دونباس آژیرهای خطر را به صدا در آورد/ بایدن: پوتین فرمان حمله را صادر خواهد کرد

دونباس آژیرهای خطر را به صدا در آورد

بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز،  جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا جمعه شب پس از این‌که جدایی‌طلبان تحت حمایت مسکو به غیرنظامیان گفتند با اتوبوس از مناطق خودمختار خارج شوند، گفت ولادیمیر پوتین تصمیم گرفته طی روز به اوکراین حمله کند. این اقدام از نظر غرب بخشی از بهانه‌ برای حمله است.

طی یکی از سخت‌ترین بحران‌های پس از جنگ سرد، روسیه تلاش دارد از پیوستن کیف به ناتو جلوگیری کند و در عین حال غرب را به هیستری روس‌هراسی متهم می‌کند و می‌گوید هیچ برنامه‌ای برای حمله ندارد. این در حالی است که ایالات متحده و متحدانش بر افزایش خطر حمله نظامی اصرار دارند.

بایدن متقاعد شده است

روز جمعه پس از اعلام خروج صدها هزار نفر به مقصد روسیه توسط شورشیان، آژیرهای هشدار در دونتسک و لوهانسک به صدا درآمد. بایدن به خبرنگاران حاضر در کاخ سفید گفت: «دلایل روشنی وجود دارد که باور داشته باشیم نیروهای روسی در حال برنامه ریزی حمله به اوکراین در هفته آینده را دارند» و افزود که کیف یک هدف خواهد بود. او گفته: «از این لحظه، من متقاعد شده‌ام که او این تصمیم را گرفته است».

دونباس در آستانه یک بحران تمام عیار

اواخر روز جمعه، اطلاعات نظامی اوکراین اعلام کرد که نیروهای ویژه روسیه مواد منفجره را در تأسیسات زیرساختی اجتماعی در دونتسک کار گذاشته اند و از ساکنان خواست در خانه بمانند. سرویس امنیت فدرال روسیه بلافاصله به درخواست برای اظهار نظر پاسخ نداد.

به نقل از خبرنگاران در میدان، خبرگزاری های روسی بعداً گزارش دادند که دو انفجار در لوهانسک، یکی از شهرهای اصلی جدایی‌طلبان اوکراین رخ داد و بخشی از یک خط لوله گاز در این منطقه آتش گرفت.

پیش از این، رهبران جدایی‌طلب در دونتسک و لوهانسک بیانیه‌های ویدئویی منتشر کردند که در آن آغاز فرآیند تخلیه‌ را اعلام و اوکراین را متهم کردند که برای حمله به هر دو منطقه به زودی آماده می‌شود - اتهامی که کیف می‌گوید دروغ است. اما حداقل یکی از ویدئوها روز چهارشنبه –پیش از تبادل آتش- ضبط شده و این امر باعث ایجاد سوء ظن در میان تحلیلگران غربی شده است.

شاهدی بر بهانه‌جویی روس‌ها

جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، در پاسخ به سوالی درباره تخلیه‌ این مناطق گفته که این مسئله «نمونه خوبی» برای آن‌چیزی است که واشنگتن نسبت بدان هشدار می‌دهد.او به خبرنگاران گفت: «ما از مدت‌ها پیش در مقابل شما پیش‌بینی کرده‌ بودیم که روس‌ها به دنبال بهانه و یا برداشتن گام‌هایی مقدماتی برای آغاز جنگ و ایجاد سردرگمی از طریق انتشار اطلاعات نادرست هستند».

ساعاتی پس از اعلام آغاز فرآیند تخلیه، یک جیپ در بیرون ساختمان دولتی شورشیان در شهر دونتسک منفجر شد. رسانه‌های روسی مدعی شده‌اند این خودرو متعلق به یک مقام جدایی‌طلب است.

پیش از این مسکو به بسیاری از خانواده‌های ساکن در این منطقه عمدتاً روسی‌زبان شهروندی روسیه اعطا کرده بود و در عرض چند ساعت، بسیاری از آن‌ها به وسیله اتوبوس از دونتسک راهی روسیه شده‌اند. مقامات گفته‌اند 700000 نفر بدین طریق نقل مکان خواهند کرد.

این سرزمین مادری من است

ایرینا لیسانووا، 22 ساله، به رویترز گفته که با مادر مستمری بگیرش در حال بستن چمدان است تا به مسافرت برود: او گفت: «مامان وحشت‌زده است». اما پدرش، کنستانتین 62 ساله همراه آن‌ها نمی‌رود. او گفت: «این سرزمین مادری من است».

