10 نکته کلیدی از داووس/ تناقض مهم در مجمع جهانی اقتصاد
به گزارش اقتصادنیوز، اقتصاددانان حاضر در پنجاه و چهارمین نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس، شرایط اقتصاد جهانی در سال جاری میلادی را محتاطانه تحلیل کردند چرا که سال 2024 می‌تواند سالی پر از اتفاق‌های پیش‌بینی‌نشده، تغییرات ناگهانی و رویدادهایی با نتایج کاملاً متفاوت باشد. در این سال در کشورهای مختلفی انتخابات برگزار می‌شود که بدون تردید مهم‌ترین آن، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکاست که اثرگذاری زیادی در سیاست و اقتصاد جهان دارد. به همین دلیل بود که در اغلب نشست‌های داووس مسئله احتمال ریاست‌جمهوری ترامپ مطرح شد و دولتمردان اقتصادی و اقتصاددانان در مورد آن صحبت کردند و از ضرورت آمادگی برای حضور او در کاخ سفید گفتند.
داووس تنها اجلاسی در دنیاست که در آن در یک مقطع زمانی کوتاه پنج‌روزه، مهم‌ترین تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران دنیا جمع می‌شوند. سیاستمداران و سیاست‌گذاران و کسانی که به آنها مشاوره می‌دهند و برایشان خوراک تصمیم‌گیری را فراهم می‌کنند همزمان در نشست‌ها و پانل‌ها حضور دارند. گرچه همین امر باعث شده است تا برخی از این اجلاس با عنوان «تناقض داووس» یاد کنند چون معتقدند در این اجلاس چندروزه که پر از افراد نخبه و پولدار و مشهور است، همان افرادی برای حل مشکلات جهان جمع می‌شوند که خودشان دلیل به‌وجود آمدنشان هستند.
مجمع جهانی اقتصاد، اجلاس سالانه خود را برای پنجاه و چهارمین بار در شهر داووس سوئیس طی روزهای ۱۵ تا ۱۹ ژانویه (۲۵ تا ۲۹ دی ماه) برگزار کرد. در این اجلاس، ۲۸۱۲ شرکت‌کننده، ۸۹۹ سخنران، ۱۴۴۸ سازمان و بنگاه، ۳۵۰ مقام دولتی از ۱۲۵ کشور شرکت کردند و ۴۵۰ جلسه/میزگرد برگزار شد. حدود ۷۵۰ نفر از شرکت‌کنندگان از آمریکا بودند. کشورهای بعدی از نظر تعداد بالای شرکت‌کننده عبارت بودند از: انگلستان، سوئیس، هند، عربستان، امارات، چین، آلمان و هلند. خارج از جهان غرب، هند و عربستان حضوری پررنگ داشتند و در سخنرانان آنها انرژی، امید، حس تعلق قوی به کشور، تسلط بر موضوعات و اعتماد به نفس موج می‌‌‌زد.
براساس گزارش تجارت فردا، با این حال تردیدی نیست که در این اجلاس همیشه در مورد مهم‌ترین مسائل دنیا بحث می‌شود و برخی از راهکارهای مهم نیز از دل همین گفت‌وگوها و مباحثه‌ها برمی‌آید. در این میان 10 مسئله بسیار مهم اقتصادی و سیاسی مطرح‌شده به شرح زیر است:
1- بن‌بست در خاورمیانه: یکی از مهم‌ترین مسائل مورد بحث در نشست امسال رویدادهای خاورمیانه بود اما هیچ پیشرفتی در یافتن راهی برای برقراری آتش‌بس در جنگ اسرائیل و حماس یا چگونگی ایجاد یک کشور فلسطینی در آینده حاصل نشد. رئیس صندوق سرمایه‌گذاری فلسطین در یکی از نشست‌های داووس گفت حداقل 15 میلیارد دلار برای بازسازی زیرساخت‌های مسکن غزه مورد نیاز است. اما کشورهای عربی تمایلی به کمک مالی تا رسیدن به صلح پایدار ندارند. شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، هم در این نشست گفت: ما موافقیم که صلح منطقه‌ای باید شامل صلح برای اسرائیل هم باشد، اما این مهم تنها از طریق صلح برای فلسطینی‌ها با ایجاد یک کشور فلسطینی می‌تواند اتفاق بیفتد.
2- دریای سرخ؛ یک نقطه سیاه: به نظر می‌رسد صحبت‌ها در داووس میان سرمایه‌داران و سیاست‌گذاران برای حل مسئله دریای سرخ و حملات به کشتی‌های تجاری به نتیجه نرسیده و حوثی‌ها گفته‌اند تا زمانی که اسرائیل به جنگ غزه پایان ندهد این حملات ادامه خواهد داشت. این بی‌ثباتی حمل‌ونقل کالا از آسیا به اروپا را بسیار پرهزینه‌تر خواهد کرد. در نتیجه یکی از محورهای اصلی گفت‌وگو میان مدیران عامل و بیزنسمن‌های در داووس انتخاب مسیرهای عرضه جایگزین برای اجتناب از عبور از دریای سرخ بود.
