بایدن سیاست برجامی اوباما را در قبال متحدان دارد؟

زمان زیادی تا آغاز مجدد مذاکرات در وین، با هدف بازگشت به برجام و احیای آن باقی نمانده است و حالا فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران راهی برخی از کشورها شده تا پیش از این زمان، با برخی از مقامات گفتگو کند. رابرت مالی در این سفر، امارات، اسرائیل، عربستان و بحرین را هدف قرار داده است. این سفر که حالا به میانه خود رسیده از بیستم آبان اغاز و تا بیست و نهم این ماه ادامه خواهد داشت.

سایت وزارت خارجه ایالات متحده هدف از این سفر "مشورت با متحدان آمریکا و مشارکت در یک سری تعاملات منطقه‌ای" اعلام کرده بود. در حقیقت رابرت مالی راهی کشورهای متحد با امریکا شده تا به سوالات و نگرانی های آنها پاسخ دهد. در ماه های گذشته رژیم صهیونیستی بار دیگر دست به انتشار ادعاهایی در مورد فعالیت های هسته ای ایران گرفت و خیلی زود برخی کشورهای عربی هم با آن همراه شدند. تل اویو از بایدن خواست تا به دنبال پلن‌بی برای برخورد با ایران باشد و بنت تلاشش را به کار بست تا مانع از ادامه گفتگوها در وین شود. اما با اعلام تاریخ بیست و نهم نوامبر برای بازگشت به این گفتگوها به نظر می رسد که تیر اسراییلی ها به سنگ خورده و حالا مالی در صدد است تا به متحدان ایالات متحده توضیحاتی را ارائه کرده یا به قولی آنها را مطمئن کند که در خلال مذاکرات منافع متحدان در نظر گرفته خواهد شد.

این اولین سفر مالی به عنوان یکی از اعضای ارشد دولت بایدن به اسرائیل است، گرچه او بارها با مقامات اسرائیلی در واشنگتن دیدار کرده است.

ایالات متحده به دنبال نظر متحدان منطقه ای

رابرت مالی در این سفر به دنبال آن است تا نظر متحدان امریکا را در مورد بازگشت به برجام جویا شود. اما این همه ماجرا نیست. به نظر می رسد که دولت بایدن رویکردی مشابه با دولت اوباما در خصوص کشورهای عربی متحد با خود و رژیم صهیونیستی دارد. به این معنا که او می خواهد کشورها را در جریان اتفاقات بگذارد اما در این کار افراط نخواهد کرد. پیش از این و در دولت ترامپ تصمیماتی از این دست معمولا با دخالت مستقیم تل اویو و نظرات ریاض گرفته می شد. اما حالا به نظر می آید که دولت بایدن در صدد دادن امتیاز اضافه ای نیست و تنها به اطلاع رسانی در مورد برخی از تصمیمات واشنگتن اکتفا میکند.

یکی از مواردی که احتمالا امریکایی ها با آن رو به رو هستند، درخواست کشورهای عربی برای حضور نماینده ای از شورای همکاری های خلیج فارس در گفتگوهای وین است. پیشنهادی که پیش از این هم در خلال گفتگو ها مطرح شده اما جدی گرفته نشده بود. چرا که خواسته ای فراتر از اتفاقات معمول در این گونه از گفتگوها بوده و البته هیچگاه پاسخ مثبتی از سوی دولت بایدن به آن داده نشده بود. همچنین ایران زیر بار چنین مساله ای نخواهد رفت. چرا که برای ایران گفتگوهای احیای برجام تنها در میان کشورهای باقی مانده در توافق هسته ای معنا دارد و تهران حتی حاضر به گفتگوی مستقیم با امریکایی ها به دلیل آنکه برجام را ترک کرده اند، نیست. 

با این حال به نظر می آید که رابرت مالی پیشنهاداتی را از واشنگتن با خود به خاورمیانه ببرد تا این دولت ها را مطمئن کند که از سرگیری گفتگو ها با مقامات ایرانی به معنای به خطر افتادن دوستی آمریکا با آنها نیست و منافع کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی در خاورمیانه هم با چنین گفتگوهایی به خطر نمی افتد. 

چرا بنت، مالی را ندید؟

به نظر می رسد که در خاورمیانه، رقبای ایران به دولت بایدن اعتماد ندارند. یکی از جلوه های این بی اعتمادی در سفر اخیر مالی به سرزمین های اشغالی بروز کرد. روزنامه «اسرائیل‌هیوم» روز یکشنبه ۲۳ آبان نوشت، اسرائیل نگران است که آمریکا به توافقی «بدتر» از برجام با ایران رضایت دهد و از همین رو، نفتالی بنت تصمیم گرفته است که برای نشان دادن مخالفت خود با احیای برجام، به نماینده ویژه دولت جو بایدن در امور ایران وقت ملاقات ندهد. با این حال وزیر خارجه رژیم صهیونیستی و مقامات دفاعی با مالی دیدار کردند و مدعی شدند که ایران قصد باز گشت به برجام و احیای آن را ندارد. ندپرایس، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده جلسات و رایزنی‌های راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، در سفر به اسرائیل را عالی توصیف کرد.

اما به نظر می رسد که بی اعتمادی در تل اویو به دولت بایدن با این رفتار بنت به اوج خود رسیده است. بنت که امیدوار بود واشنگتن به خواسته اش بابت پرداختن به پلن بی و فشار مضاعف به ایران به خاطر فعالیت های هسته ای، جواب مثبت دهد، از این اتفاق ناامید شده و راه قهر با مقام امریکایی را در پیش گرفته است. اما تنها صدایی که از تل اویو بلند شده درخواستی است که از امریکایی ها می خواهد برای بازگشت به توافق با ایران شتاب نکنند.

از آنجایی که رابرت مالی به سیاست چراغ خاموش علاقه مند است، جزییات زیادی از گفتگوهای او در این سفرها تاکنون منتشر نشده است. اما به نظر می رسد که او تلاش داشته تا این دولت ها را متقاعد کند که منافعشان درخطر نخواهد بود. از سوی دیگر روابط کشورهای عربی با روسیه و چین در ماه های گذشته گسترش یافته است. به اعتقاد ناظران آنها خود را در مقابل رفتار واشنگتن محافظت می کنند و از سوی دیگر به امریکایی ها می فهمانند که باید از دوستی و اتحادی که در خاورمیانه دارد، دفاع کند. شرط این دوستی هم حالا به توافقی بستگی دارد که با ایران در پیش است.