مقایسه رشد متغیرهای تورم‌زا در 1400 و 99

به گزارش اقتصادنیوز حجم نقدینگی در اقتصاد ایران در شهریور 1400 از مرز 4 هزار هزار میلیارد تومان عبور کرده است. رشد این متغیر تورم ساز در نیمه نخست سال جاری حدود 17 درصد برآورد شده است که با رشد نقدینگی در شش ماهه نخست سال گذشته تفاوت چندانی ندارد. با توجه به اینکه متغیر های پولی متغیر های تورم ساز اقتصاد کلان محسوب می شود، می توان از رشد این متغیر ها در نیمه نخست امسال در مقایسه با نیمه نخست سال گذشته، شرایط تورمی اقتصاد را در ماه های پیش رو با توجه با شرایط تورمی سال گذشته پیش بینی کرد. به بیان ساده تر انتظار می رود چنانچه رشد متغیر های پولی در امسال و سال گذشته مانند هم باشد، شرایط تورمی هم یکسان رقم بخورد. از همین حیث  در این گزارش به بررسی رشد متغیر های پایه پولی، نقدینگی و اجزای آن در شش ماه نخست امسال و سال گذشته پرداخته شده است.

وضعیت نامناسب چاپ پول در 1400

رشد 6 ماهه نخست پایه پولی در سال جاری 13.1 درصد برآورد شده است، به بیان ساده تر حجم پایه پولی در پایان شهریور ماه نسبت به پایان سال 99 بالغ بر 13 درصد رشد داشته است. این درحالیست که رشد شش ماهه این متغیر پولی در سال 99 تنها 5.4 درصد بوده است. همچنین میانگین رشد ماهانه پایه پولی در شش ماه نخست امسال 2.2 درصد بوده است، بدین معنی که در نیمه نخست امسال پایه پولی به طور متوسط 2.2 درصد رشد داشته است. این شاخص برای سال 99 به یک درصد هم نمی رسد.

با توجه به بررسی های صورت گرفته می توان گفت که رشد و افزایش پایه پولی در نیمه نخست امسال در مقایسه با نیمه اول سال گذشته بسیار بالاتر بوده است. این در حالیست که رشد پایی پولی در مرداد و شهریور تقریبا صفر درصد بوده است که نشان از چاپ بالای پول در 4 ماه اول سال جاری دارد. پایین بودن رشد پایه پولی در نیمه نخست سال گذشته به علت رشد بالغ بر منفی 5 درصدی این متغیر در تیر ماه سال گذشته بوده است.

رفتار مشابه نقدینگی در 1400 و 99

رشد نقدینگی در شش ماه نخست سال 1400 حدود 17 درصد برآورد شده است، همچنین میانگین رشد ماهانه این متغیر تورم ساز در نیمه نخست امسال 2.7 درصد بوده است، به بیان دیگر در شش ماه نخست سال نقدینگی به طور متوسط ماهانه 2.7 درصد افزایش یافته است.

رشد 6 ماهه نقدینگی در سال 99 نیز 17.1 درصد بوده است و همچنین میانگین رشد ماهانه نقدینگی در نیمه اول سال 99 حدود 2.7 به ثبت رسیده است. همانگونه که از آمار بر می آید رشد نقدینگی در نیمه نخست سال جاری و سال گذشته تفاوت چندانی با یکدیگر ندارد. همچنین ضریب فزاینده در شهریور 1400 به مانند ضریب فزاینده در شهریور 99 در محدوده 7.8 قرار دارد، که نشان دهنده میزان یکسان خلق پول توسط بانک ها در سال‌های 99 و 1400 دارد.

کاهش سیالیت نقدینگی در 1400

رشد حجم پول در شش ماهه نخست سال 99 بالغ بر 40 درصد بوده است، این در حالیست که رشد حجم پول در شش ماهه اول امسال تنها 18.2 درصد برآورد شده است. همچنین میانگین رشد ماهانه نقدینگی در شش ماه اول سال جاری حدود 3 درصد و در سال 99 نزدیک به 6 درصد بوده است. با توجه به اینکه رشد حجم پول در سال جاری نسبت به سال گذشته کمتر شده است، می توان گفت که سیالیت نقدینگی در 1400 نسبت به 99 کاهش یافته است.

یکی از دلایل رشد بالای پول در سال گذشته بالا بودن تورم انتظاری بوده است. زمانی که تورم انتظاری بالا می رود، جذابیت سود سپرده های بانکی کاهش می‌یابد و جامعه برای جلوگیری از کاهش ارزش پول خود، پول های خود را از حساب های بلند مدت بانکی خارج کرده و به سمت بازار هایی مانند مسکن، خودرو، طلا و ارز می برند. یکی دیگر از دلایل رشد بالای پول در نیمه نخست سال گذشته بازدهی بالای بورس در این بازه و خروج پول از سپرده های مدت دار به سمت این بازار است.

رانت ۶۰۰ هزار میلیاردی دلار ۴۲۰۰/در اکوایران ببینید:

حبس پول در سپرده های بلند مدت

رشد شبه پول در 6 ماهه نخست سال جاری 16.8 درصد برآورد شده است، در همین بازه زمانی در سال 99 رشد شبه پول 12.2 درصد بوده است. علت اصلی پایین بودن رشد سپرده های بلند مدت بانکی در سال 99 نسبت به امسال، رشد بالای حجم پول در سال گذشته بوده است. هر چند که در حالت سیالیت پول در سال جاری کمتر شده است اما این نکته حائز اهمیت است که رشد حجم پول در ماه گذشته روندی افزایشی داشته است و چنانچه این روند متوقف نشود برای بار دیگر شاهد افزایش سیالیت نقدینگی و تورم زا تر شدن نقدینگی خواهیم بود.

تورم 1400 کمتر از تورم 99 خواهد بود؟

چنانچه نقدینگی را بازیگر اصلی تورم بدانیم، باید گفت که هیچ تفاوتی بین رشد نقدینگی در 1400 و 99 نبوده و چنانچه اتفاق خاصی رخ ندهد، تورم در سال جاری مشابه سال قبل خواهد بود. چنانچه پایه پولی را به عنوان هسته مرکزی تورم در نظر داشته باشیم با توجه رشد بالای پایه پولی در 1400 نسبت به سال گذشته، شرایط تورمی امسال وخیم تر از سال 99 خواهد بود. دو نکته مثبت نیز در مورد سال جاری وجود دارد؛ اول اینکه سیالیت نقدینگی در 1400 نسبت به 99 کمتر شده و دوم، رشد ماهانه پایه پولی در مرداد و شهریور تقریبا صفر درصد بوده است که از زهر تورم زایی پایه پولی کاسته است.

البته این نکته هم لازم به ذکر است که ضریب فزاینده یا همان خلق نقدینگی توسط بانک ها در شهریور امسال به 7.839 رسیده است، این عدد بالاترین رقم ضریب فزاینده در سالیان گذشته است. بررسی ها نشان می دهد رقم ضریب فزاینده در ماه های گذشته کاملا صعودی بوده است که نشان از تمایل بالای بانک ها به خلق اعتبار دارد. بالا بودن و روند افزایشی خلق اعتبار توسط بانک ها می تواند در ماه های آتی به رشد بیشتر نقدینگی و تورم زایی بیشتر منجر شود.