معادله چند مجهولی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی/ فرمول افزایش حقوق بازنشستگان کارگری در سال 1403

به گزارش اقتصاد نیوز، در حالی که دولت، تصویب‌نامه هیأت وزیران در خصوص حقوق کارمندان دولت و بازنشستگان کشوری و ... را 18 فروردین ماه به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ کرده، اما خبری از ابلاغ مصوبه دولت برای افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی نیست؛ موضوعی که در ماده ۹۶ قانون تأمین اجتماعی به صراحت بر آن تاکید شده و آمده است که «سازمان تامین اجتماعی مکلف است میزان کلیه مستمری‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی و مجموع مستمری بازماندگان را در فواصل زمانی که حداکثر‌ از سالی یک بار کمتر نباشد (حداقل یک بار در سال)، با توجه به افزایش هزینه زندگی، با «تصویب هیأت وزیران» به همان نسبت افزایش دهد.»

این در حالی است که با تاخیر دولت در بررسی این موضوع و ابلاغ مصوبه افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی در سال 1403، اولین حقوق این گروه از بازنشستگان در سال جدید، مانند سال قبل واریز شده و فعلاً هیچ افزایشی روی آن اعمال نشده است.

مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی هم اخیرا در گفت و گویی بر این موضوع تاکید کرده که «چهارچوب کاری سازمان تأمین اجتماعی برای پرداخت حقوق بازنشستگان متفاوت است و بعد از تصویب در هیأت وزیران اجرایی خواهد شد»؛ شاهدی بر این مدعا که هنوز ابلاغیه ای از پاستور به این سازمان درباره میزان افزایش حقوق بازنشستگان نرسیده است. 

بلاتکلیفی درباره زمان واریز مابه التفاوت حقوق بازنشستگان

البته، ماجرا تنها به همین نقطه محدود نمانده؛ پس‌لرزه تاخیر دولت در تعیین تکلیف میزان افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی، نه تنها در فیش حقوقی و حساب این گروه از بازنشستگان مشاهده شده بلکه این تاخیر، حالا از نبود صدای واحد در سازمان تامین اجتماعی نیز پرده برداشته است.  

در شرایطی که اخیرا سید مرتضی حسینی؛ معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تامین اجتماعی ازاعمال افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی در «اردیبهشت ماه امسال» خبر داد، روز گذشته رئیس این سازمان، زمان پرداخت مابه‌التفاوت فروردین امسال را «خرداد» اعلام کرد. 

این در حالی است که حسینی گفته بود: همانند گذشته، پرداخت‌های جدید حقوق بازنشستگان به اضافه مابه التفاوت فروردین ماه، از اردیبهشت امسال اعمال خواهد شد.

میزان افزایش حقوق بازنشستگان در هاله‌ای از ابهام

با این همه، نه تنها دولت در روال قانونی تاخیر کرده بلکه 32 روز از سال جدید سپری شده اما میزان افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی یا به عبارتی کارگران بازنشسته بلاتکلیف مانده است.

هرچند میزان افزایش حقوق این گروه از بازنشستگان تا این لحظه اعلام و ابلاغ نشده اما پیش‌تر رحیم زارع، سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۱۴۰۳ با اعلام اینکه «بنابر مصوبه بودجه 1403، کف حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری، ماهانه ۹ میلیون تومان خواهد بود»، درباره افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی تاکید کرد که «مستمری بازنشستگان تامین اجتماعی، متناسب با افزایش ۳۵ درصدی دستمزد کارگران، به همین میزان افزایش پیدا می‌کند.»

این در حالی است که سازمان تامین اجتماعی تا این لحظه این میزان افزایش حقوق را برای بازنشستگان زیرمجموعه این سازمان تایید یا تکذیب نکرده است.

ماده 111 قانون تامین اجتماعی نیز به صراحت اعلام کرده که میزان مستمری ازکارافتادگی کلی و مستمری بازنشستگی و مجموع مستمری بازماندگان، در هر حال نباید از حداقل مزد کارگر عادی کمتر باشد.

بر همین اساس انتظار می‌رود هیات دولت با افزایش حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی -طبق مصوبه شورای عالی کار برای دستمزد کارگران- موافقت کند که در این صورت، حقوق بازنشستگان حداقل بگیر به میزان ۳۵ درصد افزایش خواهد یافت. البته این موضوعی است که باید به زمان ابلاغ مصوبه دولت موکول کرد و دید آیا دولتی ها این قانون را در افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی لحاظ می کنند یا خیر.

فرمول افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی

از سوی دیگر، بر اساس ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی، این سازمان «مکلّف» است در تعیین میزان افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی چند نکته را لحاظ کند؛ 

اول اینکه؛ باید حداقل یک بار در سال، حقوق بازنشستگان مورد بررسی قرار گیرد و دولت نسبت به افزایش آن از طریق طرح در هیئت وزیران و تصویب میزان مورد نظر، اقدام کند. نکته آنکه سازمان تامین اجتماعی به عنوان پیشنهاددهنده و هیئت وزیران به عنوان تصویب کننده، باید میزان افزایش حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی را متناسب با «افزایش هزینه های زندگی» ،به اندازه «سبد معیشت و هزینه های زندگی کارگران بازنشسته» تعیین کند به نحوی که حقوق پرداختی کارگران بازنشسته مطابق با تورم واقعی کشور به روز رسانی شود. 

دوم آنکه؛ در ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی به صراحت تاکید شده که این سازمان مکلف است میزان مستمری‌های بازنشستگی را در فواصل زمانی مختلف در سال افزایش دهد؛ به عبارتی قانون دست این سازمان را برای افزایش حقوق چندباره در سال و متناسب با شرایط زندگی کارگران باز گذاشته است؛ هرچند که در عمل، اغلب این افزایش حقوق به همان میزان حداقلی یعنی سالی یک بار محدود می ماند و البته، تاخیر در اعمال آن نیز به عادت تبدیل شده است.

نکته دیگر آنکه در مجموع، آنچنان که در ماده 111 قانون تامین اجتماعی تصریح شده، میزان افزایش حقوق بازنشستگان کارگری باید به نحوی تعیین شود که از حداقل حقوق یک ماه کارگران کمتر نباشد. 

با این همه، اکنون یک ماه از آغاز سال1403 گذشته اما معادله مشخص افزایش حقوق کارگران بازنشسته برای دولت مجهول و بلاتکلیف مانده؛ موضوعی که  بازنشستگان تأمین اجتماعی را همچنان چشم انتظار مصوبه هیات وزیران برای افزایش حقوق و زمان دقیق واریز آن نگه داشته است.