بورس زیر تیغ دولت/ بورس به روند تعادلی باز می گردد؟

سه‌شنبه گذشته بانک مرکزی ازکنترل نرخ بهره بین‌بانکی در راستای حمایت از بازار سرمایه خبر داد، اگرچه خروجی این اظهارات تاثیر خاصی در جریان معاملاتی بورس تهران نداشت اما به‌نوعی خیال سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران را از افزایش شارپی این پارامتر اقتصادی در آینده نزدیک تا حدودی آسوده کرد، با این‌حال اخبار مرتبط با سیاست‌های پولی همیشه برای سرمایه‌گذاران از جذابیت‌های خاصی برخوردار بوده است، به‌خصوص در شرایطی که عقبگرد شاخص‌کل از محدوده روانی یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میلیون و ۴۵۰‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هزار واحد شدت بیشتری به ابهامات این بازار داده است؛ به‌طوری که خوش‌بینی‌های دوهفته قبل نسبت به بازگشت شاخص به میانه سطح مزبورتا حدی رنگ باخت. افت سنگین شاخص در نخستین هفته معاملاتی مردادماه، دماسنج بازار را در نهایت در ارتفاع یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌میلیون و ۴۴۳‌هزار واحدی قرارداد تا اما واگرهای بازارسهام همچنان برقوت خود باقی بماند.

به اعتقاد کارشناسان بورسی همان‌طور که تا حدودی ممکن است با تغییر جو روانی حاکم بر بازار ورق معاملات بورسی برگردد، به دلیل عدم‌اطمینان بیش از حد سرمایه‌گذاران به ادامه سیاستگذاری‌های مبهم اقتصادی احتمال خروج بیشتر سهامداران و به‌دنبال آن از امکان نزول شاخص‌کل بازار به زیر ۴/ ۱میلیون واحد نیز وجود دارد.

تداوم نوسانات قیمت سهام

چرخش روند شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کل بورس اوراق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بهادار تهران که بازارسهام شاهد آن است دلایل مختلفی دارد. به‌رغم اینکه بازار در آخرین روز معاملاتی هفته سبزپوش شد، اما کارشناسان همچنان نسبت به پایداری این وضعیت شک و تردید دارند. در همین رابطه علی خسروشاهی، کارشناس بازارسرمایه با اشاره به اثرگذاری متغیرهای منفی بر روند کنونی بازارسهام و اثر بخشی آن بر جریان دادوستدهای این هفته اظهارمی‌کند: به‌نظر می‌رسد عوامل مختلفی دست به‌دست هم داده‌اند تا بازار در روند نزولی قرار بگیرد. در دو سال‌گذشته این بازار تحت‌تاثیر عوامل داخلی و خارجی تغییر مسیر داده است. طی مدت مذکور متغیر‌های اثرگذار داخلی که همواره از ریسک‌های بالایی برخوردارند، معمولا لطمات جبران‌ناپذیری بر پیکر بازار سهام وارد کرده‌اند؛ از مباحث مرتبط با قیمت‌گذاری دستوری و کنترل و دخالت در سازوکار قیمت‌ها در بورس‌کالا تا حواشی قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی صنایع بورسی.

این موارد جدا از اینکه سردرگمی سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران را به‌دنبال داشته؛ به دلیل حساسیت بالایی که با آن مواجه است، بازگشت پول به بازار سهام را با اختلالاتی مواجه کرده است؛ این در حالی است که بورس تهران به‌شدت نسبت به متغیرهای اثرگذار خارجی و بین‌المللی نیز واکنش نشان می‌دهد. وی با بیان اینکه نیمی از بازارسهام متعاقبا با تغییرات قیمتی در این حیطه وارد فاز جدیدی از تحولات می‌شود، خاطرنشان می‌کند: کاهش قیمت‌های جهانی و کالاهای اساسی، بازار سرمایه را با تحولات منفی روبه‌رو کرده است. سرنوشت بیش از نیمی از بازارسهام به قیمت‌های جهانی و نرخ دلار گره خورده است. این عوامل همراه با شرایط داخلی مسبب وضعیت نامطلوب فعلی بازارسرمایه شده است.