3- چین و درهای باز برای تجارت: لی کیانگ، نخست‌وزیر چین در اجلاس داووس تاکید کرد درهای اقتصاد کشورش برای تجارت باز است و سرمایه‌گذاری خارجی را تشویق می‌کند. با وجود این، تحلیلگران معتقدند سرمایه‌گذاران در نتیجه تنش‌های چین با ایالات‌متحده، همراه با عدم بهبود کامل اقتصاد پس از همه‌گیری در چین، همچنان برای سرمایه‌گذاری در چین «احتیاط می‌کنند».
4- کسب درآمد از هوش مصنوعی: اگرچه هوش مصنوعی (AI) و فرصت‌هایی که در اکتشافات علمی ایجاد کرده است یا حتی نگرانی‌هایی که در حوزه امنیت به وجود آورده یکی از مهم‌ترین مساله‌های اجلاس داووس بود اما به نظر می‌رسید که مسئله بزرگ‌تر این است که چگونه می‌توان از هوش مصنوعی درآمدزایی کرد. همچنان درآمدزایی از هوش مصنوعی بر همه دیگر جنبه‌هایش می‌چربد و این قدرت اقتصاد است.
5- سرمایه‌داری برای نجات از بدهی: تعدادی از کشورهای دارای بدهی از داووس به عنوان فرصتی برای پیشبرد طرح‌های بازسازی بدهی خود استفاده کردند. در میان این افراد، خاویر مایلی، رئیس‌جمهور تازه انتخاب‌شده آرژانتین با کریستالینا جورجیوا، مدیرعامل صندوق بین‌المللی پول برای بحث در مورد وضعیت بدهی کشورش گفت‌وگو داشت و تاکید کرد: سرمایه‌داری شرکت‌های آزاد تنها ابزاری است که برای پایان دادن به گرسنگی و فقر داریم.
غنا هم دیگر کشوری بود که برای کاهش از بدهی‌های انباشت‌شده خود تلاش کرد با دارندگان اوراق قرضه بین‌المللی، تعامل داشته است.
6- نگرانی‌های اقتصادی جهانی: با هشدار روسای بانک‌های جهانی نسبت به فشارهای تورمی، نگرانی‌ها در مورد اقتصاد جهانی همچنان باقی است؛ نگرانی از احتمال افزایش قیمت نفت و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل به ویژه با توجه به مشکلات فعلی در دریای سرخ مرتبط بود. مدیران بانک‌ها نگران هستند که بازار از کاهش نرخ بهره انتظار نادرستی ایجاد و علامت‌های اشتباهی دریافت کند و از طرفی خطرات ژئوپولیتیکی می‌تواند موجب نوسان‌های اقتصادی بیشتر شود. سانی هارفورد، رئیس مدیریت دارایی بانک UBS در داووس گفت: سال 2024 به‌طور کلی سالی پرماجرا با انتخابات زیاد و اثرگذار در سراسر جهان است که می‌تواند به‌طور بالقوه نحوه مدیریت محرک‌های مالی در سراسر جهان را تغییر دهد.
7- آینده بانکداری اروپا: اگرچه گفت‌وگوهای خصوصی بین مدیران اجرایی در مورد ادغام بانک اروپایی انجام شد، اما نتیجه قابل توجهی به دست نیامد. این امر به این دلیل است که ادغام‌های فرامرزی بدون مقررات یکسان در سراسر منطقه قابل اجرا نیست. با این حال، ادغام انتخابی بازیکنان کلیدی ملی گزینه واقعی‌تری به نظر می‌رسد.
8- اوج نفت پایان ندارد: در حالی که چندین جلسه در داووس امسال با موضوع پایان دادن به سوخت‌های فسیلی برگزار شد، رئیس آرامکو اعلام کرد عدم‌تقاضا برای نفت در آینده قابل پیش‌بینی اتفاق نمی‌افتد. در داووس 2024 تعداد کمتری از مدیران حوزه انرژی به اجلاس آمده بودند اما باز هم روسای نفتی شل، توتال انرژی و آرامکو حضور داشتند و برای بحث در مورد چگونگی کمک به کربن‌زدایی صنایع گفت‌وگو کردند.
9- ادامه حمایت غرب از جنگ اوکراین: ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، هم از حاضران اجلاس داووس بود که در مورد وضعیت اسفناک کشورش سخن گفت. پس از گفت‌وگو با بیش از 80 مشاور امنیت ملی، در نهایت سوئیس پیش‌قدم شد و با میزبانی مذاکرات صلح موافقت کرد. اما مسئله مهم اقتصادی حمایت مالی برای بازسازی اوکراین بود که در این مورد زلنسکی همچنین با رئیس جی‌پی مورگان، جیمی دیمون و دیگر رهبران بانکی دنیا دیدار کرد. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، ضمن ترغیب متحدان غربی کی‌یف به ادامه تحویل تسلیحات و حمایت مالی، اعلام کرد: اوکراین می‌تواند در این جنگ پیروز شود، اما ما باید به مقاومت آنها ادامه دهیم.
10- رکورد زنان اقتصادی: داووس 2024 شاهد یک تغییر امیدوارکننده هم در ترکیب جنسیتی شرکت‌کنندگان بود. بنا به آمار موجود از سه‌هزار شرکت‌کننده، که شامل 350 رئیس دولت، دولت و وزیر بودند، حدود 800 نفر (28 درصد) زن بودند که گفته می‌شود بالاترین تعداد ثبت‌شده از حضور زنان در این اجلاس سیاسی-اقتصادی است و نشان‌دهنده حضور پررنگ‌تر زنان در اقتصاد جهانی است.
