پشت پرده قطعی و اختلال اینترنت /طرح صیانت کلید خورد یا حمله سایبری بود؟

کاربران اینترنت موبایل همراه اول در تهران، تبریز، شیراز، اصفهان و مشهد هم گزارش می‌دهند که حتی برای دسترسی به گوگل هم با مشکلات جدی مواجه شده‌اند. طبق گزارش شبکه تشخیص و تجزیه و تحلیل قطعی اینترنت (IODA) قطعی و اختلال اینترنت در استان هرمزگان بیشتر از سایر استان‌ها بوده است.

همچنین کاربران اینترنت موبایل ایرانسل وضعیت بدتری داشتند و این اپراتور تقریبا از ساعت ۱۰ صبح دیروز با قطعی کامل اینترنت روبه‌رو بوده است. علاوه‌براین نرم‌افزارهای موبایلی برخی از بانک‌ها مختل شده‌اند و دسترسی به فیلترشکن‌ها هم دچار مشکل شده است.

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که درست یک هفته پیش کاربران ایرانی با قطع گسترده دسترسی به اینترنت مواجه شدند.

هفته پیش شرکت مخابرات ایران در واکنش به قطع اینترنت به «شرق» توضیح داد که مسئله مربوط به این شرکت نیست و بنا به توضیح وزارت ارتباطات نوسانات برق در مرکز LCT یا مرکز ارتباطات زیرساخت رخ داده است.

مرکز LCT در واقع مرکز توزیع پهنای باند اینترنت به سراسر کشور است؛ اما شرکت توزیع برق ادعای وزارت ارتباطات درباره نوسانات برقی در این مرکز را رد کرد و آن را نادرست خواند.برخی اپراتورهای تلفن همراه هم در توضیح اختلالات اینترنت و موبایل اعلام کردند که دلیل آن فرسودگی خطوط و تجهیزات زیرساختی ارتباطی است.

حالا دوباره درست پس از یک هفته اینترنت و مکالمات موبایل در ایران با اختلال گسترده مواجه شده و این بار آتش‌سوزی را علت این اتفاقات اعلام کرده‌اند و مخابرات توضیح داده است که علت آن وقوع آتش‌سوزی در یکی از حوضچه‌های ارتباطی منطقه ۸ مخابرات تهران اعلام شده است.

اداره کل ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت مخابرات ایران هم در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که این اختلال در برخی از خطوط ارتباطی به علت آتش‌سوزی در یکی از حوضچه‌های ارتباطی منطقه ۸ مخابرات تهران بوده و در نتیجه ارتباط مخابراتی ثابت و سیار در مناطقی از شهر، مختل شده و کارشناسان مخابراتی مشغول فعالیت به منظور رفع سریع این اختلالات هستند.

شرکت ارتباطات زیرساخت هم در پاسخ به پیگیری ایسنا، درباره علت این اختلال اعلام کرد که این موضوع در حال بررسی است.

در این زمینه صداوسیما هم با حضور میدانی در محل استقرار ساختمان LCT بدون آنکه صحنه‌های آتش‌سوزی را نمایش بدهد، گفت‌وگویی را با سخنگوی شرکت مخابرات انجام داده و در این گفت‌وگو تأکید شد که علت آتش‌سوزی از سمت آتش‌نشانی در حال بررسی است و خطوط اصلی ارتباطی رفع خرابی شده است و سایر خطوط با مسیرهای جایگزین در اختیار مشترکان قرار می‌گیرد.

این اطلاع‌رسانی مبهم موجب شده است که گمانه‌زنی‌های زیادی درباره علت از دسترس خارج‌شدن شبکه اینترنت در ایران مطرح شود. برخی کاربران آن را به حملات خارجی منتسب کرده و با این ادعا متمرکزبودن هاب توزیع اینترنت در یک منطقه را از نظر امنیتی اشتباه دانسته‌اند و برخی دیگر این اتفاقات را به اجرای طرح صیانت و محدودکردن دسترسی کاربران به اینترنت مربوط دانسته‌اند.

اختلال‌های اخیر در شبکه اینترنت با واکنش توأم با نگرانی بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی همراه شده است. آنها معتقدند که با اجرای این طرح دسترسی آنها به شبکه آزاد جهانی محدود خواهد شد. در مقابل، دولت تأکید دارد که هدف اصلی از اجرای این طرح «صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی» است.‌

کیوان نقره‌کار، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات، با انتقاد از اطلاع‌رسانی غیرشفاف درباره این مسئله به «شرق» گفت که در این فضا هر احتمالی می‌تواند درست باشد.

او درباره احتمال محدودسازی اینترنت با قطع سراسری شبکه هم توضیح می‌دهد که این احتمال هم وجود دارد و کلا برای اجرای طرح‌های فنی به صورت گسترده اعم از گسترش دسترسی به اینترنت یا محدودسازی آن احتمال قطع موقت شبکه اینترنت وجود دارد.

هرچند که این کارشناس فرسوده‌بودن زیرساخت‌های ارتباطی در ایران را رد نمی‌کند و می‌گوید که تحریم مانع از واردات تجهیزات مورد نیاز و به‌روز شده است و بسیاری از تجهیزات سخت‌افزاری موجود قدیمی است و با نرم‌افزارهای جدید همخوانی ندارد. ضمن اینکه فرسودگی تجهیزات می‌تواند یکی از علت‌های آتش‌سوزی باشد.