رمزگشایی از آمار مرگ و میر کرونا در ایران
به گزارش اقتصادنیوز براساس آمار رسمی دولت‌ها، تقریباً 4.7 میلیون نفر مبتلا به این بیماری، جان خود را از دست داده اند. بااین‌حال رقم واقعی بسیار بیشتر از این است.
مدل مرگ‌ومیر اکونومیست رقمی بین 9.6 تا 18.1 میلیون نفر را نشان می‌دهد، و بهترین حدس تا 19 سپتامبر رقم 15.6 میلیون نفر بوده است. اکونومیست در گزارشی به دلیل واقعی نبودن ارقام رسمی مرگ‌ومیر کووید پرداخته است.
براساس گزارشی که اتاق بازرگانی تهران منتشر کرده است، این امر به نحوه واکنش دولت‌ها و سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی و نحوه توزیع کمک‌ها و واکسن‌ها تأثیر می‌گذارد. پس چرا آمارهای رسمی این‌قدر اشتباه است؟
ثبت پرونده SARS-CoV-2 تقریباً همیشه با آزمایش مثبت کووید همراه بوده است. اما ظرفیت کشورها برای شناسایی و گزارش عفونت‌ها محدود است. اکونومیست در سپتامبر سال گذشته برآورد کرد که احتمالاً تنها یک نفر از 20 نفر در سراسر جهان تاکنون وارد آمار رسمی شده‌اند. این یعنی حدود 600 میلیون عفونت بدون شمارش. این مشکل در کشورهای فقیر بدتر است بنابراین مقایسه با مناطق ثروتمند تا حدی زیادی بی‌معنی است. جمهوری دموکراتیک کنگو را به‌عنوان‌مثال در نظر بگیرید. بر اساس آمار رسمی، تنها 56 هزار مورد و هزار مرگ در این کشور 92 میلیون‌نفری گزارش شده است. اما شواهد دیگر نشان می‌دهد که این تعداد بسیار کم است. حدود 5 درصد از نمایندگان پارلمان کنگو براثر بیماری کووید 19 جان خود را ازدست‌داده‌اند. این رقم 4500 برابر نرخ رسمی در جمعیت عمومی این کشور است.
آزمایش‌ها تنها مانع اعلام آمار واقعی نیستند. برخی از افرادی که تست کووید 19 مثبت داشته‌اند به دلایل دیگری فوت کرده‌اند و بنابراین به‌طورجدی قربانی همه‌گیری نبودند. (البته گفته می‌شود چنین مواردی احتمالاً نادر است: تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که با کووید 19 می‌میرند، به طور متوسط، اگر به این بیماری مبتلا نمی‌شدند، یک دهه دیگر زنده می‌ماندند.) برای قربانی شدن نیازی به ابتلا به کووید 19 نیست. سایر مرگ‌های قابل پیشگیری هم به دلیل همه‌گیری رخ‌داده است، به‌عنوان‌مثال از طریق بیمارستان‌های شلوغ یا رانندگی بی‌پروا در جاده‌های خلوت. همچنین برعکس، همه‌گیری ممکن است جان افراد را هم نجات دهد، همان‌طور که افراد از خود در برابر آنفولانزا و سایر بیماری‌ها محافظت می‌کنند. حتی اگر همه افرادی که مستقیماً در اثر کووید 19 جان باختند به طور دقیق شمارش شوند، باز هم آمار واقعی را نشان نمی‌دهد.
خوشبختانه راه بهتری برای سنجش میزان واقعی مرگ‌ومیر همه‌گیری وجود دارد. «مرگ‌ومیر مازاد» فاصله بین تعداد واقعی مرگ‌ومیر و تعداد آن‌هایی است که در شرایط عادی انتظار می‌رفت جانشان را از دست بدهند. این فرض برای این استوار است که هرگونه مرگ‌ومیر غیرمنتظره ناشی از همه‌گیری بوده و ازآنجاکه تعداد مرگ‌ومیرها سال‌به‌سال تغییر چندانی نمی‌کند، منطقی به نظر می‌رسد. در کشورهای ثروتمندی که آزمایش گسترده برای تشخیص کووید 19 انجام می‌دهند، تعداد مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری نزدیک به تعداد مرگ‌ومیرهای مازاد است که نشان می‌دهد تفاوت در آزمایش، به‌جای مرگ غیرمستقیم تاکنون بزرگ‌ترین منبع سوگیری بوده است.
برآورد مرگ‌ومیر مازاد برای هر کشوری از ابتدای سال 2020 کار پیچیده‌ای است. اما این معیاری بهتر از شمارش رسمی است.
