معامله بایدن با ایران به سبک کره شمالی؟
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، در شرایطی که از امروز دور هشتم مذاکرات احیای برجام در شهر وین آغاز خواهد شد، به عقیده تحلیلگران این دور از مذاکرات تا حد زیادی نشان‌گر چشم‌انداز آینده توافق هسته‌ای موسوم به برجام خواهد بود. هوارد لافرانچی، با انتشار یادداشتی در روزنامه کریستسن ساینس مانیتور، با عنوان «مذاکرات هسته‌ای ایران: آیا آمریکا از رویکرد شکست‌خورده‌اش در قبال کره‌شمالی پیروی می‌کند؟» استدلال کرده رویکرد تهاجمی ایالات متحده در قبال برنامه اتمی ایران و کره شمالی باعث وخامت بحران و تنش‌ها در روابط بین‌الملل شده و با توجه به تعیین‌کنندگی این دور از مذاکرات احیای برجام، دولت بایدن باید با دست کشیدن از کارزار فشار حداکثری، با در پیش گرفتن رویه ای دیپلماتیک به دنبال حل این مسئله باشد.
آخر بازی چه خواهد بود؟
لافرانچی با توجه به پیشرفت های برنامه هسته ای ایران در ماه های منتهی به ازسرگیری مذاکرات احیای برجام در شهر وین در اواخر ماه نوامبر، این سوال را مطرح می کند که آخر کار معادله پیچیده اتمی ایران چه خواهد بود؟ اگر چه او اذعان دارد که پاسخ روشنی به این پرسش نمی توان داد، اما به گفته برخی تحلیلگران تا زمانی که ایران موفق به دریافت تضمین های کافی از غرب نشود، رغبتی به بازگشت به تعهدات خود در برجام نشان نخواهد داد.
نویسنده یادآور شده که طی سال های اخیر ایران بارها بر ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای خود تاکید کرده و ویلیام برنز، رئیس فعلی سازمان سیا هم تائید کرده که آمریکا تاکنون هیچ مدرکی در دست نداشته که حاکی از حرکت ایران به سوی سلاح هسته ای باشد. با این حال بسیاری معتقدند که پیشرفت های اخیر در برنامه هسته ای ایران باعث بالا بردن دست ایران در مذاکرات هسته ای احیای برجام شده، به گونه ای که ایران در آستانه مبدل شدن به یک کشور تمام عیار هسته ای، با تکیه بر دانش و توانمندی داخلی است.
پیامدهای متناقض رویکرد تهاجمی
نویسنده یادداشت به دولت ایالات متحده هشدار داده در صورت عدم بازگشت به برجام و لغو تحریم های دوره ترامپ علیه ایران، باید در انتظار پیامدهای ناگوار این مسئله و توسعه بیشتر برنامه هسته ای تهران باشد.
در این زمینه او به دیدگاه های سوزان دی ماجیو، عضو ارشد اندیشکده کارنگی استناد می کند که معتقدست رویه تهاجمی آمریکا عملا و به شکل متناقضی باعث قدرتمندتر شدن ایران به لحاظ هسته ای شده است و در صورت شکست مذاکرات، مسلما ایران به دنبال پیشرفت های وسیعتری در این زمینه خواهد رفت.
هم‌چون رویکرد در قبال کره شمالی
لافرانچی با یادآوری رویه نادرست و غیرمنطقی دولت آمریکا در قبال کره شمالی، متذکر شده که این مسئله عملا باعث سوق پیدا کردن این کشور به سمت پیشرفت های بیشتر در حوزه هسته‌ای شد. هر چند او تاکید کرده میان ایران با کره شمالی تفاوت بارزی وجود دارد و آن این ایرانی ها تاکنون هیچ نشانه ای دال بر اینکه به دنبال دستیابی به سلاح اتمی هستند از خود نشان نداده اند. با این حال، دولت ایالات متحده در حال تکرار همان راهبردهای شکست خورده خود در قبال کره شمالی، در مورد مسئله ایران است -و عجیب این که انتظار دارند که به نتیجه متفاوتی دست پیدا کنند.
یادداشت به نقل از جیم والش، از دانشگاه آن‌آی‌تی نوشته در هر دو مورد [ایران و کره‌شمالی] وضع تحریم‌ها مهم‌ترین ابزار ایالات متحده بوده و واشنگتن تصور می‌کرده از طریق تشدید فشارها می‌تواند آن‌ها را به کنترل خود درآورد. با این وجود واکنش هر دویِ آن‌ها تسریع فعالیت‌ها و پیشرفت‌های بیشتر در زمینه هسته‌ای بوده است. حتی برخی معتقدند در نمونه ایران، تحریم‌های دولت اوباما نبود که ایران را مجاب به پذیرش برجام کرد. این در حالی است که بسیاری گمان می‌کنند تاخیر آمریکا در آغاز روند مذاکرات دیپلماتیک با این دو کشور بر وخامت اوضاع افزوده است.
ثمره گریز از روندهای دیپلماتیک
والش یادآور شده که در سال ۲۰۰۳، زمانی که جمهوری اسلامی تنها ۳۰۰ سانتریفیوژ در اختیار داشت، آمریکا فرصت توافق با ایران را داشت. اما به این دلیل که آمریکایی‌ها مصر بودند که ایران هیچ سانتریفیوژی نباید داشته باشد، روند گفت‌وگوهای دیپلماتیک مختل شد. اکنون در وضعیتی قرار داریم که ایران ۱۹۰۰۰ سانتریفیوژ دارد و اورانیوم را تا ۶۰ درصد غلیظ کرده است.
در نمونه کره شمالی هم دی‌ماجیو یادآور شده که دولت بیل کلینتون در حال طی کردن فرآیندی دیپلماتیک بود، اما با روی کار آمدن جورج بوش پسر، این فرآیند به هم خورد، چرا که بوش تصور می‌کرد روند قبلی سازش‌کارانه است و در نهایت نتیجه آن شد که کرهَمالی مبدل به یک قدرت هسته‌ای تمام و کمال شد، به گونه‌ای که قادر است امریکا را هم مورد هدف قرار دهد.
احیای برجام یا فشار حداکثری؟
به عقیده والش، دور بعدی مذاکرات به گونه‌ای پیش خواهد رفت که یا توافق حاصل می‌شود و یا موجب چالش‌های بیشتر خواهد شد که البته زیان برای آمریکا بیشتر خواهد بود. و این در حالی است که گزینه نظامی کارآمدی هم در این زمینه در دسترس وجود ندارد. پس باید در نظر داشت که رویکرد تهاجمی و غیرعقلانی علیه ایران عملا موجب تسریع برنامه اتمی ایران می‌شود. به عقیده دی‌ماجیو آمریکا باید از کارزار فشار حداکثری علیه ایران دست بکشد و روی دیپلماسی و اعتمادسازی متمرکز شود.
