علت رشد افسارگسیخته قیمت دلار

آزادسازی منابع مسدودی ایران، رفع تحریم‌ها و مذاکرات حول برجام از جمله اخبار مهم برای اقتصاد ایران هستند که بازار ارز نسبت به باقی بازارها در کشور، اولین واکنش منفی یا مثبت بسته به نوع خبر را نشان می‌دهد. 

در هفته‌های اخیر، اخبار مثبتی از سوی مسئولان از رئیس جمهور گرفته تا رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر گشایش‌های ارزی و افزایش درآمدهای ارزی مطرح شد و اظهاراتی مبنی بر آزادسازی بیش از ۳.۵ میلیارد دلار از منابع مسدودی ایران نیز اعلام شد که تاکنون صحت‌وسقم این موضوع مشخص نشده است. 

طبق روال همیشگی انتظار این بود که بازار ارز پس از انتشار این اخبار به سمت کاهش قیمت‌ها حرکت کند اما برعکس واکنش بازار ارز به گشایش‌های ارزی تداوم صعود قیمت‌ها بود که در این زمینه، علی سعدوندی _یک کارشناس اقتصادی - درباره اینکه چرا با وجود انتشار اخبار افزایش عرضه ارز، قیمت‌ها در بازار ارز کاهشی نشد؟ به ایسنا گفت: این مساله بیانگر این است که سطح سرمایه اجتماعی در ایران به پایین‌ترین سطح خود رسیده است و سخنان مسئولان در میان مردم شنیده و پذیرفته نمی‌شود.

وی افزود: دیگر نمی‌توان با گفتار یا خبر درمانی بازار ارز را کنترل کرد بلکه باید اصلاحات ساختاری در اقتصاد همچون کنترل تورم صورت گیرد. گفتار درمانی‌های موقت، اعتبار سیاستگذار پولی را از بین می‌برد که این موضوع، اجرای سیاست‌های ارزی و پولی به خصوص تورم را در راستای مهار آن با شکست مواجه می‌کند.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه ریاست بانک مرکزی باید در اختیار یک فرد متخصص نه سیاسی و حاکمیتی باشد، گفت: اگر اکنون رئیس کل بانک مرکزی یک فرد مستقل از دولت و اقتصاددان بود، خبر آزادسازی منابع ارزی و افزایش عرضه در بازار متشکل ارزی می‌توانست بر کاهش قیمت‌ها در بازار ارز تاثیرگذار باشد.

در شرایطی که فعالان بازار ارز از تاثیر مثبت آزادسازی منابع ارزی قطع امید کردند، امیدها به مذاکرات برجام بسته شده است که با سفر اخیر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران و اعلام وی مبنی بر به نتیجه نرسیدن مذاکرات در این زمینه، پالس منفی به بازار ارز داده شد. هرچند امیر عبدالهیان، وزیر امور خارجه کشورمان اعلام کرد که ایران با اراده کامل وارد مذاکرات وین برای حصول توافق خوب می‌شود و با توجه به خروج غیرقانونی آمریکا و عدم پایبندی طرف اروپایی، چنانچه آنها با اراده لازم برای اجرای تعهداتشان وارد مذاکرات بشوند، امکان دسترسی سریع به توافق وجود دارد.

پس از این موضوع، روند صعودی قیمت‌ها در بازار ارز در یکی دو روز اخیر شدت گرفت و دلار به ۲۹ هزار تومان رسید که کامران ندری در گفت‌وگو با ایسنا درباره عوامل موثر بر افزایش نرخ دلار گفت: بازار ارز تحت تاثیر اخبار مثبت و منفی است که سفر اخیر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و اعلام وی مبنی بر به نتیجه نرسیدن این سفر، خبر منفی بود که بازار به آن واکنش نشان داده است.

وی افزود: پیش از این نیز اعلام کردم که روند ارز به دلیل تورم بالا، نرخ منفی بهره واقعی و ساختار معیوب اقتصادی به صورت ملایم صعودی خواهد بود و تاکنون نیز تغییری در این متغیرهای کلان رخ نداده است که انتظار کاهش قیمت در این بازار را داشت اما جهش یکباره نرخ ارز می تواند ناشی از جو روانی و اخبار باشد که سفر گروسی و اظهار نظر او در این باره سیگنال منفی برای بازار ارز داشت.

لازم به ذکر است که بعد از ظهر روز دوشنبه ۸ آبان‌ماه دور جدید گفت‌وگوها میان نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۴ با هدف رفع تحریم‌ها و در قالب برگزاری کمیسیون مشترک برجام در شهر وین پایتخت اتریش آغاز شد. اگرچه هنوز برای قضاوت در مورد دستاوردهای عملی مذاکرات آغاز شده بسیار زود است اما اظهارنظرهای مختلفی که توسط مقامات حاضر یا نزدیک به مذاکرات بیان شده نشان دهنده سازنده و رو به جلو بودن مذاکرات است.