اسرائیل و چین؛ اتحادی که جهنمی شد / موج سواری پکن روی گسل اعراب و اسرائیل؛ نفس‌های آمریکا را به شماره انداخت

به گزارش اقتصادنیوز، چندی پیش بود که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در توصیف روابط اسرائیل با چین از عبارت «زوج بهشتی» یاد کرد.. زمانی که بایدن در مارس 2023 به خبرنگاران گفت که نتانیاهو را به واسطه برنامه‌هایش برای تضعیف قوه قضاییه اسرائیل، به واشنگتن دعوت نمی‌کند، « بی بی» از سفر به چین برای دیدار با شی جین پینگ خبر داد.برای اسرائیل، این سفر یادآوری این گزاره به واشنگتن بود که ابرقدرت های دیگری نیز وجود دارد که به دنبال تعمیق روابط خود با اسرائیل هستند. برای چین نیز، این فرصتی بود تا هزینه‌های دور شدن ایالات متحده از خاورمیانه به آسیا را با نشان دادن اینکه پکن می‌تواند بخشی از خلأ را پر کند، افزایش دهد. شاید ترفند نتانیاهو جواب داده باشد. بایدن در ماه سپتامبر تسلیم شد و «بی بی» را به کاخ سفید دعوت کرد.

بازی تازه پکن با اسرائیل

سرزمین های اشغالی بعد از حمله 7 اکتبر شرایط تازه ای را تجربه می کند. در حال حاضر دیگر چین و اسرائیل به یکدیگر نزدیک نیستند تا «بی بی» از آن به عنوان اهرم فشار علیه ایالات متحده استفاده کند. پکن به واسطه انتقاد شدید از بمباران غزه از اسرائیل فاصله گرفته – رویکردی که بسیاری از کشورهای جهان از آن پیروی کرده و در نقطه مقابل حمایت های دیپلماتیک و نظامی واشنگتن از اسرائیل قرار گرفته اند. آنگونه که تایم نوشته، این رویکرد همچنین حامی اهداف طولانی مدت چین است، کشوری که می خواهد پا به پای ایالات متحده به عنوان وزنه سنگین دیپلماتیک خاورمیانه عمل کند. از آنجایی که چین در بهار گذشته احیای روابط ایران و عربستان سعودی را تسهیل کرد، به دنبال فرصت های بیشتری برای قرار دادن خود به عنوان جایگزینی برای نظم بین المللی به رهبری ایالات متحده است. در طول جنگ اسرائیل و حماس، پکن تلاش کرده تا قدرت دیپلماتیک خود را نمایش دهد، ارائه طرح صلح، میزبانی مذاکرات آشتی بین تشکیلات خودگردان فلسطین و حماس، و برگزاری نشست هایی با وزرای خارجه عرب و مسلمان با هدف پایان دادن به درگیری ها در راستای این هدف قابل تبیین است. با این حال فعلا هیچ یک از این تلاش ها به ثمر نرسیده ، اما رهبران پکن در پایتخت های کشورهای عربی و جهانی جنوب به خوبی بازی می کنند.

وقتی رویارویی عریان می شود!

چین برای سوء استفاده از شکاف فزاینده بین ایالات متحده و بازیگران کلیدی جهانی، حمایت خود را از آرمان فلسطین در مجامع بین المللی به صراحت بیان کرده است. پس از اینکه ایالات متحده قطعنامه دسامبر شورای امنیت سازمان ملل را که خواستار آتش بس فوری بود وتو کرد، سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت: «ما متأسفیم و از وتوی ایالات متحده ناامید هستیم.» در این میان می توان گفت تعمیق روابط چین با امارات متحده عربی - تولیدکننده بزرگ نفت، مرکز نوآوری نوظهور و متحد کلیدی ایالات متحده در خاورمیانه - می‌تواند همان فرصتی را برای چین فراهم کند که اسرائیل زمانی در اختیار این بازیگر قرار داد: مراد نقطه ورود قابل استفاده برای دسترسی بالقوه به فناوری‌های حساس آمریکایی.با این حال، رویکرد چین به جنگ اسرائیل و حماس واکنش شدید اسرائیل را برانگیخته است. حدود یک سوم یهودیان اسرائیل از 7 اکتبر از گزارش های خبری چین روایت منفی دارند و برخی از رهبران بخش خصوصی خواستار عواقب مالی دقیقی مانند ممنوعیت موقت فعالیت شرکت‌های چینی در بنادر اسرائیل شده‌اند. اسرائیل عمیقا از چین ناامید شده و روابط دو بازیگر در پایین ترین سطح قرار دارد، تنش به جایی رسیده که اسرائیل هیئت پارلمانی به تایوان فرستاد، جایی که بواز توپوروفسکی در اظهارات عمومی خود تاکید کرد که اسرائیل و تایوان "کارهای زیادی برای انجام دارند."

بازی چین در دو زمین

به باور گروهی از ناظران، منافع ژئوپلیتیکی چین در نهایت می تواند پکن را به سمت تل آویو بازگرداند. تمایل چین برای تقویت روابط با کشورهای خلیج فارس، محرک اصلی سیاست این کشور در غزه بوده است. بالاخص آن که امارات و عربستان سعودی در خفا تاکید دارند که ایالات متحده متحدی غیر قابل جایگزین است. در حالی که چین ایالات متحده را جنگ‌افروز می‌داند تا از نظم جهانی به رهبری خود دفاع کند؛ بایدن به گونه ای از اسرائیل حمایت می کند که اعراب می خواهند.

پکن ممکن است به دنبال جایگزینی واشنگتن در منطقه به عنوان ضامن امنیت کشورهای حاشیه خلیج فارس نباشد، اما همچنان امیدوار است از این فرصت برای تقویت روابط خود با بازیگران عرب حاشیه خلیج فارس استفاده کند.از طرفی دیگر  چین و اسرائیل انگیزه های مالی برای حفظ روابط دارند. جنگ اسرائیل تولید ناخالص داخلی این بازیگر را کاهش داده و به رتبه اعتباری آن آسیب رسانده و موانعی را برای شرکت‌های اسرائیلی به دنبال جمع‌آوری سرمایه ایجاد کرده است. چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است و سومین شریک تجاری بزرگ اسرائیل در سال قبل از 7 اکتبر که حضورش را برای اقتصاد اسرائیل ضروری می کند. در همین حال، سرمایه گذاران چینی با اقتصاد داخلی عقب افتاده و فرصت های سرمایه گذاری در خارج از کشور روبرو هستند. این پویایی می‌تواند یک تمایل متقابل – هرچند بی‌میل – برای تقویت روابط تجاری ایجاد کند.