپ بر سر کار باشد؛ اسرائیل متفاوت‌تر و شدیدتر رفتار خواهد کرد. ضمن اینکه بازگشت ترامپ به کاخ‌سفید، فضای میان ایران و آمریکا را شکننده خواهد کرد. در کنار اینها، نکته مثبتی هم شاید باشد و آن قابلیت تصمیم‌گیری بیشتر او برای رسیدن به توافق‌های جدید است.
ما نمی‌دانیم چه اتفاقی رخ خواهد داد؛ ولی می‌دانیم که برای چنین وضعی باید برنامه داشت. اقتصاد در برابر آمدن ترامپ قطعاً واکنش منفی نشان خواهد داد. افکار عمومی هم به تبعیت از آن چنین رفتاری خواهد داشت. مگر اینکه پیشاپیش برای مواجهه با این رخداد آمادگی کامل داشته باشیم. منظور از آمادگی منحصر به میدان نیست. بلکه ایده‌های روشن و واقع‌گرایانه و دیپلماسی کارآمد در کنار میدان جوابگو خواهد بود.
