ماموریت مالیاتی وزیر اقتصاد؛ اخذ مالیات از ثروت

به گزارش اقتصادنیوز سید احسان خاندوزی در دولت ابراهیم رئیسی به عنوان وزیر  اقتصاد رای اعتماد گرفت. وی با مرتبه استادیاری رئیس گروه اقتصاد اسلامی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی است.  احسان خاندوزی نماینده مردم تهران در مجلس بود و حال  بهارستان را برای نشستن به صندلی ساختمان خیابان ناصر خسرو ترک می کند.

یکی از مهم ترین برنامه های خاندوزی برای اصلاح نظام مالیاتی کشور پیاده سازی سی جی تی یا همان مالیات بر عایدی سرمایه است. در این طرح مقرر می شود تا از سود ناشی از خرید فروش کالا های سرمایه ای مانند مسکن مالیات دریافت شود. علی رغم اینکه این نوع مالیات در بسیاری از کشور های جهان اجرا شده است، اما اجرای آن در ایران به علت شرایط اقتصادی کشور، منتقدان زیادی دارد.

اصلاح نظام مالیاتی؛ از محور های اصلی اقتصاد ایران

در برنامه های خاندوزی اصلاح نظام مالیاتی یکی از محورهای اساسی تحول اقتصادی در کشور است. ثبات بودجه و متعاقب آن ثبات تأمین کالاها و خدماتی که دولت در اختیار جامعه قرار می‌دهد و همچنین کنترل تورم  در گرو تأمین درآمد‌های مطمئن و پایدار برای دولت است. منشأ درآمدهای پایدار دولت، فرایندهای جاری درون‌زای اقتصاد هستند که تحت تأثیر شوک‌های بیرونی مانند نوسانات درآمدهای نفتی و تحریم‌های بین‌المللی قرار نمی‌گیرند. با این نگاه، جهت مدیریت بهینه بودجه و نیل به هدف جداسازی بودجه دولت از درآمدهای نفتی، لازم است راهکارهایی برای افزایش پایدار درآمدهای عمومی در نظر گرفته شود، که این درآمد های عمومی را درآمد های مالیاتی تشکیل می دهند.

مشکلات نطام مالیاتی اقتصاد ایران

خاندوزی اعتقاد دارد:در حال حاضر عدم‌وجود پایه‌های جدید مالیاتی، فرار مالیاتی گسترده، وجود طیف وسیعی از معافیت‌های غیرهدفمند، عدم‌وجود زیرساخت‌های لازم جهت افزایش تمکین مالیاتی و ... از جمله دلایل نیاز به انجام اصلاحات در نظام مالیاتی است. یکی از مواردی که مشمول عدم پایه های مالیاتی جدید می شود، اضافه کردن پایه جدید مالیاتی مانند مالیات بر عایدی سرمایه است.

مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟

مالیات بر عایدی سرمایه که به مالیات ثروتمندان نیز شناخته می‌شود، نوعی از مالیات محسوب می‌شود که بر سود ناشی از انتقال اموال غیر مولد اعمال می‌شود. درواقع در این نوع مالیات، افراد از سود ناشی از فروش سرمایه و مایملک خود مالیات پرداخت می‌کنند.

فرض کنید در سال گذشته خانه ای را 500 میلیون تومان خریده اید و اکنون آن را به مبلغ 550 میلیون تومان فروحته اید. چنانچه فرض شود در اقتصادی هیچ تورمی وجود ندارد شما بایستی درصد مشخصی از 50 میلیون سود خود به دولت پرداخت کنید. مواردی مانند وسایل نقلیه موتوری، طلا و ارز نیز شامل این طرح می شوند.

انتقادات بر مالیات بر عایدی سرمایه

یکی از مهم ترین انتقاداتی که کارشناسان به این طرح وارد می کنند شرایط شدید تورمی در اقتصاد ایران است. عمده ترین دلیل افزایش قیمت دارایی هایی مانند مسکن در ایران را می توان مسئله تورم دانست و موردی که در این طرح دیده می شود بیش از مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات گرقتن از تورم است. البته موافقان و طراحان این موضوع بیان می کنند که حتما این سود تورم زدایی خواهد شد.

اصلی ترین علت نبودن ثبات در بازار های دارایی در کشور عدم ثبات اقتصاد کلان در کشور است. به عنوان مثال چنانچه تورم کنترل شود و همچنین رابطه مالی و رابطه تجاری خود را با جهان درست کنید، عملا مالیات گرفتن از طلا و ارز مفهومی نخواهد داشت. به بیان ساده تر دولت خود با سیاست های اشتباه تورم ایجاد می کند و بعد بنا دارد از تورمی که حود ایجاد کرده است، مالیات بگیرد. برخی از کارشناسان نیز خطر خروج سرمایه از داخل کشور را در صورت اجرای این طرح هشدار داده اند.

در ادامه گزارش به دیگر اصلاحات نظام مالیاتی مطرح شده از سوی خاندوزی پرداخته شده است.

اقدامات اصلاحی برای نظام مالیاتی

افزایش شاخص مالیات به تولید ناخالص داخلی به میزان 50 درصد وضعیت فعلی تا انتهای دولت سیزدهم با هدف کاهش فاصله طبقاتی از طریق:

وضع پایه‌های جدید مالیاتی (مالیات بر مجموع درآمد، مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر ثروت و ...)؛

هدفمندکردن معافیت‌های مالیاتی؛

کاهش فرار مالیاتی.

اصلاح مالیات بر درآمد تولید (کاهش بار مالیاتی، مشوق‌ها، تامین مالی، هزینه‌های قابل قبول، فعالیت‌های دانش‌بنیان و ...)

اجرای کامل قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان و تکمیل آن مبتنی بر تفکیک حساب‌های تجاری و غیرتجاری و ارتقای حکمرانی ریال

هوشمندسازی نظام مالیاتی و استفاده از اطلاعات اشخاص ثالث (موضوع ماده 169 مکرر ق.م.م) و استقرار موتور ریسک جهت حسابرسی مبتنی بر ریسک (رفع مساله ممیزمحوری)

وضع، اصلاح و اجرای مالیات‌های مختلف جهت افزایش نقش تنظیمی مالیات در اقتصاد

تلاش در جهت یکپارچه‌سازی نظام اطلاعات تجارت، گمرک و مالیات و سیستمی کردن کلیه فرآیندهای مربوط به صادرات و واردات کالاها و خدمات

افزایش شفافیت مالیاتی و استفاده از ظرفیت گزارش‌های مردمی و بازطراحی نظام انگیزشی سازمان مالیاتی

اصلاح نظام دادرسی مالیاتی (استقلال، اطاله دادرسی و ...)

اصلاح نظام استرداد مالیاتی جهت به حداقل رساندن زمان استرداد و کاهش فرایندهای اداری

تلاش در جهت ایجاد شناسنامه عملکرد مالیاتی بنگاه‌ها و مبنا قرارگرفتن آن در رتبه‌بندی اعتباری در تعامل با نظام بانکی و سایر مشوق‌های بخش تولید