چرا با اینکه هزینه اجاره در استانبول 2 برابر تهران است، اجارهنشینی در آنجا راحت‌تر است؟
طبق آخرین آمار رسمی، حدود 1.5 میلیون خانوار مستاجر در شهرهای کشور دچار «فقر مطلق» هستند به این معنا که «تحت‌تاثیر هزینه سنگین اجارهبها» نمی‌توانند «حداقل هزینه‌‌‌های زندگی از جمله کالری» خود را تامین کنند. همچنین بالای نیمی از کل خانوارهای ایرانی در «فقر مسکن» قرار دارند به این معنا که هزینه تامین مسکن آنها خیلی بیش‌‌‌از «30درصد کل مخارج ماهانه و سالانه» است. سیاستگذار بخش مسکن در کشورمان طی این سال‌ها در مواجهه با صورت مساله «فقر و بحران مسکن» و «سخت و سخت‌‌‌تر شدن شرایط اقتصادی اجاره‌‌‌نشین‌‌‌ها»، به جای پرداختن به «ریشه»، هدف را اشتباهی تعریف کرد.
معمای اجاره‌‌‌بهای کمتر؛ سختی بیشتر
«دنیای‌‌‌اقتصاد» برای بررسی مقایسه‌‌‌ای «اوضاع مسکن تهران و استانبول»، از «متر دلاری» استفاده کرده است به این معنا که قیمت خرید و اجاره خانه بر اساس «ارزش دلاری» در این دو کلان‌‌‌شهر سنجش شده است. نتایج این بررسی مشخص می‌کند، به‌رغم آنکه «بهای تامین مسکن» به دلار در استانبول حدود دو‌برابر تهران است اما این هزینه در آنجا معادل فقط 70درصد از «حداقل دستمزد ترکیه‌ای‌‌‌ها» است در حالی که در تهران 1.7 برابر «حداقل حقوق ماهانه» باید برای «هزینه اجاره مسکن» صرف شود. تضاد « اجاره‌‌‌بهای کمتر (تهران نسبت به استانبول)؛ سختی بیشتر» همان معمایی است که اگر جواب آن مشخص شود، می‌توان به «چرخش سیاستگذار مسکن در ایران از بیراهه به راه اصلی» امیدوار بود.
جواب این معما در «روند رشد اقتصادی» ترکیه و همچنین «روند تعدیل دستمزد» در این کشور خلاصه می‌شود. اقتصاد ترکیه طی 10 سال گذشته به‌طور متوسط سالانه 5درصد «رشد» کرده است؛ رشد اقتصادی مثبت و پایدار باعث «بهبود مداوم رفاه خانوارها» از طریق «تقویت درآمد سرانه» می‌شود. هر چند ترکیه نیز تا حدودی شبیه ایران در سال‌های اخیر با «تورم عمومی» بالا روبه رو شد اما هم میزان نرخ تورم سالانه‌‌‌اش تا حدودی کمتر از ایران بود و هم اینکه، «موتور تولید» در این کشور مثل ایران از کار نیفتاد.
البته بازار مسکن ترکیه از «سابقه سیاست‌‌‌های مسکن حمایتی کارآمد» موسوم به «توکی» نیز بهره می‌‌‌برد. این سیاست از سال 1984 از طریق چند برنامه، «از خانوارهایی که توان مالی تامین مسکن» را ندارند، حمایت و پشتیبانی می‌کند.
مجموعه‌‌‌ای از «سیاست‌‌‌های مناسب اقتصادی» در بیرون بازار مسکن و «سیاست‌‌‌های مختص بخش مسکن» در اقتصاد ترکیه، به «کارت برنده» مستاجرها در این کشور تبدیل شده است. واقعیت «مستاجری در استانبول» در این بررسی می‌تواند «درس عبرت» باشد برای «متولی بازار مسکن تهران و البته سایر شهرهای ایران». تمرکز سیاستگذار بر «هموار کردن مسیرهای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار» باعث خواهد شد «توان کاملا از دست رفته ایرانی‌‌‌ها برای پرداخت هزینه مسکن» به تدریج احیا شود.
همچنین «رشد اقتصادی» پایدار باعث «بهبود نبض سرمایه‌‌‌گذاری ساختمانی و ساخت مسکن» می‌شود که این نیز به «بهبود سریع شرایط» و «عبور از فقر مسکن» کمک خواهد کرد.