فرآیند تخلیه پس از آن آغاز شد که منطقه درگیری شاهد آن بود که منابع به عنوان شدیدترین بمباران توپخانه ای برای سال ها در روز جمعه توصیف کردند.

جدایی اوکراین، دردناک‌ترین مسئله برای روس‌ها از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991، در میان 14 جمهوری سابق تحت کنترل این کشور بود. شورشیان تحت حمایت کرملین بخش‌هایی از شرق اوکراین را در سال 2014 تصرف کردند -همان سالی که مسکو منطقه کریمه اوکراین را ضمیمه کرد. کیف می‌گوید که از آن زمان تاکنون بیش از 14000 نفر در درگیری‌های شرق این کشور کشته شده‌اند.

عرض اندام کرملین

در حالی که کرملین توانایی نظامی خود را در چندین جبهه به نمایش می گذارد، پوتین قرار است در رزمایش نیروهای موشکی استراتژیک هسته‌ای خود در روز شنبه حضور پیدا کند.

اخیرا دولت روسیه فیلمی منتشر کرده که نشان می‌دهد در حال خروج نیروهایش از مرز است، اما ایالات متحده در عوض معتقد است که تعداد نظامیان روسی مستقر در مرز اوکراین از 100000 سرباز در پایان ژانویه به 169000 تا 190000 نیرو افزایش یافته است. بر اساس این اطلاعات، در روزهای اخیر هلیکوپترهای جدید و یک گروه جنگی مجهز به تانک، نفربرهای زرهی و تجهیزات پشتیبانی در روسیه نزدیک به مرز مستقر شده اند.

هم‌چنین کرملین ده‌ها هزار نیروی نظامی دارد که در بلاروس، شمال اوکراین در حال برگزاری مانور نظامی هستند که قرار است روز یک‌شنبه به پایان برسد. الکساندر لوکاشنکو، رهبر بلاروس روز جمعه با پوتین ملاقات کرد و گفت که سربازان روسی می‌توانند تا زمانی که لازم باشد در آنجا بمانند.

کشورهای غربی از درگیری در مقیاسی که حداقل از زمان جنگ‌های یوگسلاوی و چچن در دهه 1990 –که در اثر آن صدها هزار نفر کشته و میلیون ها نفر آواره شدند- در اروپا دیده نشده، بیم دارند.

شلیک به همه کس و همه چیز

یک منبع دیپلماتیک با سال ها تجربه درگیری، در گفتگو با رویترز گلوله باران روز جمعه را شدیدترین درگیری از زمانی که درگیری‌های اصلی در آنجا با آتش بس در سال 2015 پایان یافت، توصیف کرد: «آن‌ها تیراندازی می‌کنند، به همه‌کس و همه چیز».

آنالنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان گفته که فکر نمی‌کند تهاجم تمام عیار محتمل‌ترین سناریو باشد، اما روسیه می‌تواند در اوکراین کودتا کند، به زیرساخت‌های حیاتی حمله کند یا به خشونت دامن بزند و کیف را مقصر جلوه دهد. کیف هم گفت که تهاجم تمام عیار را بعید می‌داند.

از زمان سرنگونی رئیس‌جمهور طرفدار روسیه، اوکراین تمرین‌های نظامی مشترکی را با ناتو برگزار کرده و سلاح‌هایی از جمله موشک‌های جاولین آمریکا و پهپادهای ترکیه را تحویل گرفته است.

پوتین می گوید روابط رو به رشد اوکراین با این ائتلاف می‌تواند آن را به سکوی پرتاب موشک‌هایی تبدیل کند که روسیه را هدف قرار می‌دهند.

گزینه‌های غیرنظامی غرب

در این شرایط و با عمیق‌تر شدن این بحران، غرب نیز گزینه‌های غیر نظامی خود را می‌سنجید. یک مقام کاخ سفید روز جمعه با تایید گزارش رویترز گفته که در صورت آغاز ممنوعیت روسیه از سیستم مالی سوئیفت در بسته تحریمی اولیه گنجانده نخواهد شد.

مقامات آمریکایی و اروپایی در بحبوحه اختلافات درون اتحادیه اروپا گفتند که کشورهای متحد هنوز درباره چگونگی پاسخ به روسیه در صورت تهاجم به توافق کامل نرسیده‌اند. به گفته یکی از دیپلمات‌های ارشد، «نزدیک‌ترین افراد به روسیه، مانند مجارستان، با هرگونه تحریمی جز در صورت تهاجم نظامی مخالف خواهند بود».