بازداشت ۶۰۰ سرباز و کارآموز ترکیه به‌دلیل مشارکت در کودتا

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از دنیای اقتصاد، اخیرا اما خانواده‌های کارآموزان خلبانی که محکوم به حبس ابد شده‌اند، در اعتراض به بازداشت مردان و فرزندان‌شان سکوت خود را شکسته‌اند. در میان نیروهایی که محکوم به مجازات‌های سنگین شده‌اند نام ۶۰۰ سرباز و کارآموز دیده می‌شود که پرونده‌هایشان هنوز باز است. روزنامه نیویورک‌تایمز در این‌باره نوشت: در عکسی که به دست نیویورک‌تایمز رسیده است، می‌توان خوشحالی بی‌حد و وصف ۱۴ تن از فارغ‌التحصیلان آکادمی نیروهای هوایی ترکیه را مشاهده کرد که دوره‌های کارآموزی خود را تمام کرده‌اند و جشن خود را با عکس گرفتن کنار یک جت جنگی به اتمام رسانده‌اند.

در این چند ماه به جز یک تن، بقیه افراد حاضر در این عکس در زندان بوده‌اند. آنها متهم به پیوستن در کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ بودند که خون‌‌ریزی را به خیابان آورد و کشور را به یک تلاطم سخت گرفتار کرد که هنوز تبعات آن قابل مشاهده است. در نوامبر گذشته ۱۳ تن از افراد حاضر در عکس به زندان رفتند اما یک نفر آنها چون در آن زمان در مراسم عروسی‌اش حضور داشت،  از اتهام مبرا شد. این افراد متهم به تلاش برای براندازی به موجب قانون اساسی شناخته شده‌اند و حالا باید به جای خلبانی جنگنده‌های اف-۱۶، متحمل مجازاتی سنگین شوند که همان حبس ابد است.  وقتی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه با تلاش برای کودتا روبه‌رو شد، به کودتاچیان بسیار سخت گرفت و پس از آن با شدت با آنها برخورد کرد، به‌گونه‌ای که به دستور رئیس‌جمهوری ترکیه برای مدت دو سال وضعیت اضطراری در این کشور حاکم شد و سپس۱۰۰ هزار نفر را بازداشت و ۱۵۰ هزار تن دیگر را از کار بیکار کرد. در ادامه هم بیش از ۸ هزار نفر از پرسنل ارتش به‌دلیل حضور در کودتا تحت پیگرد قرار گرفتند که از آن جمله می‌توان به ۶۰۰ سرباز و کارآموز اشاره کرد که بیشتر آنها در اوایل دهه ۲۰ زندگی خود به سر می‌برند. این درواقع از شانس و بخت بد آنها بوده است که در همان شب گوش به فرمان کودتا توسط ژنرال‌ها در پادگان‌ها بوده‌اند. این در حالی است که سرنوشت آنها تا حد زیادی در ترکیه نادیده گرفته شده است تا جایی که سخنان دولت علیه عاملان کودتا شدیدتر شده و خانواده‌ها و وکلای متهمان از این موضوع ترسیده و ابراز نگرانی کرده‌اند. در حکمی که علیه این ۱۳ کارآموز صادر شده است، ۱۲ تن به حبس ابد با اعمال شاقه و بدون بخشش و آزادی مشروط محکوم شده‌اند و تنها یک نفر از آنها به حبس ابد ساده محکوم شده است. به همین منظور خانواده‌های آنها پس از تحمل چند ماه سکوت تصمیم گرفته‌اند این فضا را بشکنند و صحبت کنند.  کزبان کالین که آلپر، پسر ۳۰ ساله‌اش به حبس ابد محکوم شده است، می‌گوید: «صادقانه بگویم انتظار تبرئه آنها را از سوی حکومت نداشتیم. دست‌کم منتظر بودیم که آزاد شوند اما حالا اعمال شاقه هم اضافه شده است.»  در ابتدا، خلبانان کارآموز و خانواده‌های آنها به این سیستم اعتماد کرده بودند، چراکه تاریخ ترکیه مملو از کودتا بوده است و نیروهای سطح پایین هرگز به این حد مورد مجازات قرار نگرفته بودند. علی کالین، پدر آلپر که خود یک گروهبان بازنشسته ارتش ترکیه است، می‌گوید: «وقتی نوبت به کودتا می‌رسد، تصمیم به اجرای آن در سطح ژنرال‌ها است.» او ادامه می‌دهد: «من می‌خواهم به این بی‌عدالتی اشاره کنم. آنها چه کردند؟ آنها فقط کارآموز بودند.»

