قرصِ سمی پنهان در دیپلماسی ایران و آمریکا

به گزارش اقتصادنیوز، طی هفته های گذشته، لایحه رقابت استراتژیک با چین در کمیته روابط خارجه سنای ایالات متحده ارائه شد که شامل اولویت‌ها، تعریف اهداف و پیشنهاد ابتکارعمل‌های خاص برای رقابت استراتژیک آمریکا با چین بود.  در این لایحه چین متهم شده که از قدرت سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی، نظامی، فناوری و ایدئولوژیک خود به عنوان اهرمی برای تبدیل شدن به یک رقیب جهانی استراتژیک و نزدیک به همتای خود یعنی ایالات متحده استفاده می‌کند.

با این حال در آخرین لحظات برای تایید در کمیته روابط خارجی اصلاحیه ای به این لایحه اضافه شده که مورد مناقشه قرار گرفته است. متیو پتی با انتشار یادداشتی در پایگاه تحلیلی ریسپانسیبل استیتکرفت با عنوان «سناتور ارشد دموکرات بی سر و صدا قرص سمی ایران را وارد لایحه چین می کند» نسبت به این اصلاحیه واکنش نشان داده و معتقدست این اصلاحیه با آن که در ذیل لایحه رقابت استراتژیک با چین قرار گرفته، ولی در واقع مذاکرات وین و به بن بست کشاندن آن را هدف گرفته است.

شفافیت بیشتر یا تلاش برای سنگ اندازی

به نوشته متیو پتی به نظر می رسد این اقدامی اساسی در راستای شفافیت بیشتر باشد. اما برخی از دموکرات های سنا نگرانند که اصلاحیه ای که بی سر و صدا به لایحه مربوط به چین اضافه شده، به طور بالقوه یک قرص سم پنهان برای دیپلماسی با ایران باشد.

کمی پیش از اینکه لایحه رقابت استراتژیک به تایید کمیته روابط خارجی سنا برسد، باب منندز رئیس و جیم ریش عضو این کمیته، اصلاحیه ای را وارد کردند که شرایط گزارش دهی موافقت نامه های بین المللی را بسیار گسترش می دهد.

بر اساس این اصلاحیه وزارت امور خارجه موظف است گزارش های مفصلی را ظرف پنج روز پس از تأیید مذاکره یا انعقاد یک توافق نامه بین المللی یا «سند غیر الزام آور» با «تأثیر مهم در سیاست خارجی ایالات متحده» به کنگره ارائه دهد.

در حالی که این اصلاحیه توسط برخی از کارشناسان حقوقی مورد حمایت قرار گرفته، دو دستیار کنگره و یک فعال که خواست نامش فاش نشود، ابراز نگرانی کرده اند که این اصلاحیه می تواند بر مذاکرات در حال انجام در وین تأثیر بگذارد، جایی که دولت بایدن در حال مذاکره با پنج قدرت جهانی دیگر برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران است .

فرصتی برای مخالفان دیپلماسی با ایران

به گفته یکی از دستیاران کنگره «از نظر ما، لحن این اصلاحیه نگران کننده است، چرا که می توان آن را این گونه تفسیر کرد که برای هرگونه مذاکره در مورد توافق نامه بین المللی به اطلاع کنگره نیاز است. این شرایط مبهمی به وجود می آورد که می تواند به طور بالقوه تلاش های تمام وقت دیپلمات هایی که سعی دارند  بی سر و صدا مسائل را حل و فصل کنند، نقش بر آب کنند». به عقیده او این اصلاحیه می تواند به مخالفان مذاکرات وین در کنگره فرصتی در جهت تلاش برای ناکامی این گفتگوها بدهد.

منندز و ریش هر دو از مخالفان سرشناس برنامه جامع اقدام مشترک 2015 هستند که دولت بایدن به دنبال بازگشت به آن است. منندز برای خنثی کردن رویکرد دیپلماتیک فعلی دولت بایدن به سختی در تلاش است و با همکاری جمهوری خواهان سنا و حامیان اسرائیل می کوشد دولت بایدن را در جهت تحت فشار قرار دادن و برخورد شدیدتر با ایران ترغیب کند.

یکی از فعالان در کنگره از نگرانی دموکرات ها در باب اصلاحیه مذکور خبر داده است. منندز از اختیارات خود به عنوان رئیس کمیته برای تغییر در متن لایحه کمی پیش از شروع رای گیری استفاده کرده است. به گفته یکی دیگر از دستیاران کنگره «این تغییر در آخرین لحظه انجام شده و نسبت به سایر اعضای دموکرات کمیته توجه بسیار کمی شده است و به نظر می رسد بسیاری از این موضوع بی خبرند».

مایه سرخوردگی حزب

وزارت امور خارجه از اظهار نظر در این باب خودداری کرده، اما سناتور کریس مورفی ادعا کرده که دولت بایدن از این بابت نگران است. او در جلسه 21 آوریل گفت «من می دانم که وزارت امور خارجه نگرانی هایی از بابت زمان مورد نیاز برای اطلاع رسانی اولیه به کنگره دارد».

قانون رقابت استراتژیک در کمیته روابط خارجی سنا تایید شده است، اما هنوز تا تبدیل شدن به قانون فاصله زیادی دارد. لایحه نیاز به تصویب در مجلس سنا و مجلس نمایندگان دارد و فرصت زیادی برای اصلاح متن مصوب وجود دارد. پیش بینی می شود کلیات این لایحه با حمایت هر دو حزب و دولت تصویب شود. اما سرنوشت اصلاحیه منندز و ریش چندان قطعی نیست. 

در حال حاضر منندز رابطه گرمی با جمهوری خواهان  دارد و از موقعیت خود به عنوان رئیس کمیته کمال بهره را می برد و با دور شدن از همکاران دموکرات خود موجب سرخوردگی هم حزبی ها و رئیس جمهور در حوزه اهداف سیاست خارجی شده است.