پیش‌بینی کارشناسان از وضعیت کابینه سیزدهم/ در یک جنگ اقتصادی قرار داریم

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، کارشناسان و فعالان اقتصادی با ابراز هشدارهایی به دولت آینده در انتخاب تیم اقتصادی، تاکید دارند که دولت سیزدهم باید مراقب باشد که از مسببان وضع موجود در ترکیب کابینه استفاده نکند.

تقریبا از ۱۹ روز دیگر دولت سیزدهم به طور رسمی کار خود را آغاز خواهد کرد؛ دولتی که وعده حل مشکلات اقتصادی مردم را داده است. حالا همه نگاه‌ها به اوست تا تیم و کابینه خود را تعیین کند؛ هر چند شاید تاکنون برای رییسی، تیم و کابینه‌اش تا حد زیادی مشخص شده باشد، ولی این موضوع، نزد افکارعمومی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

رییس دولت سیزدهم البته پیش از انتخابات تاکید کرده بود که ترکیب کابینه‌اش با ترکیب ستادش تفاوت خواهد داشت و حتی او در دوره‌ای عنوان کرده بود مدیران خود را براساس نخبه‌سنجی بر می‌گزیند و هیچ خط قرمز جناحی و باندی در آن ندارد و تنها برایش کارآمدی مهم است. او خود را وامدار هیچ گروهی تلقی نکرده، بلکه خود را نماینده همه جامعه می‌داند. به همین دلیل هم اما و اگرهایی در خصوص کابینه و دولت آینده او رقم خورده است.

نگرانی نسبت به هماهنگی تیم اقتصادی 

اما فارغ از این‌که چه کسانی در کابینه دولت سیزدهم حضور خواهند داشت، انتظارات امروز در این جهت است که افرادی که بر کرسی مدیریت وزارتخانه‌ها تکیه می‌زنند، واجد شرایط و کاربلد باشند تا سبب بروز مشکلات عدیده‌ای که اکثرا در اثر ضعف اجرای مسوولیت به طور کامل ایجاد می‌شوند، نباشند. بر همین اساس است که اغلب اقتصاددانان و فعالان اقتصادی، هشدارهایی را در انتخاب تیم اقتصادی دولت آینده مطرح و بر هماهنگی اعضای کابینه تاکید دارند.

حسین صمصامی، سرپرست اسبق وزارت اقتصاد درباره تیم اقتصادی دولت سیزدهم، با اشاره به جلسه چهارشنبه هفته گذشته حجت‌الاسلام رئیسی با اقتصاددانان می‌گوید: من در حال حاضر نمی‌دانم آقای رئیسی چه می‌کند، ولی اگر تیم ایشان به فرمی باشد که روز چهارشنبه هفته گذشته آمدند، معلوم است که هماهنگ نخواهند بود.

وی می‌افزاید: کسانی که روز چهارشنبه در جلسه آقای رییسی با اقتصاددانان آمدند، اگر این ترکیب‌ها باشد، قطعا تیم هماهنگی ایجاد نخواهد شد. از سوی دیگر، آقای رییسی باید مراقب باشد که از مسببان وضع موجود در ترکیب کابینه استفاده نکند. افرادی که صحبت کردند، بعضا افرادی بودند که از مسببان وضع موجود بودند.

سرپرست اسبق وزارت اقتصاد تصریح می‌کند. پیش‌بینی‌ای در این جلسه از سوی یک فرد گفته شد که تورم افسارگسیخته و غیرقابل کنترل می‌شود. من در پاسخ به این فرد که چنین پیش‌بینی‌ای را داشت، می‌خواهم بگویم که این اتفاق افتاده و تورم در حال حاضر غیرقابل کنترل شده است.

صمصامی متذکر می‌شود: سیاست‌های غلط ارزی، بحث هدفمند کردن یارانه‌ها که به صورت اشتباه اجرا شد، از زمان دولت دهم شروع شدند و کسانی که در آن دولت بودند، در وضعیت حال مردم مقصر هستند و به طور قطع این افراد اگر بخواهند در دولت آقای رییسی باشند، وضع فعلی تداوم پیدا خواهد کرد.

وی تاکید می‌کند: نکته مهمی که در حال حاضر وجود دارد، بحث هماهنگی تیم دولت با توجه به شرایط موجود است.

این اقتصاددان با اشاره به ویژگی‌های یک تیم کارآمد اقتصادی، می‌گوید: از ویژگی‌های یک تیم کارآمد اقتصادی این است که اولا افرادی باشند که به لحاظ فکری هماهنگ و منسجم باشند و در عین حال، اقتصاد متعارف و خوب را به درستی درک کرده باشند. سوم این‌که شرایط اقتصاد ایران را به خوبی فهمیده باشند و مفهوم جنگ اقتصادی را بدانند.

صمصامی ادامه می‌دهد: همچنین شرایط اقتصاد ایران را در دنیا درک کرده باشند و بدانند کشورهای غربی با ایران یک جنگ تمام‌عیاری را شروع کرده‌اند. از سوی دیگر، گروهی نباشند که دنبال منافع خود باشند و دنبال گرفتن پست و قدرت‌طلب نباشند. این تیم می‌تواند یک تیم هماهنگی باشند و ریل اقتصاد را تغییر دهد؛ وگرنه افرادی که اقتصاد را نفهمیده‌اند، افرادی که قدرت‌طلب و جاه‌طلب هستند و قبلا امتحان خود را پس داده‌اند، اگر روی کار آیند، تیم هماهنگی نخواهیم داشت.