به گفته این کارشناس روند نزولی ارزش معاملات روزانه موید این موضوع است که بازارسرمایه نسبت به سایر بازارهای دارایی بیشترین اثرپذیری از عوامل داخلی و خارجی را دارد. سقوط ارزش روزانه دادوستدها به زیر ۲‌هزار میلیارد‌تومان نیز به وضوح بر این ادعا تاکید کرده و از کمبود نقدینگی شدید در این بازار حکایت می‌کند. بر همین اساس و با توجه به پایداری عوامل مذکور به‌نظر می‌رسد بازارسهام دومین هفته از مرداد‌ماه را نیز با نوسان همراه باشد. وی در پایان معتقد است که برخی گمانه‌زنی‌ها از امکان نزول شاخص‌کل بازار به زیر ۴/ ۱میلیون واحد نیز حکایت می‌کند.

انتظار نابجا از بورس

حسن رضایی‌پور نیز از جمله کارشناسانی است که با وجود روند مایوس‌کننده‌ای که بازار سهام در پیش گرفته می‌گوید: بورس تهران چاره‌ای جز وفق‌دادن شرایط خود با وضعیت تورمی کشور ندارد. به اعتقاد وی، بازار سرانجام به مدار تعادلی بازخواهدگشت اما این مهم در بلندمدت و از‌ ماه‌های آینده اتفاق خواهد افتاد. بازارسرمایه با ریسک‌های متعددی دست‌به‌گریبان است؛ از این‌رو در کوتاه‌مدت نمی‌توان به چرخش روند معاملات به سمت بالا امیدوار بود. وی در توضیح این موضوع عنوان می‌کند: از نیمه دوم سال‌۹۹ بازار سهام با ریسک‌های متعددی عجین شده است، به‌طوری که شرایط منفی دست از سر بازار بر‌نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دارد. نهادینه‌شدن این وضعیت، اصرار سهامداران حقیقی و حتی حقوقی‌ها را به خروج از بورس رقم زده است. در این میان تصمیمات بعضا غیر‌کارشناسی ‌سیاستگذار که در راستای کنترل افکار عمومی اتخاذ شد، در به‌وجود آمدن شرایط ناخوشایند فعلی اثر فراوانی داشت. مداخله منفی در قیمت‌گذاری صنایع خودروسازی، فولادسازان، سیمانی‌ها، کالاهای اساسی و ارزاق‌عمومی مردم در حالی انجام شد که بازارسهام از اواخر ۱۴۰۰ عزم خود را برای خیز مجدد برداشته بود. پیامد این تصمیمات در دادوستدهای‌ ماه‌های اخیر کاملا مشخص است. برهمین اساس نمی‌توان در روزهای آتی انتظار ورود پول قدرتمند به بازار را داشته باشیم.

بورس زیر تیغ دولت

به باورصاحب‌نظران بورسی در هفته پیش‌رو به دلیل جلسه رئیس‌کل بانک مرکزی با رئیس سازمان بورس و اوراق‌بهادار در راستای حمایت از بورس ممکن است تا حدودی از التهابات بازارسرمایه کاسته شود؛ این در حالی است که همچنان بازار از محرکی قوی و قدرتمند که بتواند محل تغییر جریان معاملاتی بازار شود، خالی است، ضمن اینکه بورس همچنان با ریسک بزرگی به‌نام دولت دست و پنجه نرم می‌کند. در همین راستا فردین آقابزرگی، کارشناس بازارسرمایه نیز با اشاره به وضعیت آتی معاملات بازار سهام می‌گوید: بازارسرمایه تاوان کمبود منابع دولتی را می‌دهد. چنین شرایطی محدودیت شرکت‌های بورسی را به‌دنبال خواهد داشت. دخالت‌های پی‌درپی و اعمال قوانین و دستورالعمل‌های کارشناسی‌نشده سیگنالی برای خروج سهامدار از بازار محسوب می‌شود. از آنجا که تغییر جدی در روند سیاستگذاری‌های مداخله‌آمیز دولت و وزارتخانه‌ها در اتخاذ تصمیمات مرتبط با سرنوشت بورس ایجاد نشده است، نمی‌توان گفت بازار در مقطع فعلی به روند تعادلی بازمی‌گردد.