جاماندگان دولت روحانی در پاستور

کابینه پیشنهادی ابراهیم رئیسی به مجلس همانطور که پیش‌بینی می‌شد، به جز یک گزینه همگی رای نسبتا خوبی آوردند؛ که می‌توان از آن به عنوان آغاز ماه‌عسل دولت و مجلس یاد کرد. تنها گزینه‌ای هم که رای نیاورد، حسین باغگلی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش بود که آنقدر سوابق ضعیفی داشت که مجلس یکدست حامی رئیسی هم راضی به رای دادن به او نشد. 

حضور حلقه قوه قضاییه و آستان قدس در پاستور

اگر به سوابق و جایگاه‌های قبلی ۱۸ وزیر فعلی کابینه نگاه شود، این نکته روشن است که حدود ۷ وزیر از ۱۹ وزیر پیشنهادی یا از قوه قضاییه یا از آستان قدس رضوی آمده‌اند، یا سابقه‌ای در یکی از این دو نهاد با رئیسی داشته‌اند.

به عبارت دیگر رئیسی حدود یک‌سوم مدیران ارشد کابینه‌اش را از حلقه اطراف خود در این دو نهاد که خودش در آنها زمانی ارشدترین مقام را داشته، انتخاب کرده و با غالب آنها سابقه همکاری داشته است.عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات ۴۱ ساله دولت رئیسی، در سال ۱۳۸۵ با طی کردن مراحل مدیریت، رئیس مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد شد؛ او در دو دولت محمود احمدی‌نژاد مسئولیت‌های دیگری هم داشت. زارع‌پور سال ۱۳۹۸ با حکم ابراهیم رئیسی در قامت رئیس قوه قضاییه، به ریاست مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه منصوب شد و تا هنگام ورود رئیسی به پاستور در همین جایگاه بود که حالا همراه رئیسی به دولت آمده است.

سید اسماعیل خطیب، وزیر اطلاعات دولت سیزدهم هم از جمله چهره‌های امنیتی نزدیک و معتمد رئیسی است. زمانی که رئیسی معاون اول قوه بود و آملی‌لاریجانی رئیس دستگاه قضا بود، خطیب به عنوان رئیس سازمان حفاظت و اطلاعات قوه قضاییه منصوب شد؛ سال ۹۱ که رئیسی در مراسم معارفه خطیب صحبت می‌کرد شاید فکرش را نمی‌کرد که روزی در کنار هم در جلسه هیات دولت بنشینند. خطیب از سال ۹۱ تا بهار ۹۸ رئیس یکی از مهمترین‌ نهادهای امنیتی کشور بود. بهار ۹۸ هم او از قوه به آستان قدس رضوی کوچ کرد و رئیس حراست آنجا شد. رئیسی آنقدر به خطیب اعتماد دارد و به او معتقد است که سال ۹۱ در جریان مراسم معارفه خطیب گفته بود «حجت الاسلام خطیب بهترین گزینه برای این پست بود ولی چون در دفتر رهبری سمت داشتند به سختی توانستیم ایشان را به این سمت بگماریم و حتی خود شخص رئیس قوه در این خصوص وارد شدند».

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه گرچه سابقه حضور در قوه قضاییه را ندارد اما دوران مدیریت رئیسی در آستان قدس رضوی، منشا آشنایی این دو شد. امیرعبداللهیان پس از انتصاب رئیسی در آستان قدس، با واسطه، مشورتی به او داد که مقامات کشور که خادم افتخاری حرم هستند به عنوان خادم حرم در امور تخصصی خودشان باشند. مدتی بعد رئیسی شورایی تحت عنوان «امور بین‌الملل آستان قدس رضوی» تشکیل داد و امیرعبداللهیان را عضو آن کرد. البته امیرعبداللهیان از جمله دیپلمات‌های مورد علاقه‌ی جریان محافظه‌کاران در ایران است. اما به هر شکل او هم سابقه‌ای با رئیسی در آستان قدس دارد.

امین حسین رحیمی دیگر وزیر برآمده از قوه قضاییه است؛ البته وزیر دادگستری اگر خاستگاهی غیر از قوه قضاییه داشته باشد، چنان عادی نیست. او سال‌ها در قوه قضاییه خدمت کرده و آخرین آنها معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی قوه قضائیه در زمان ریاست ابراهیم رئیسی بوده است.

سید رضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت کابینه رئیسی هم خاستگاهش آستان قدس رضوی است. او که غالب پست‌های مدیریتی‌اش را در آستان قدس تجربه کرده، سال ۹۶ به مدیرعاملی سازمان اقتصادی رضوی رسید و دی ماه ۹۷، رئیسی در حکمی او را به عنوان قائم‌مقام خود در آستان قدس رضوی منصوب کرد؛ حکمی که نشان از اعتماد رئیسی به او دارد.