در تابستان سال ۲۰۱۶، این گروه به تازگی به پایگاه هوایی آکینچی ترکیه که در خارج از آنکارا قرار دارد، پیوستند تا دوره‌های کارآموزی خلبانی جنگنده‌های اف-۱۶ را آغاز کنند که بالاترین حد تحصیلات در این دوره ۱۰ ساله است. در ۱۵ ژوئیه، آنها را به پایگاه دعوت کردند تا در یک امتحان زبان انگلیسی شرکت کنند و سپس به آنها گفتند که برای تماشای یک عملیات ضد تروریسم در کنار هم قرار بگیرند. اما معلوم شد که پایگاه هوایی آکینچی مقر کودتاچیان بوده که مجموعه‌ای از پرسنل نظامی و غیرنظامیانی است که عصر همان روز به نیروها دستور داده شد کنترل مقرهای اصلی حکومت را به دست بگیرند و از همین پایگاه جنگنده‌ها دستور گرفتند تا پارلمان را بمباران کنند. همچنین در این پایگاه دستور داده شد رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه نیز دستگیر شود. اما رجب طیب اردوغان توانست از چنگال آنها فرار کند و در یک مصاحبه تلفنی با یک ایستگاه تلویزیونی (سی‌ان‌ان ترک) از مردم خواست که در برابر این براندازی ایستادگی کنند.

همان اول صبح کودتا، سربازان طرفدار دولت کنترل را به دست گرفتند و به پایگاه آکینچی حمله کردند و بسیاری از افراد را دستگیر کردند که این ۱۳ نفر نیز جزو آنها بودند. خلبانان کارآموز با توجه به اظهارات خود در برابر بازپرس و در دادگاه  که دولت این اظهارات را به چالش کشید و قابل تأیید مستقل نیست، تا حد زیادی از آنچه در جریان بود آگاه نبودند. آنها گفتند که تلفن همراهشان از آنها گرفته شد که در جریان یک عملیات این امر طبیعی است و تلویزیون را نیز از استراحتگاهشان خارج کرده بودند. آنها صندلی‌ها را جابه‌جا کردند و برای خود در آن شب چای درست کردند. اما برخی از آنها نگهبان بودند و به سه نفر از آنها نیز اسلحه داده شد، هرچند که دادگاه تشخیص داد در شب کودتا از آنها استفاده‌ای نشده است. در واقع بسیاری از ترک‌ها با کودتا مخالفت کردند. اما از آنجا که این سرکوب برای بیش از چهار سال ادامه داشته و بسیاری از افراد را که هیچ ارتباطی با وقایع پیرامون آن ندارند، درگیر کرده است  موجب شده که بسیاری از افراد به‌دلیل بی‌عدالتی‌های دولت از اردوغان ناراضی باشند. کمال کیلیچدار اوغلو، رهبر بزرگ‌ترین حزب مخالف دولت ترکیه، از اردوغان در برابر کودتاچیان حمایت کرد اما از همان زمان او را به سازماندهی کودتای غیرنظامی متهم کرد، هنگامی که ده‌ها هزار مخالف سیاسی، دانشگاهی، وکلا و روزنامه‌نگار که هیچ ارتباطی به کودتا نداشتند، توسط اردوغان از کار بیکار یا دستگیر شدند. 

از فردای کودتای نافرجام، پاکسازی نیروهای مسلح به صورت سیستماتیک انجام شده که به‌شکل ریشه‌ای ادامه داشته و سالانه بخشی از نیروها پاکسازی می‌شوند. یکی از همکلاسی‌های سابق این گروه ۱۳ نفره که از جمله افراد پاکسازی شده است می‌گوید: از افراد کلاس ۲۰۱۰ که دوره‌های خلبانی اف-۱۶ را می‌گذراندند تنها دو نفر باقی مانده‌اند و باقی همه اخراج شده‌اند.  علی کالین که بیشتر زندگی‌اش در ژاندارمری خدمت کرده است، می‌گوید: «اعتماد ما به قانون، دادگاه‌ها، دادگستری، ایالت و دولت به صفر رسیده است؛ حتی زیر صفر. »تاکنون هزاران نفر از کارآموزان و نظامیان در ارتش این کشور در هجوم پاکسازی‌ها از کار بیکار شده‌اند. خدیجه چیلان که بوراک پسر ۲۹ ساله‌اش در میان آن ۱۳نفر به حبس ابد با اعمال شاقه روبه‌رو شده است، می‌گوید: «آیا تباه کردن زندگی افراد بدون آنکه مشخص شود، گناهکارند یا بی‌گناه، درست است؟ آنها بچه هستند. افراد  بسیاری مانند پسرم درگیر این موضوع هستند و زندگی‌شان در زندان در حال تباه شدن است.»