وی درباره این نگرانی در دولت آینده که از سوی برخی کارشناسان مطرح می‌شود که هماهنگی تیم اقتصادی حول محورهای جناحی، رفاقتی و سیاسی باشد، عنوان می‌کند: من نمی‌فهمم رفاقتی و جناحی یعنی چه؟ اما این موضوع به نظرم در دولت فعلی اتفاق افتاد. اگر ما چنین کنیم و برای مثال، یک فرد ضعیف را به دلیل این‌که هم خط ما هست، برداریم بیاوریم و در راس وزارتخانه‌های اساسی اقتصادی بگذاریم، اشتباه و باطل است.

سرپرست اسبق وزارت اقتصاد تاکید می‌کند: فردی که می‌آید، باید بداند که اقتصاد ایران به چه سیاست‌هایی نیاز دارد و بحث منافع و تضاد منافع را به خوبی درک کرده باشد.

صمصامی متذکر می‌شود: آقای رییسی باید کمر همت ببندد و بایستد. ما در یک جنگ اقتصادی قرار داریم که یک سر آن بیرون از مرزهای اقتصاد است و یک سر دیگر آن که در داخل اقتصاد است، بسیار سخت‌تر است. اگر ایشان بخواهد جلوی فساد را بگیرد، پایگاه‌های اطلاعاتی را درست کند، سیاست‌های ارزی را سروسامان دهد، کنترل نقدینگی را انجام دهد، قطعا وارد یک مبارزه جدی در عرصه اقتصادی می‌شود و یک تیم قوی را با خود همراه کند.

وی با اشاره به هماهنگی دستگاه‌ها، می‌گوید: در فاز اول بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، سازمان برنامه و بودجه و وزارت صمت باید با یکدیگر هماهنگی لازم را داشته باشند و باید یک تیم قوی را تشکیل دهند. البته در بلندمدت باید وزارت علوم هم هماهنگ باشد تا بتواند افرادی را تربیت کند که متناسب با شرایط کشور باشد. در کنار این‌ها سایر دستگاه‌ها نیز باید با یکدیگر هماهنگ باشند تا آنچه که می‌خواهیم در عرصه جامعه اتفاق بیفتد، رخ دهد. اما در فاز اول چند دستگاهی که عنوان کردم، باید با یکدیگر هماهنگ باشند.

تغییر مدیریت‌ها چقدر اثربخش است؟

حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق نیز درباره تیم اقتصادی دولت آینده می‌گوید: به نظر می‌رسد که در تیم اقتصادی دولت آینده، بیشتر از فارغ‌التحصیلان دانشگاه امام‌صادق(ع) هستند. ویژگی فارغ‌التحصیلان دانشگاه امام‌صادق این است که به طور عمده افراد درس‌خوانده هستند و سواد اقتصادی دارند.

وی می‌افزاید: این گروه، اقتصاد روابطی را قبول دارند و به دنبال گسترش اقتصاد دولتی نیستند. در عین حال، با وجود این‌که تاکیدشان بر اقتصاد مقاومتی است، ولی در مجموع اگر طیف تندرو آنها کنار گذاشته شوند، نیروهای معتدلی هستند و به نظر می‌آید با معیارهای آقای رییسی همخوانی دارند.

حسینی با اشاره به ویژگی‌های تیم کارآمد اقتصادی، عنوان می‌کند: من اعتقاد ندارم که یک تیم خیلی می‌تواند موثر باشد. تغییر مدیریت‌ها ۱۰، ۱۵ درصد می‌تواند موثر باشد. شما که نمی‌توانید نظام بروکراسی کشور را تغییر دهید و یا ساختار اقتصادی کشور را به سرعت عوض کنید.

وی ادامه می‌دهد: حرف‌هایی که بعضی از اقتصاددانان در جلسه با رییس دولت سیزدهم زدند که برای مثال، نظام مالیاتی اصلاح شود و نظام بانکی و پولی و ارزی اصلاح شوند، همه این‌ها ۷، ۸ سال وقت می‌خواهد.

عضو اتاق بازرگانی ایران و عراق تصریح می‌کند: به نظر من یک تیم هماهنگ بهتر از تیمی است که همه‌شان ژنرال باشند. برای مثال، اگر دنبال اقتصاد رقابتی هستند، باید تیمی باشند که همه‌شان اقتصاد رقابتی را قبول داشته باشند. ضمن این‌که هر چه بتوانند دایره را بازتر کنند و از همه نیروهایی که در یک جریان فکری هستند، استفاده کنند، قطعا می‌توانند سرمایه اجتماعی را بیشتر به‌کار بگیرند تا این‌که بخواهند فقط از یک جناح اصولگرا استفاده کنند.

حسینی درباره این نگرانی در دولت آینده که از سوی برخی کارشناسان مطرح می‌شود که هماهنگی تیم اقتصادی حول محورهای جناحی، رفاقتی و سیاسی باشد، عنوان می‌کند: قطعا هماهنگی به این معنا که یک باند و جریان قدرت‌طلب ایجاد شود، برای کشور مضر خواهد بود. اگر قرار باشد که در اقتصاد انحصار ایجاد کنیم و راه برای دیگران ببندیم، قطعا یک تیم هماهنگ می‌تواند به اقتصاد کشور آسیب بزند تا یک تیم ناهماهنگ.

وی درباره هماهنگی بین دستگاه‌ها نیز خاطرنشان می‌کند: بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و سازمان برنامه، پاشنه آشیل کشور هستند که با یکدیگر هماهنگ نبوده‌اند، یعنی نه از نظر مکتب فکری با یکدیگر هماهنگ بودند و نه از لحاظ مدیریتی با یکدیگر هماهنگ بودند. ما نتوانستیم در این حوزه به جمع‌بندی برسیم. بعد از این‌ها وزارت صمت و کشاورزی اهمیت دارند.