محمدمهدی اسماعیلی وزیر ارشاد دولت رئیسی نیز از جمله مدیران مورد اعتماد رئیسی است. او هم در آستان قدس و هم در قوه قضاییه همراه رئیسی بوده. در زمان حضور رئیسی در آستان قدس رضوی، اسماعیلی مشاور فرهنگی و رئیس دفتر تحقیقات اجتماعی آستان بود. با رفتن رئیسی به قوه قضاییه، او اسماعیلی را هم با خود برد و سمت مشاور فرهنگی و اجتماعی را به او سپرد.البته در کنار اینها، وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش که رای نیاورد را هم باید حساب کرد.حسین باغگلی از سال ۹۷ با حکم رئیسی، مدیرعامل بنیاد فرهنگی رضوی وابسته به آستان قدس رضوی شد. به غیر از وزرایی که از مجلس باید رای اعتماد می‌گرفتند، رئیسی، غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه در زمان ریاست خود بر آن قوه را برای ریاست دفترش به پاستور برد.

اینکه رئیسی سعی‌ کرده مدیران کلیدی‌اش افرادی باشند که سابقه همکاری با آنها داشته است، می‌تواند از نشاندهنده کادرسازی رئیسی در سال‌های قبل باشد.

احمدی نژادی ها پررنگ ظاهر شدند/جای خالی سنتی ها

اما نکته‌ای که در این بین نباید نادیده گرفت این است که اکثریت وزرای کابینه‌ی سیزدهم مدیرانی هستند که در دولت‌های محمود احمدی‌نژاد به عنوان وزیر یا مدیران ارشد و میانی مشغول فعالیت بوده‌اند.حضور افرادی چون رستم قاسمی، احمد وحیدی و محرابیان در جمع وزرای رئیسی یا محمد حسینی به عنوان معاون رئیس جمهور شاهدی بر این ادعاست.

اما آنچه این روزها چندان پیرامون آن صحبت نمی شود اما شاید در ادامه مسیر حرکتی دولت به عنوان یک گلایه مطرح شود جای خالی سنتی های اصولگرا و میانه روهای این جریان در دولت است. این طیف از اصولگرایان که در قالب شورای وحدت در جریان انتخابات ریاست جمهوری حمایت قاطعی از ابراهیم رئیسی کردند شاید انتظار داشتند که جایگاهی در کابینه رئیسی بگیرند اما تا اینجای کار چهره های حاضر در کابینه چندان مناسبات سیاسی با این طیف از اصولگرایان نداشته اند. با این وجود اما اظهارات مطرح شده از سوی اصولگرایانی برخاسته از طیف سنتی های اصولگرا همچنان آنها را حامی دولت نشان می دهد.

رقیب انتخاباتی، معاون آقای رئیس جمهور شد

سورپرایز ویژه در کابینه رئیسی تا اینجای کار حضور محسن رضایی در جایگاه مهم معاونت اقتصادی رئیس جمهور بوده است. او که در انتخابات 1400 جزو رقبای رئیسی محسوب می شد در شرایطی که همه منتظر بودند که افرادی چون فرهاد رهبر کرسی معاونت اقتصادی را کسب کند، رئیسی به سراغ رقیب انتخاباتی اش رفت تا اینگونه یک گام برای فراجناحی کردن کابینه برداشته باشد. 

جاماندگان از دولت روحانی در پاستور

شواهد و برخی خبرهای شنیده شده طی روزهای اخیر حکایت از آن داشت که احتمال حضور برخی وزرا و معاونان دولت روحانی در دولت سیزدهم وجود دارد. حضور روز گذشته محمد اسلامی در دیدار هیات دولت با رهبر انقلاب احتمال حضور این چهره در سازمان انرژی اتمی را قوت بخشید. احتمالی که امروز قطعیت یافت و رئیسی حکم معاونت این سازمان را برای وزیر راه دولت روحانی صادر کرد.

از سوی دیگر خبر می رسد که اوحدی معاون بنیاد شهید نیز احتمالا در جایگاه خود ابقا خواهد شد. سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری دولت سابق نیز در دیدار روز گذشته حضور داشت و برخی این احتمال را مطرح می کنند که با توجه به عملکرد ستاری احتمالا او نیز در این سمت ابقا خواهد شد.

باید منتظر ماند و دید جایگاه های خالی معاونت در دولت رئیسی و دیگر جایگاه های مهم چون استانداری ها و ...با حضور چه چهره هایی پر خواهد شد. آیا دولت سیزدهم مسیر فراجناحی بودن را طی خواهد کرد یا ....